Epistemologia 05-KO-S1-11
Wykład (W) semestr letni 2018/2019

K. Ajdukiewicz: Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa 1984 (część na temat teorii poznania).

J. Dębowski: Bezpośredniość poznania. Spory-dyskusje-wyniki. Lublin 2000 (rozdział I).

Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny. Red. Z. Cackowski, J. Kmita. Wrocław 1987 (hasła: aprioryzm, agnostycyzm, empiryzm, intuicjonistyczna epistemologia, doświadczenie).

Filozofia. Podstawowe pytania. Red. E. Martens, H. Schnädelbach. Tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa 1995. Hasła: Filozofia, rozum, prawda.

A. Grobler: Metodologia nauk. Kraków 2006 (rozdział IV).

M. Hempoliński: Problem obiektywności poznania i style badań epistemologicznych. W: Studia epistemologiczne 1. Transcendencja i ideał poznawczy. Wrocław 1990, s. 7 41.

M. A. Krąpiec: Realizm ludzkiego poznania. Lublin 1995 (rozdział XVI: Struktura intelektu).

Leksykon filozofii klasycznej. Red. J. Herbut. Lublin 1997. Hasła: analityczny syntetyczny, a priori–a posteriori, ja, poznanie, prawda, refleksja.

P. Łaciak: Struktura i rodzaje poznania a priori w rozumieniu Kanta i Husserla. Katowice 2003 (Rozdział I).

A. J. Noras: Kant a neokantyzm badeński i marburski. Katowice 2000.

R. Rożdżeński: Spostrzegalne i niespostrzegalne. Kraków 1999 (Rozdział I: Spór o uniwersalia i jego utajone założenia teoriopoznawcze).

A. B. Stępień. Teoria poznania. Lublin 1971.

J. Woleński: Epistemologia. Warszawa 2005.

I. Zagadnienia teoriopoznawcze w ujęciu paradygmatycznym:

1. Obiektywizm, subiektywizm i krytycyzm jako wzorce uprawiania refleksji teoriopoznawczej.

2. Obiektywizm jako filozofia przedmiotu, w ramach której ontologia jest nadrzędna wobec epistemologii:

a) kosmocentryczny model obiektywizmu – obiektywizm jako racjonalizm,

b) teocentryczny model obiektywizmu – obiektywizm jako fideizm.

3. Subiektywizm jako filozofia podmiotu, w ramach której epistemologia jest nadrzędna wobec ontologii:

a) alternatywa racjonalizm obiektywizm albo empiryzm-subiektywizm jako alternatywa epistemologii typu przedkartezjańskiego,

b) subiektywizm jako empirystyczny relatywizm (sceptycyzm) w ramach filozofii przedkartezjańskiej,

c) subiektywistyczny zwrot Kartezjusza – subiektywizm jako racjonalizm,

d) subiektywizm jako idealizm subiektywny.

4. Krytycyzm jako poszukiwanie drogi pośredniej między obiektywizmem a subiektywizmem:

a) Kant jako protoplasta krytycyzmu – krytycyzm jako konstruktywizm,

b) fenomenologiczno-ejdetyczny wariant krytycyzmu,

c) hermeneutyczny wariant krytycyzmu,

d) krytyka poznania jako krytyka języka: przekształcenie krytycyzmu z poziomu rozumu na poziom języka.

II. Zagadnienia teoriopoznawcze w ujęciu typologicznym – typy poznania i stanowiska w sporach epistemologicznych:

1. Struktura władz poznawczych w kontekście sporu racjonalizmu z empiryzmem: zmysłowość a intelekt, intelekt a rozum.

2. Struktura i rodzaje poznania: aprioryczne aposterioryczne, analityczne syntetyczne, intuicyjne-dyskursywne.

3 Zagadnienie przedmiotu poznania i granic naszej wiedzy: spór idealizmu z teoriopoznawczym realizmem.

4. Zagadnienie adekwatności naszej wiedzy. Prawda jako naczelna wartość epistemologiczna: klasyczna definicja prawdy, nieklasyczne definicje prawdy, problem kryteriów prawdy.

5. Zagadnienie pewności naszej wiedzy: spór fundamentalizmu epistemologicznego z antyfundamentalizmem.

6. Spór o status poznawczy wiedzy: realizm, instrumentalizm, konstruktywizm.

7. Zagadnienie przedmiotowej ważności jakości zmysłowych: jakości zmysłowe a wrażenia, rozróżnienie jakości obiektywnych i subiektywnych, stanowiska w sporze o status epistemiczny jakości zmysłowych.