Zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój 01-OS-S1-1OS-24
Wykład (W) semestr letni 2016/2017

Obowiązkowa:

Kołodziej B., Matyka M. (red.) 2012. Odnawialne źródła energii. Rolnicze surowce energetyczne. PWRiL, Poznań

Kozłowski S. (red.). 1990. Zasady ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego na obszarach eksploatacji złóż kopalin. T.18. Wydawnictwa SGGW-AR, Warszawa

Kozłowski S. 2007. Przyszłość ekorozwoju. Wyd. KUL, Lublin

Uzupełniająca:

Jabłoński W., Wnuk J. 2004. Odnawialne źródła energii w polityce energetycznej Unii Europejskiej i Polski. Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec

Kozłowski S. (red). 2000. Ochrona litosfery. Państw. Inst. Geolog., Warszawa

Krawiec F. (red.) 2010. Odnawialne źródła energii w świetle globalnego kryzysu energetycznego. Wybrane problemy. Difin SA, Warszawa

Nita J. 2013. Zmiany w krajobrazie powstałe w wyniku działalności górnictwa surowców skalnych na obszarze Wyżyn Środkowopolskich. Uniwersytet Śląski, Katowice

Nita J. 2013. Zrównoważone zarządzanie obszarami eksploatacyjnymi, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 20, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec, 91-104.

Ostrowski J. (red). 2001. Ochrona Środowiska na terenach górniczych. Wyd. Inst. Gosp. Sur. Miner i Energią, PAN Kraków

Pietrzyk-Sokulska E. 1995. Wpływ podziemnej eksploatacji i przeróbki węgla na środowisko przyrodnicze w Polsce. Studia, Rozprawy, Monografie, PAN PPGSMiE, Kraków

Strzałkowski P. 2010. Zarys ochrony terenów górniczych. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice

Taubman J. 2013. Węgiel i alternatywne źródła energii. Prognozy na przyszłość. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Trząski L. (red.) 2012. Wyzwania zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie województwa śląskiego – scenariusze 2050. Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Uberman R., Ostręga A. 2003. Metoda projektowania zagospodarowania dużych i zróżnicowanych kompleksów poeksploatacyjnych. [w:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Mat. Międz. Konf., AGH, s. 243-253.

Uberman R., Ostręga A. 2004. Sposoby rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk nadkładu i składowisk odpadów górniczych. Górnictwo Odkrywkowe. nr 7-8, s. 80-88.

Uberman R. Uberman R. 2010. Likwidacja kopalni rekultywacja terenów pogórniczych w górnictwie odkrywkowym, Problemy techniczne, Prawne i finansowe. IGSMiE PAN, Kraków. s. 1-132.

oraz obowiązujące akty prawne

Student przygotowuje własny projekt (pracując w grupie), wykorzystując wiedzę teoretyczną z wykładów oraz zalecanej literatury.

Ocenie podlega: umiejętność pracy w zespole, obserwacji i wyciągania wniosków, ocena samej prezentacji: zarówno pod względem merytorycznym jak i technicznym, w tym sposobu jej przedstawienia oraz udziału w dyskusji po prezentacji – umiejętność obrony własnego rozwiązania/stanowiska.

Po wygłoszeniu prezentacji przedstawiającej przygotowany projekt i dyskusji nad poruszonymi zagadnieniami następuje otwarta ocena przez prowadzącego wkładu pracy poszczególnych osób (skala ocen: ndst, dost, db, bdb). Ocena w systemie punktowym 0-50 punktów (skala ocen: ndst 0-25, dst 26-33, db 34-41, bdb 42-50).

WNoZ:

Prezentacja opracowania raportu (ocena kryteria j.w.) w postaci multimedialnej, jest również podsumowaniem wiedzy teoretycznej z wykładów.

WNoZ (od 23.02 do 06.04.):

1. Wprowadzenie w tematykę geologiczną przedmiotu, rozwój zrównoważony jako model korzystania z zasobów geologicznych. Zasady zrównoważonego rozwoju, geośrodowisko, mity i realia.

2. Ziemia jako organizm, geodynamika, sprzężenia zwrotne. Geologiczno-geomorfologiczne aspekty zrównoważonego rozwoju – degradacja powierzchni, antropopresja.

3. Energetyka w problematyce zrównoważonego rozwoju – nośniki energii odnawialne i nieodnawialne.

4. Zagrożenia naturalne i antropogeniczne, przewidywalne i niespodziewane, problematyka górnicza - wyrobiska powierzchniowe, odpady, zanieczyszczenia, krajobraz.

5. Sprzeczności i konieczności zagrożenia cywilizacyjnego środowiska, podsumowanie. Inne zagrożenia cywilizacji - trzęsienia ziemi, wulkanizm, tsunami, powodzie, lawiny.

6. Zasoby Ziemi i ich ochrona, energia, przestrzeń życiowa, krajobraz. Problematyka górnictwa podziemnego - wody podziemne i powierzchniowe, odpady, składowiska.

7. Zajęcia w terenie, wszystkie grupy.

WBiOŚ (20.02. wykład wprowadzający; następnie w terminach: 20.04 (dwa), 27.04 (dwa), 04.05 (jeden), 11.05 (jeden)

1. Wprowadzenie w tematykę przedmiotu, zakres i organizacja zajęć. Idea zrównoważonego rozwoju w różnych skalach przestrzennych – przykłady koncepcji i rozwiązań praktycznych.

2. Zrównoważone użytkowanie energii. Bezpieczeństwo energetyczne Polski i świata. Przyczyny kryzysu energetycznego na świecie. Polityka energetyczna Unii Europejskiej. Alternatywne źródła energii. Uwarunkowania prawne, społeczne, ekonomiczne wytwarzania i użytkowania energii ze źródeł odnawialnych.

3. Oddziaływanie zanieczyszczeń na różnych poziomach organizacji biologicznej. Koncepcja biomarkerów i bioindykatorów; monitoring biologiczny. Podstawy odporności organizmów na zanieczyszczenia.

4. Rozwój zrównoważony jako jedyny racjonalny model rozwoju cywilizacji. Rozwój zrównoważony obszarów miejskich. Sposoby oceny rozwoju zrównoważonego.

5. Zagrożenia i ochrona szaty roślinnej.

6. Zróżnicowanie gatunkowe zwierząt terenów miejsko-przemysłowych a idea rozwoju zrównoważonego.

7. Globalne przemiany środowiskowe – zanik różnorodności biologicznej. Planowanie przestrzenne a zachowanie różnorodności biologicznej.

Wykłady z wykorzystaniem środków audiowizualnych i materiałów faktograficznych