Diagnoza środowiska społecznego 06-PE-OP-S2-10
Wykład (W) semestr letni 2015/2016

Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Katowice 2006

Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa 2006

Wysocka E., Człowiek a środowisko życia. Podstawy teoretyczno – metodologiczne diagnozy, Wyd. Żak, Warszawa 2007;

Metody badań jakościowych pod red. N.K.Denzzin i Y.S.Lincoln, T.1 i 2, PWN, Warszawa

Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie jakościowe i ilościowe, Warszawa 2001

(monografia)

Babbie E., Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2002, r. Badania sondażowe, Etyka i polityka w badaniach społecznych, badania w cyberprzestrzeni

Badania jakościowe pod.red. D. Jemielniaka (t. 1 i 2)/ r. Action research, Antropologia wizualna, Etnografia, storytelling, badania fokusowe, etnografia wizualna i inne/

Palka S. (red.) Podstawy metodologii badań w pedagogice, Gdańsk 2010 r. badania w działaniu

Flick U., Jakość w badaniach jakościowych, Pwn Warszawa 2011, r. Triangulacja w etnografii

L.Gruszczyński: Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych, Katowice 1999.

A.Barr, S.Hashangen; Jak osiągnąć lepszy rozwój społeczności. Podręcznik do planowania i ewaluacji MODEL ABCD http://www.osl.org.pl/wp-content/uploads/2013/11/ABCD_Leap_www.pdf

Polityka społeczna. Podręcznik akademicki, pod red. G.Firlit-Fesnak i M.Szylko-Skoczny, Warszawa 2007.

C.Shaw, L.M.Brady, C.Davey: Guidelines for research with children and young people (internet)

K.Makaruk, J.Włodarczyk, S.Wójcik, Dzieci i młodzież jako uczestnicy badań społecznych w kontekście badań dotyczących przemocy, „Dziecko Krzywdzone” 2013/3 vol.12

M.Kulesza, Zachowania agresywne uczniów. Badania porównawcze, Warszawa 2007 (Internet)

Diagnostyka i profilaktyka w teorii i praktyce pedagogicznej, pod red. M.Deptuły, Bydgoszcz 2006

K.Niziołek, Fotografia uczestnicząca, „Przegląd Socjologii Jakościowej, t. VII, nr 1 (Internet)

K.Konecki, Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej, „Przegląd socjologii Jakościowej” T.1 (internet)

Diagnozowanie potrzeb młodzieży w środowisku lokalnym (Internet)

A.Urbaniak, Quo vadis? O partycypacyjnej diagnozie lokalnej (Internet)

P.Chomczyński, Wybrane problemy etyczne w badaniach , Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. II (internet)

K. Miszewski, Kiedy badacz jest tajnym agentem, „Przeglad Socjologii Jakościowej” T. III (internet)

Przykłady raportów i diagnoz społecznych ( w skali makro i mikro): np. UNICEF, MPPiPS, FDN, RPD, SRSG UN, inne: np. Jarosz E., Nowak A., Dzieci ofiary przemocy w rodzinie. Raport Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2012, E. Jarosz Przemoc w wychowaniu. Między prawnym zakazem a społeczną akceptacją, BRPD Warszawa 2015 (www.brpd.gov.pl publikacje)

Student zna i rozumie specyfikę diagnozy środowiska społecznego - jej cele, zadania, etapy postępowania. Zna i różnicuje przedmiot diagnozy - środowisko społeczne (wychowawcze) wg. różnych kryteriów. Zna założenia teoretyczne (ujęcia, zasady i strategie) dotyczące diagnozy podstawowych środowisk wychowawczych - rodziny i szkoły, środowiska rówieśniczego oraz społeczności lokalnej. Rozumie specyfikę diagnozy problemowej środowiska społecznego w zakresie wybranych zjawisk ( przemoc w rodzinie, przemoc w szkole, w społeczności)

Student potrafi projektować przebieg diagnozy środowiskowej, dobierać techniki badań oraz konstruować lub dobierać narzędzia diagnozy.

Student rozumie odpowiedzialność etyczną związaną z diagnozowaniem, dostrzega potrzebę współpracy z innymi w realizacji diagnoz środowiskowych

rozwiązanie testu (krótkich zdań ustrukturowanych oraz zadań problemowych), punktacja wg. standardu, zaliczenie od 51% punktów

1.Podstawy teoretyczne diagnozy środowiska społecznego: diagnoza środowiska społecznego w systemie diagnozy pedagogicznej, cel pedagogicznej diagnozy środowiska społecznego - diagnoza całościowa, problemowa i funkcjonalna środowiska (diagnoza środowiska a diagnoza środowiskowa). Istota rozpoznania środowiska w kontekście diagnozy rozwiniętej. Ujęcia diagnostyczne środowiska: obiektywne, indywidualistyczne, subiektywistyczne. Ogólne zasady diagnozy środowiska społecznego.

2. Środowisko społeczne / środowisko wychowawcze/ jako przedmiot diagnozy – ujęcia semantyczne i systematyzacje. Obszary i poziomy diagnozy środowiska społecznego: kręgi środowiskowe, ujęcie socjoekologiczne. Ogólna strategie diagnozy środowiska społecznego - kwantyfikacja i mapowanie środowiska ; podstawowe kategorie diagnozy środowiska społecznego (elementy środowiska). Problemy oceny środowiska społecznego. Etapy diagnozy środowiska społecznego; planowanie procesu diagnozy i jego realizacja oraz analiza danych. ). Aspekty etyczne w badaniach społecznych; partycypacyjny charakter badań wspólnot i społeczności, dzieci i młodzież jako uczestnicy badań społecznych.

3. Metody badania środowiska społecznego: badania przypadków mikrośrodowisk, badania surveyowe, pedagogiczna monografia instytucji, analiza SWOT, monografia terenowa, lustracja środowiskowa, etnografia, badania partycypacyjne, action research. Badania w z wykorzystaniem internetu i cyberprzestrzeni

Techniki diagnostyczne w diagnozie środowiska społecznego (obserwacja uczestnicząca, wywiady(badania) focusowe, ankieta, analiza dokumentów, statystyk, statystyk i wytworów, techniki i metody niespecyficzne, np. wizualne, storytelling i inne.

4.Diagnoza środowiska rodzinnego: ogólne ujęcia i zasady oraz strategie metodologiczne (całościowa i funkcjonalna, ujęcie systemowe). Diagnoza zasobów rodziny. Ogólna ocena jakości środowiska wychowawczego rodziny. Pomiar wybranych cech wychowawczych rodziny ( narzędzia standaryzowane). Jakość rodzicielstwa – wybrane problemy diagnozy. Problemy diagnozy wybranych zjawisk patologicznych w rodzinie (przemoc w rodzinie i zaniedbywanie, uzależnienia)

6. Diagnoza środowiska wychowawczego szkoły, instytucji opiekuńczej, korekcyjnej; ujęcia teoretyczne środowiska instytucji, strategie diagnozy, rola wskaźników, szkoła diagnozowana jako środowisko i instytucja, diagnoza klimatu instytucji, poziomu demokratyzacji życia szkoły (partycypacja uczniów w badaniach). Badania etnograficzne w instytucji. Diagnoza wybranych problemów środowiska szkolnego. Diagnoza środowiska rówieśniczego – możliwości i ograniczenia.

7. Diagnoza środowiska lokalnego /społeczności lokalnej: typy diagnozy ( lustracja środowiska, monografia problemowa, badania etnograficzne społeczności lokalnej i wspólnot, badania partycypacyjne). Profil wskaźników środowiskowych i sposoby ich pozyskiwania; znaczenia danych statystycznych i danych surveyowych. Analiza danych środowiskowych i sposoby ich prezentacji ( struktura i zasady diagnoz społecznych i raportów społecznych). Diagnoza, planowanie i ewaluacja rozwoju społeczności

metoda podająca z prezentacjami multimedialnymi, metoda interaktywna, metoda problemowa, dyskusje problemowe, analiza egzemplifikacji