SPR_M08_Psychologia rozwoju bliskich więzi - diagnostyka i interwencja 06-PS-NM-264
Laboratorium (L) semestr letni 2015/2016

LITERATURA PODSTAWOWA

1. Adamczyk K. (2012), Właściwości psychometryczne polskiej wersji językowej skali do pomiaru stylu przywiązania w dorosłości the Revised Adult Attachment Scale (RAAS). Przegląd Psychologiczny, t.5, nr 3, s. 253-270.

2. Adopcyjne rodzicielstwo: dylematy, nadzieje, wyzwania (2013), red. E. Kozdrowicz Warszawa: Wyd. Akademickie Żak.

3. Beisert M. (2000), Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

4. Bliskość w rodzinie: więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości (2012), red. nauk. Barbara Tryjarska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar".

5. Carlson J., Dinkmeyer D. (2003), Szczęśliwe małżeństwo. Gdańsk: GWP.

6. Crane, D. R., (2002), Podstawy terapii małżeństw, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

7. Czabała Cz., Kluczyńska S. (red.) (2015), Poradnictwo psychologiczne, Warszawa: PWN.

8. Dattilio F. M. (2013), Terapia poznawczo-behawioralna par i rodzin, Kraków, WUJ.

9. Dwyer D. (2005), Bliskie relacje interpersonalne. Gdańsk: GWP.

10. Goldenberg H., Goldenberg I., (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wyd. UJ.

11. James, B. E. (1998), Terapia małżeńska spolaryzowanych par, [w:] J. F. Crosby (red.), „Kiedy jedno chce odejść – terapia związków małżeńskich”. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, roz. 8, 182-196.

12. Małżeństwo i rodzicielstwo a zdrowie, (2012), red. nauk. Teresa Rostowska, Aleksandra Lewandowska-Walter. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek; Gdańsk: Gdańska Wyższa Szkoła Humanistyczna.

13. Mądry M. (2012). Macierzyństwo jako płaszczyzna permanentnego rozwoju kobiety w biegu życia, Psychologia Rozwojowa, tom 17, nr 3.

14. Psychologia rodziny (2014), red. nauk. H. Liberska, I. Janicka, Warszawa: Difin.

15. Oates W.E.(1998), Terapeutyczna blokada w sytuacji zagrożenia rozwodem, [w:], J. F. Crosby (red.) „Kiedy jedno chce odejść – terapia związków małżeńskich”. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, roz. 8, 149-167.

16. Psychologia rodziny: małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań (2009), red. nauk. Teresa Rostowska. Warszawa: Difin.

17. Psychospołeczne aspekty życia rodzinnego, (2010), red. nauk. T. Rostowska, A. Peplińska. Warszawa : "Difin".

18. Ury W., (1998). Odchodząc od nie. Negocjowanie od konfrontacji do kooperacji, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 23-47.

19. Rostowski J., Rostowska T. (2014), Małżeństwo i miłość: kontekst psychologiczny i neuropsychologiczny. Warszawa: Difin.

20. Rozwojowe i wychowawcze aspekty życia rodzinnego (2010), red. nauk. T. Rostowska, A. Jarmołowska. Warszawa: Difin.

21. Schaffer H. R. (2013), Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

22. Wallerstein, J.S., Blakeslee, S. (2005), Rozwód, a co z dziećmi?, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, roz. 1 (20-35); Roz. 2 (s. 36-48), roz. 23 (257-265).

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1. Berne E. (2007), W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich, Warszawa: PWN.

2. Cecchin G., (1995). (red.) Mediolańska szkoła terapii rodzin, Kraków: Collegium Medium UJ, s. 20-21; 23-32; 36-39; 46-47.

3. Cieślak, M., Cieślak, K. (1988), Problem wzajemnej manipulacji i samoaktualizacji w małżeństwie, „Zdrowie Psychiczne”, nr 3-4, 104-114.

4. Namysłowska I. (2000), Terapia rodzin, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.

5. Plopa M. (2005), Psychologia rodziny. Teoria i badania, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls

6. Plopa M.(2005), Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

7. Psychologia w służbie rodziny (2003), red. I. Janickiej i T. Rostowska. Łódź : Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego.

8. Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka (2005), red. M. Deutsch, P. Coleman, Kraków: Wydawnictwo UJ.

9. Satir V. (2000), Terapia rodziny. Teoria i praktyka, Gdańsk: GWP.

10. Wallerstein J., Balkeslee S. (2006). Druga szansa. Mężczyźni, kobiety i dzieci dziesięć lat po rozwodzie,. Kielce: Charaktery.

11. Willi J. (1996), Związek dwojga. Analiza pary, Warszawa: wyd. Jacka Santorskiego.

12. Wojciszke B. (2009), Psychologia miłości, Gdańsk: GWP.

13. Wojciszke B. (2000), Relacje interpersonalne, [w:] J. Strelau (red.), „Psychologia. Podręcznik akademicki”, t. III, Gdańsk: GWP.

Ocena końcowa: kolokwium 50% oceny końcowej, ocena projektu 50% oceny końcowej.

KOLOKWIUM: pytania mające na celu sprawdzenie wiedzy studenta dotyczącej metod diagnostycznych, narzędzi pomiarowych i form pomocy dla par, rodzin. Poprzez pytania problemowe kolokwium pozwoli na zweryfikowanie stopnia uwrażliwienia studenta na problemy, także etyczne, związane z pracą z rodzinami i parami oraz opanowania umiejętności ich rozwiązania w zgodzie nakazami etyki zawodowej.

PROJEKT W OPARCIU O STUDIUM PRZYPADKU: Student samodzielnie planuje i przeprowadza diagnozę pary, małżeństwa, rodziny oraz interpretuje uzyskane wyniki, a także a także planuje ewentualny kierunek oddziaływań pomocowych: interwencyjnych, terapeutycznych etc. Wykonanie projektu umożliwi weryfikację m.in. takich umiejętności studenta: nawiązanie właściwego kontaktu z badanymi osobami przeżywającymi kryzys, samodzielne planowanie i przeprowadzenie badania diagnostycznego, zinterpretowanie uzyskanych wyników.

Kolokwium: skala ocen:

51%-60% = dostateczny

61%-70% = dostateczny +

71%-80% = dobry

81%-90% = dobry +

91%-100% = bardzo dobry

(100% to maksymalna ilość punktów uzyskanych na teście)

Projekt w oparciu o studium przypadku: prezentacja na zajęciach, forma pisemna oddana prowadzącemu. O ocenie decyduje właściwe postawienie hipotez diagnostycznych oraz ich weryfikacja, trafny dobór metod diagnostycznych, zinterpretowanie otrzymanych wyników oraz zaplanowanie strategii pomocowych.

Skala ocen dla oceny końcowej

3,00 – 3,25 dostateczna

3,26-3,75 plus dostateczna

3,76 – 4,25 dobra

4,26 – 4,60 plus dobra

4,61 – 5,00 bardzo dobra

1. Procesy rodzinne – różnorodność modeli, wzrost złożoności. Rodziny z obojgiem rodziców, samotne rodzicielstwo, rodzice po rozwodzie, rodzice w rodzinie zrekonstruowanej, bezdzietność, monoparentalność, adopcja. Współczesne przemiany rodzin: zmiany percepcji związku małżeńskiego, lęk przed małżeństwem, „odkładanie” w czasie momentu założenia rodziny. Mity małżeńskie i ich rola w podtrzymywaniu związków małżeńskich. Rodzina w cyklu życia – kryzysy normatywne i nienormatywne; model etapów w cyklu życia rodzinnego; zmieniające się rodziny i relacje (rodziny tradycyjne i alternatywne); konsekwencje dla dzieci i rodziców, wyznaczniki satysfakcji z bliskiego związku, z relacji z dzieckiem, z rodzicem, poczucia dobrostanu. Rola rodziny w rozwoju człowieka.

2. Zasoby jednostki i rodziny pomocne w pokonywaniu z kryzysów rodzinnych oraz analiza wybranych metod pomiaru. Narzędzia diagnostyczne (m.in. diagnoza więzi, satysfakcji małżeńskiej, seksualnej, przekonań na temat powtórnego małżeństwa i rodziny zrekonstruowanej, zaangażowania ojcowskiego, postaw prenatalnych: wprowadzenie)

3. Resiliency rodziny.

4. Relacje bliskości w innych nietradycyjnych związkach. Stosunki partnerskie w związkach niemałżeńskich (Janicka, 2008). Związki małżeńskie a związki kohabitacyjne. Kohabitacja a rodzicielstwo. Narzędzia pomiaru

5. Więzi rodzicielskie: Współczesne zmiany w modelach rodzicielstwa. Macierzyństwo; ojcostwo – nowe wyzwania.

6. Macierzyństwo jako płaszczyzna permanentnego rozwoju kobiety w biegu życia .

7. Zaangażowanie ojcowskie - koncepcja Lamba. Narzędzia pomiaru

8. Rola rodzica, „umiejętności” rodzicielskie, satysfakcja z roli rodzica (pomiar satysfakcji rodzicielskiej).

9. Psychologia prenatalna (narzędzia pomiaru: przekonania i oczekiwania prenatalne)

10. Adopcyjne rodzicielstwo – dylematy, nadzieje, wyzwania.

11. Konflikty rodzice – nastolatki – podstawowe zasady interwencji (uczenie negocjacji)

12. Rodzicielstwo po rozwodzie (drogi rodzicielstwa po rozwodzie). Konflikty między rodzicami po rozwodzie. Profilaktyka i prewencja

13. Obszary problemowe rodziny zrekonstruowanej. Programy przygotowawcze dla rodzin zrekonstruowanych

14. Behawioralne szkolenie rodziców

Zajęcia prowadzone głównie w oparciu o metody interaktywne: dyskusja, aranżowane sytuacje komunikacyjne i scenki sytuacyjne, studia przypadku; praca w parach, w grupach zwłaszcza podczas poznawania konkretnych narzędzi diagnostycznych oraz metod i form pomocy, interwencji. Wykorzystanie jako dodatkowych metod podających: elementów wykładu, pogadanki. Stosowanie metod aktywizujących: map myśli; burzy mózgów; panelu dyskusyjnego np. na temat specyfiki diagnozy oraz metod i technik diagnostycznych stosowanych wobec par i rodzin z uwzględnieniem krytycznego podejścia do ich przydatności czy trafności; analizy dokumentów (opinii, orzeczeń, diagnoz) sporządzonych w różnych rodzajach placówek oraz instytucji, przez psychologów, pedagogów, lekarzy oraz innych specjalistów i dotyczących wybranych obszarów funkcjonowania systemu rodzinnego czy małżeńskiego. Prezentacje projektów studentów i ich omawianie.