Zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój 01-OS-S1-1OS-24
Wykład (W) semestr letni 2015/2016

Obowiązkowa:

Kołodziej B., Matyka M. (red.) 2012. Odnawialne źródła energii. Rolnicze surowce energetyczne. PWRiL, Poznań

Kozłowski S. (red.). 1990. Zasady ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego na obszarach eksploatacji złóż kopalin. T.18. Wydawnictwa SGGW-AR, Warszawa

Kozłowski S. 2007. Przyszłość ekorozwoju. Wyd. KUL, Lublin

Uzupełniająca:

Jabłoński W., Wnuk J. 2004. Odnawialne źródła energii w polityce energetycznej Unii Europejskiej i Polski. Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec

Kozłowski S. (red)., 2000. Ochrona litosfery. Państw. Inst. Geolog., Warszawa

Krawiec F. (red.) 2010. Odnawialne źródła energii w świetle globalnego kryzysu energetycznego. Wybrane problemy. Difin SA, Warszawa

Nita J. 2013: Zmiany w krajobrazie powstałe w wyniku działalności górnictwa surowców skalnych na obszarze Wyżyn Środkowopolskich. Uniwersytet Śląski, Katowice

Nita J. 2013; Zrównoważone zarządzanie obszarami eksploatacyjnymi, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 20, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec, 91-104.

Ostrowski J. (red). 2001. Ochrona Środowiska na terenach górniczych. Wyd. Inst. Gosp. Sur. Miner i Energią, PAN Kraków

Pietrzyk-Sokulska E., 1995. Wpływ podziemnej eksploatacji i przeróbki węgla na środowisko przyrodnicze w Polsce. Studia, Rozprawy, Monografie, PAN PPGSMiE, Kraków

Strzałkowski P. 2010. Zarys ochrony terenów górniczych. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice

Taubman J. 2013. Węgiel i alternatywne źródła energii. Prognozy na przyszłość. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Trząski L. (red.) 2012. Wyzwania zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie województwa śląskiego – scenariusze 2050. Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Uberman R., Ostręga A. 2003. Metoda projektowania zagospodarowania dużych i zróżnicowanych kompleksów poeksploatacyjnych. [w:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, s. 243-253.

Uberman R., Ostręga A. 2004. Sposoby rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk nadkładu i składowisk odpadów górniczych. Górnictwo Odkrywkowe. nr 7-8, s. 80-88.

Uberman R. Uberman R. 2010. Likwidacja kopalni rekultywacja terenów pogórniczych w górnictwie odkrywkowym, Problemy techniczne, Prawne i finansowe. IGSMiE PAN, Kraków. s. 1-132.

Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z 2001 r.

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii

Wiedza z wykładu oceniana w ramach przygotowanych raportów.

WNoZ (od 18.02 do 07.04.):

1. Wprowadzenie w tematykę geologiczną przedmiotu, rozwój zrównoważony jako model korzystania z zasobów geologicznych. Zasady zrównoważonego rozwoju, geośrodowisko, mity i realia.

2. Ziemia jako organizm, geodynamika, sprzężenia zwrotne. Geologiczno-geomorfologiczne aspekty zrównoważonego rozwoju – degradacja powierzchni, antropopresja.

3. Energetyka w problematyce zrównoważonego rozwoju – nośniki energii odnawialne i nieodnawialne.

4. Zagrożenia naturalne i antropogeniczne, przewidywalne i niespodziewane, problematyka górnicza - wyrobiska powierzchniowe, odpady, zanieczyszczenia, krajobraz.

5. Sprzeczności i konieczności zagrożenia cywilizacyjnego środowiska, podsumowanie. Inne zagrożenia cywilizacji - trzęsienia ziemi, wulkanizm, tsunami, powodzie, lawiny.

6. Zasoby Ziemi i ich ochrona, energia, przestrzeń życiowa, krajobraz. Problematyka górnictwa podziemnego - wody podziemne i powierzchniowe, odpady, składowiska.

7. Zajęcia w terenie, wszystkie grupy.

WBiOŚ (22.02. wykład wprowadzający; następnie w terminach: 14.04 (dwa), 21.04 (dwa), 28.04 (jeden), 12.04 (jeden)

1. Wprowadzenie w tematykę przedmiotu, zakres i organizacja zajęć. Idea zrównoważonego rozwoju w różnych skalach przestrzennych – przykłady koncepcji i rozwiązań praktycznych.

2. Zrównoważone użytkowanie energii. Bezpieczeństwo energetyczne Polski i świata. Przyczyny kryzysu energetycznego na świecie. Polityka energetyczna Unii Europejskiej. Alternatywne źródła energii. Uwarunkowania prawne, społeczne, ekonomiczne wytwarzania i użytkowania energii ze źródeł odnawialnych.

3. Oddziaływanie zanieczyszczeń na różnych poziomach organizacji biologicznej. Koncepcja biomarkerów i bioindykatorów; monitoring biologiczny. Podstawy odporności organizmów na zanieczyszczenia.

4. Rozwój zrównoważony jako jedyny racjonalny model rozwoju cywilizacji. Rozwój zrównoważony obszarów miejskich. Sposoby oceny rozwoju zrównoważonego.

5. Zagrożenia i ochrona szaty roślinnej.

6. Zróżnicowanie gatunkowe zwierząt terenów miejsko-przemysłowych a idea rozwoju zrównoważonego.

7. Globalne przemiany środowiskowe – zanik różnorodności biologicznej. Planowanie przestrzenne a zachowanie różnorodności biologicznej.

Wykłady z wykorzystaniem środków audiowizualnych i materiałów faktograficznych