Filozofia z elementami logiki 06-PS-SM-001
Ćwiczenia (C) semestr zimowy 2018/2019

Zajęcia 1: Wprowadzenie do problematyki. Zajęcia organizacyjne. Kodeks etyki studenta.

Zajęcia 2: Filozofia. Filozof a psycholog. Dylemat etyczny.

*kredki, kartki

Literatura podstawowa:

• UWAGA! książki dostępne są na miejscu lub do wypożyczenia w Bibliotece Głównej UŚ lub bibliotece Wydziału Nauk Społecznych UŚ, ul. Bankowa w Katowicach.

• DOBRA RADA: Od razu skopiuj niezbędne fragmenty na wszystkie zajęcia.

• Rafael Ferber, rozdział pt. „Filozofia” [w:] Rafael Ferber, „Podstawowe pojęcia filozoficzne 1”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, strony 9-23.

• Seneka, „O pożytkach studiowania filozofii” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strona 265.

+ filmy:

Prof. Leszek Kołakowski, O co nas pytają wielcy filozofowie? Seria filmów, przydatne do nauki przed egzaminem

http://www.youtube.com/watch?v=D8B-UZIryIA&list=PL8D212F43C344194E

Zajęcia 3: Byt.

Literatura podstawowa:

• Władysław Stróżewski, rozdział pt. „Problematyka bytu” [w:] Władysław Stróżewski, „Ontologia”, Wydawnictwo Aureus i Znak, Kraków 2004, strony 57-85.

• Demokryt, „Poza atomami i próżnią nic nie istnieje” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strona 35.

• Platon, „Teoria idei….” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 37-40.

• Arystoteles, „Metafizyka jako nauka o bycie” i inne [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 41-49.

• Leibniz, „Substancja….” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 80-84.

+ zadanie:

Pytania do przemyślenia:

Co to jest byt? Zabierz na zajęcia jakiś byt.

Co to jest niebyt? Czy niebyt istnieje?

Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?

+ filmy:

Wykład prof. Michała Hellera pt. Dlaczego istnieje raczej coś niż nic? (zwłaszcza dla osób zainteresowanych fizyką, kosmologią)

http://www.youtube.com/watch?v=DBVaJj6VCRU

Historia filozofii po góralsku wg księdza Józefa Tischnera http://www.youtube.com/watch?v=1Z6_KR4IhRQ

Zajęcia 4: Poznanie. Prawda. Nauka.

Literatura podstawowa:

• Mariola Paruzel (2011). „Od Platona do Feyerabenda czyli o kłopotach współczesnej psychologii (i nie tylko)”, [w:] Nauka a Tajemnica, (red.) A. Wilczek, Ł. Dawidowski, Katowice: Zeszyty Duszpasterstwa Akademickiego 4, strony 27-36. (Research Gate)

• Protagoras, „Względność prawdy” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strona 109.

• Sokrates, „Świadomość niewiedzy źródłem mądrości” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 110-112.

• Platon, „Metafora jaskini – rzeczywistość i pozory” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 113-116.

• Arystoteles „Doświadczenie jako źródło wiedzy” i „Klasyczna definicja prawdy” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 123-125.

• Sceptycyzm, „Tropy Sceptyckie …”[w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 126-130.

• Św. Tomasz z Akwinu, „Prawda jako zgodność umysłu i rzeczy” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 138-139.

• Francis Bacon, „Teoria złudzeń” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 140-143.

• Kartezjusz, „Wątpienie…” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 148-158.

• (dla chętnych) Rafael Ferber, rozdział pt. „Prawda” [w:] Rafael Ferber, „Podstawowe pojęcia filozoficzne 1”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, strony 63-83.

+ filmy:

Krótki wykład prof. Jana Hartmana o prawdzie i fałszu

http://www.youtube.com/watch?v=eB2EmBClmkQ

Wypowiedź wybitnego filozofa Bertranda Russella o Bogu (1959)

http://www.youtube.com/watch?v=BMRSCvx8ZeA

Zajęcia 5: Człowiek. Tożsamość. Świadomość.

Literatura podstawowa:

• Rafael Ferber, rozdział pt. „Człowiek” [w:] Rafael Ferber, „Podstawowe pojęcia filozoficzne 2”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, strony 9-54.

• Marek Aureliusz, „Kim jest człowiek?” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 205-206.

• Św. Tomasz z Akwinu, „Dusza człowieka” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 207-208.

• Kartezjusz, „Dualizm duszy i ciała” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 213-217.

• Blaise Pascal, „Serce i rozum” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 221-222.

+ zadanie:

Pytania do przemyślenia:

Kim dla Ciebie jest człowiek? Spróbuj napisać jego definicję.

Jakie cechy musi posiadać człowiek by był człowiekiem?

Czy jesteś zwolennikiem dualizmu duszy i ciała?

Czym różni się człowiek od zwierząt?

Czy życie ludzkie jest więcej warte od życia zwierząt?

Zajęcia 6: Seks. Miłość.

Literatura podstawowa:

• Mariola Paruzel (2010). „Filozoficzne rozmyślania o miłości erotycznej i seksie”, [w:] Seksuologia w obiektywie innych nauk, (red.) E. Charzyńska, Kraków: Wydawnictwo At Group, strony 127-140. (Research Gate)

• Platon, „Pochodzenie Erosa” i inne [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 237-242.

• Arystoteles, „Miłość jako nadmiar przyjaźni” i inne [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 258-260.

+ zadanie:

Pytania do przemyślenia:

Co to jest miłość?

Jaka jest relacja między miłością a nienawiścią?

Kogo lub co można kochać?

Co nam daje miłość (z czym koreluje miłość)? Jakie skutki? (psychologiczne, filozoficzne, materialne i inne)

Zajęcia 7: Wolność.

Literatura podstawowa:

• Jean Paul Sartre, „Egzystencjalizm jest humanizmem”, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, Warszawa 1998 (w Bibliotece Uniwersyteckiej dostępne w wersji elektronicznej)

• (Prezentacja dla 2 osób) Rafael Ferber, rozdział pt. „Wolność woli” [w:] Rafael Ferber, „Podstawowe pojęcia filozoficzne 2”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, strony 149-186. Zwrócić uwagę na: pragnienie I i II stopnia, determinizm, indeterminizm, iluzję woli, wolę chcenia i wolę działania

+ zadanie:

Pytania do przemyślenia:

Co to jest wolność?

Czy czujesz się wolny?

Czy pacjenci psychiatryczni są wolni?

Czy zwierzęta są wolne?

Jakie są warunki wolności?

Czy można być wolnym w więzieniu?

+ filmy:

Eksperyment psychologiczny Ascha

http://www.youtube.com/watch?v=TYIh4MkcfJA (lub inna wersja)

Eksperyment psychologiczny Stanleya Milgrama

https://www.youtube.com/watch?v=ek4pWJ0_XNo (lub inna wersja współczesna)

Zajęcia 8: Dobro.

Literatura podstawowa:

• Rafael Ferber, rozdział pt. „Dobro” [w:] Rafael Ferber, „Podstawowe pojęcia filozoficzne 1”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, strony 113-148.

• Arystoteles, „Dobro jako ostateczny..” i inne [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 243-247.

+ zadanie:

Pytania do przemyślenia:

Co to jest dobro?

Jakie znam przykłady zła z życia codziennego? (Czy dobro może stać się złem, a zło dobrem?)

+ film:

Stanfordzki eksperyment więzienny Philipa Zimbardo

https://www.youtube.com/watch?v=L_LKzEqlPto

Projekt Bohaterskiej Wyobraźni prof. Zimbardo: www.hip.org.pl

Uwaga! Na tych zajęciach będzie możliwość zdobycia większej ilości plusów.

Zajęcia 9: Szczęście.

Literatura podstawowa:

• Nicholas White (2008). „Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008. (do podziału na grupy, prezentacje)

Prezentacje w grupach:

Rozdział 2 „Konflikty, perspektywy i rozpoznawanie szczęścia” – ok. 4 osoby

Rozdział 3 „Przyjemność, hedonizm i miara szczęścia” – ok. 4 osoby

Rozdział 4 „Szczęście jako struktura i harmonia” – ok. 4 osoby

Rozdział 5 „Moralność, szczęście i konflikt między nimi” – ok. 4 osoby

Rozdział 6 „Szczęście, fakty i wartości” – ok. 4 osoby

Rozdział 7 „Jak radzić sobie bez pojęcia szczęścia” – ok. 4 osoby

Wymogi prezentacji: w Power Point (Szablon do pobrania ze strony), maksymalnie 15 slajdów wraz z tytułowym (nazwa rozdziału, osoby opracowujące temat), hasła kluczowe (nie zdania), mile widziane obrazy, celem jest streszczenie rozdziału w sposób ogólny i spójny, bez wchodzenia w szczegóły, jeśli są podane szczegóły to tylko interesujące fakty. Prezentację należy przesłać najpóźniej tydzień przed zajęciami na adres mailowy prowadzącego! 10 MINUT NA KAŻDĄ GRUPĘ!!!

Uwaga! 1 osoba z całej grupy wysyła wszystkie prezentacje na maila najpóźniej 3 dni przed zajęciami.

Zajęcia 10: Czas. Śmierć.

Literatura podstawowa:

• Rafael Ferber, rozdział pt. „Śmierć” [w:] Rafael Ferber, „Podstawowe pojęcia filozoficzne 2”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, strony 187-216.

• Platon, „Nieśmiertelność duszy” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strony 199-200.

• Seneka, „Czas jest naszą własnością” [w:] „Antologia tekstów filozoficznych” Część 1, (red.) E. Wawro, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005, strona 264.

• (na dodatkowy +) Sahaj Tomasz, „Śmierć: antologia tekstów filozoficznych”, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, Poznań, 2008 (wybrany cytat, książka dostępna na miejscu w bibliotece Wydziału Nauk Społecznych).

+ zadanie:

Pytania do przemyślenia:

Czym dla Ciebie jest śmierć?

Czy boisz się śmierci?

Czy istnieje życie po śmierci? (możesz poszukać naukowych odpowiedzi na to pytanie np. związanych z pracą mózgu)

Zabierz na zajęcia ulubiony cytat na temat śmierci (z książki Tomasza Sahaja, powyżej).

Zajęcia 11: Kontynuacja poprzednich zajęć.

Zajęcia 12:Wywiady z psychologiem – omówienie. Prezentacje dodatkowe.

Zajęcia 13:Wywiady z psychologiem – omówienie. Prezentacje dodatkowe.

Zajęcia 14: Zakończenie, wpisy do indeksów.

+ zadanie:

Zobacz fragment z filmu Monty Python - International Philosophy

i zastanów się, w jaki sposób film odzwierciedla filozofię, co jest szczególnego w filozofii, czy po kursie postrzegasz filozofię inaczej?

http://www.youtube.com/watch?v=cl7Zg8P0z3M

Wymagana obecność na zajęciach (w tym aktywność) i przeprowadzenie wywiadu z psychologiem dotyczącym problemów filozoficznych (nie na ocenę).

Obecność 80% wymagana (dla studentów z Indywidualną Organizacją Studiów oraz posiadających poważne problemy zdrowotne poświadczone zwolnieniem lekarskim - 60% obecności z koniecznością odrobienia na konsultacjach pozostałych 20%).

Ocena końcowa jest wyznaczona przez ilość zdobytych plusów otrzymanych za aktywność podczas zajęć. Plusy wpisywane po każdych ćwiczeniach przez prowadzącego podczas czytania listy obecności. Student ma prawo zgłosić swoją osobę do otrzymania plusa. Podczas jednych ćwiczeń można zdobyć maksymalnie jednego plusa za aktywność. Dodatkowo, student ma możliwość przygotowania uzgodnionej wcześniej z prowadzącym prezentacji dodatkowej (za którą otrzyma jeden lub dwa plusy). Proszę zauważyć, że obecność na wszystkich zajęciach zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania większej ilości plusów, a więc wyższej oceny końcowej. Maksymalna ilość plusów w przypadku 15 spotkań to 15 plusów za aktywność oraz ewentualnie dwa dodatkowe plusy za prezentację dodatkową dla chętnych.

Skala:

do 2,9 niedostateczny

3-3,25 dostateczny

3,26-3,75 dostateczny plus

3,76-4,25 dobry

4,26-4,6 dobry plus

4,6-5 bardzo dobry

Uwaga, pod koniec semestru liczba zdobytych plusów zostanie przeliczona na powyższą skalę (np. 15 plusów to 5 na skali), a kolejno student otrzyma konkretną ocenę (np. 15 plusów to ocena bardzo dobra).

Podczas ćwiczeń zostaną podjęte tematy odwiecznie nurtujące filozofów. Na zajęciach organizacyjnych zostaną przedstawione warunki zaliczenia i treść przedmiotu, studenci zapoznają się również z Kodeksem etyki studenta. Na kolejnych ćwiczeniach zostanie przedstawiona różnica między filozofem a psychologiem, filozofią a psychologią (1). Następnie, studenci zapoznają się z problematyką: bytu (2), poznania (3), prawdy (4), nauki (5), człowieka (6), tożsamości (7), świadomości (8), seksu, miłości (9), szczęścia (10), wolności (11), dobra (12), czasu i śmierci (13). Wszystkie kategorie zostaną przeanalizowane z perspektywy filozoficznej, uwzględniając różne nurty, począwszy od starożytności aż po czasy współczesne. Podczas przedostatnich zajęć studenci będą mogli dokonać analizy przeprowadzonych samodzielnie wywiadów z psychologami na temat wybranych pytań filozoficznych. Ostatnie zajęcia zostaną poświęcone podsumowaniu dotychczas uzyskanej wiedzy i kompetencji.

Ćwiczenia podczas których studenci będą mogli podzielić się wiedzą zdobytą na podstawie literatury dotyczącej danego zagadnienia wraz z pomocą prowadzącego. Praca indywidualna lub w przypadku prośby prowadzącego grupowa (krótkie prezentacje studentów). Dyskusja, analiza problemów.