Metodologia badań psychologicznych 1 W3-PS-SM-MET1-005
Ćwiczenia (C) semestr letni 2021/2022

Literatura obowiązkowa:

• Brzeziński, J. (2019). Metodologia badań psychologicznych. Wydanie nowe. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
• Brzeziński, J. (2000). Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa: WN „Scholar”.
• Brzeziński, J., Zakrzewska, M. (2010). Metodologia. Podstawy metodologiczne i statystyczne prowadzenia badań naukowych w psychologii. W: J. Strelau, D. Doliński (red), Psychologia akademicka. Podręcznik (tom I, s. 175-302). Gdańsk: GWP.
• Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka.
• Shaughnessy, J.J., Zechmeister, E.B., Zechmeister, J.S. (2002). Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP.

Literatura uzupełniająca:

• Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN. Brzeziński, J. (1991). Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania procesu badawczego w psychologii. Przegląd Psychologiczny, 34, 329-364.
• Brzeziński, J., Doliński, D., Strelau, J. (2004). Nowe spojrzenie na standardy kształcenia na pięcioletnich studiach psychologicznych. Założenia, doświadczenia, nowe wyzwania. Czasopismo Psychologiczne, Tom 10, 2/2004, 205-219.
• Brzeziński, J. (2009). Psycholog wobec osób uczestniczących w badaniach psychologicznych – miedzy poprawnością metodologiczną a poprawnością etyczną. W: J. Brzeziński, B. Chyrowicz, W. Poznaniak, M. Toeplitz-Winiewska, Etyka zawodu psychologa. Warszawa: Wyd. Nauk. PWN.
• Brzeziński, J. (red.) (2011). Metodologia badań społecznych. Wybór tekstów. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
• Cohen, J. (2006/1990). O tym, czego się nauczyłem (jak dotąd). W: J. Brzeziński, J. Siuta (red.), Metodologiczne i statystyczne problemy psychologii (s. 75-99). Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
• Cohen, J. (2006/1994). Ziemia jest okrągła (p < 0,05). W: J. Brzeziński, J. Siuta (red.), Metodologiczne i statystyczne problemy psychologii (s. 100-118). Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
• Cronbach, L. J. (2004/1957). Dwa nurty psychologii naukowej. W: J. Brzeziński (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów (s. 21-43). Warszawa: PWN.
• King, B. M., Minium, E. W. (2009). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: PWN.

50% - praca zaliczeniowa

Kryterium zaliczenia jest sporządzenie w kilkuosobowych zespołach projektu badania empirycznego na podstawie dowolnie wybranego problemu badawczego. W trakcie przygotowywania projektu należy uwzględnić poszczególne kroki procesu badawczego, tj. wyodrębnić następujące elementy: problematykę badawczą (wraz z celami badania i krótkim uzasadnieniem wybranego tematu), hipotezy badawcze, opis badanych zmiennych i sposób ich operacjonalizacji, próbę badawczą (wraz z jej opisem i sposobem doboru), model badawczy i proponowany kierunek analizy statystycznej.

Przy sporządzaniu pracy zaliczeniowej obowiązują reguły edycji tekstów naukowych wg standardów APA.

Wykonanie każdego kroku procedury badawczej oceniane jest w skali 2-5, w której:

5 – aspekt badania opracowany został w sposób wzorcowy;

4 – aspekt badania opracowany został w sposób poprawny, bez istotnych uchybień;

3 – aspekt badania opracowany został w sposób dopuszczalny, z pewnymi błędami;

2 – aspekt badania zawiera istotne błędy.

Dodatkowo oceniane jest zachowanie reguł edycji tekstu oraz tworzenia bibliografii (w skali jak powyżej). Ocenę końcową z pracy zaliczeniowej stanowi średnia arytmetyczna ocen poszczególnych elementów pracy.

Niezłożenie pracy semestralnej w wyznaczonym terminie skutkuje otrzymaniem zeń oceny niedostatecznej (2,0).

50% - kolokwium

Ocenie podlega stopień opanowania treści teoretycznych omawianych w trakcie zajęć, a więc tym samym znajomość literatury przedmiotu. Kolokwium będzie miało formę testu sprawdzającego wiedzę z zakresu zadanej literatury przedmiotu. Kolokwium będzie przeprowadzone na przedostatnich, bądź ostatnich zajęciach – w terminie wyznaczonym przez prowadzącego.

Warunkiem otrzymania pozytywnej oceny jest uzyskanie co najmniej 51% punktów przewidzianych za wszystkie testy. Ocena za test wystawiana jest wg poniższego wzoru:

100% - 91% - ocena bardzo dobra (5,0);

90% - 81% - ocena dobra z plusem (4,5);

80% - 71% - ocena dobra (4,0)

70% - 61% - ocena dostateczna z plusem (3,5);

60% - 51% - ocena dostateczna (3,0);

50% i mniej - ocena niedostateczna (2,0).

W przypadku otrzymania oceny niedostatecznej (2,0), ocenę należy poprawić w terminie ustalonym z prowadzącym zajęcia.

• 1. Zajęcia organizacyjne – omówienie sposobu realizacji przedmiotu oraz wymagań. Wprowadzenie do tematyki metodologii. Cele nauczania metodologii. Relacje między metodologią a nauką. Psychologia jako nauka empiryczna. Poznanie naukowe a inne formy poznania. Psychologia potoczna – jej rola oraz związane z nią zagrożenia. Struktura procesu badawczego w psychologii.
• 2. Zewnętrzne i wewnętrzne determinanty procesu badawczego w psychologii.
• 3. Pojęcie i klasyfikacja problemów badawczych. Hipoteza jako odpowiedź na pytanie badawcze. Praca warsztatowa nad projektami studentów – tworzenie pytań i hipotez badawczych.
• 4. Rekonstrukcja obrazu przestrzeni zmiennych oraz ich operacjonalizacja. Pojęcie i klasyfikacja zmiennych. Istota i funkcje procedury operacjonalizacji zmiennych..
• 5. Plan eksperymentalny jako odmiany planu badawczego w psychologii – jedno- i wielozmiennowy plan eksperymentalny, zasady randomizacji, kontrola zmiennych niezależnych, wariancja wyjaśniona a wariancja błędu, trafność wewnętrzna i zewnętrzna planu eksperymentalnego, czynniki zakłócające trafność planów eksperymentalnych). Różnice między planem eksperymentalnym a quasi-eksperymentalnym. Plan badawczy typu ex post facto oraz korelacyjno-regresyjny. Problem wyboru optymalnego planu badawczego. Zależności między wyborem modelu badawczego a kierunkiem i formą statystycznej analizy danych.
• 6. Sposoby doboru próby badawczej. Dobór celowy (nieprobabilistyczny) i dobór losowy (probabilistyczny). Problem stronniczości próby złożonej z ochotników. Podstawowe standardy edytorskie naukowych tekstów psychologicznych w języku polskim (wg wymogów APA).
• 7. Praca warsztatowa nad projektami studentów.
• 8. Sprawdzian pisemny. Omówienie prac zaliczeniowych.

Ćwiczenia w formie warsztatu projektowego (także przy wykorzystaniu prezentacji multimedialnej). Ćwiczenia konwersatoryjne. Praca z podręcznikami, sprawozdaniami z sytuacji badawczych i innymi tekstami źródłowymi (zgodnie z tematyką zajęć), praca warsztatowa w grupach.