Metodologia badań psychologicznych 1 W3-PS-SM-MET1-005
Wykład (W) semestr letni 2020/2021

Obowiązkowa:

Brzeziński, J. (2019). Metodologia badań psychologicznych. Wydanie nowe. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.

Paszkiewicz, E. (1985). Podstawy procesu badawczego w psychologii. W: E.Paszkiewicz, T. Szustrowa (red.), Materiały do nauczania psychologii (seria III, t. 4, s.128-164). Warszawa: PWN.

Dodatkowa:

Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN.

Brzeziński, J. (2000). Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa: WN „Scholar”.

Brzeziński, J. (2010). Czy psychologia znajduje się na metodologicznym rozdrożu? W: J. Grad, J. Sójka, A. Zaporowski (red.), Nauka. Kultura. Społeczeństwo (s. 155-191). Poznań: Wyd. Nauk. UAM.

Brzeziński, J. (red.) (2011). Metodologia badań społecznych. Wybór tekstów. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.

Cohen, J. (2006/1990). O tym, czego się nauczyłem (jak dotąd). W: J. Brzeziński, J. Siuta (red.), Metodologiczne i statystyczne problemy psychologii (s. 75-99). Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.

Cohen, J. (2006/1994). Ziemia jest okrągła (p < 0,05). W: J. Brzeziński, J. Siuta (red.), Metodologiczne i statystyczne problemy psychologii (s. 100-118). Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.

Cronbach, L. J. (2004/1957). Dwa nurty psychologii naukowej. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 21-43). Warszawa: PWN.

Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka.

Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Kraków: Aureus – Znak.

King, B. M., Minium, E. W. (2009). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: PWN.

Shaughnessy, J.J., Zechmeister, E.B., Zechmeister, J.S. (2002). Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP.

Cele nauczania metodologii, relacje pomiędzy metodologią a nauką, istota poznania naukowego i jego funkcje/cele.

Cechy poznania naukowego: zasada racjonalności, schematy sprawdzania: pozytywny (konfirmacjonizm) i negatywny (falsyfikacjonizm), poznanie psychologiczne jako poznanie naukowe, psychologia jako nauka empiryczna, etapy badania naukowego (psychologicznego), pojęcie i struktura procesu badawczego, struktura operacyjna a struktura logiczna procesu badawczego w psychologii i innych naukach behawioralnych.

Zmienne: zmienność jako podstawowa kategoria metodologiczna, pojęcie i klasyfikacja zmiennych, funkcjonalne ujęcie procesu badawczego, metodologiczna charakterystyka zmiennych, interakcje zmiennych.

Problemy i hipotezy badawcze: pojęcie problemu badawczego, rodzaje pytań badawczych, odmiany hipotez badawczych, relacje pomiędzy hipotezami.

Definicje: cel definiowania pojęć, definicje pojęciowe i operacyjne, odmiany definicji pojęciowych.

Operacjonalizacja zmiennych: istota i funkcje operacjonalizacji, definicja wskaźnika, rodzaje wskaźników, pojęcie narzędzia pomiarowego, definiowanie zmiennych a konstruowanie wskaźników.

Modele i plany badawcze: pojęcia „modelu” i „planu” badawczego, rola doświadczenia w poznaniu naukowym.

Eksperymentalne plany badawcze: jedno-jednozmiennowe i wielo-jednozmiennowe, zasada randomizacji, pojęcie kontroli zmiennych niezależnych, wariancja wyjaśniona versus wariancja błędu, rola pretestu zmiennej zależnej, ocena dynamiki zmiany: trafność wewnętrzna i trafność zewnętrzna, czynniki uszkadzające trafność planów eksperymentalnych.

Quasi-eksperymentalne plany badawcze.

Plany badawcze typu ex post facto.

Korelacyjno-regresyjne plany badawcze: model regresji liniowej w odmianie jedno-jednozmiennowej i jedno-wielozmiennowej, strategie budowy modelu, zmienne jakościowe i ich interakcje w modelu regresji liniowej.

Analiza porównawczo-krytyczna modeli badawczych – problem wyboru/konstrukcji optymalnego planu badawczego.

Analiza wyników badań: projektowanie kierunków i form analizy wyników, podstawy statystycznej analizy danych, próba a populacja, opis statystyczny, wnioskowanie statystyczne, miary siły związku i testy istotności różnic.