Biomarkery

Opanowanie podstaw wiedzy o biomarkerach i ich zastosowaniach, nauka praktycznego ich wykorzystania biomarkerów do oceny ryzyka środowiskowego, a przede wszystkim jako systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach dla zdrowia człowieka i dla środowiska ze strony substancji toksycznych

Tematyka obejmuje zagadnienia pozwalające na zrozumienie biologicznych odpowiedzi na działanie związków chemicznych, które są miarą narażenia na ich działanie lub wywołuje efekty toksyczne, a także skutki zdrowotne dla ludzi. Studenci zapoznają się z biomarkerami in vivo i in vitro i możliwością ich wykorzystania w ocenie ryzyka środowiskowego dla minimalizacji zagrożeń zdrowia i życia człowieka.

Wykłady (15h) z zastosowaniem środków audiowizualnych i

multimedialnych, prowadzone przez 5 tygodni (3h/ tydzień).

Ćwiczenia (15h) obejmują wykonywanie przez studentów

pomiarów i doświadczeń oraz demonstracje z wykorzystaniem

specjalistycznej aparatury i środków audiowizualnych, i trwają 5

tygodni (3h/ tydzień).

Wykłady:

Treści wykładu:

Koncepcje dotyczące biomarkerów i ich teoretyczne podstawy.

Rodzaje i podział biomarkerów; zastosowania i ograniczenia metodyczne.

Przegląd biomarkerów skutków i narażenia w odniesieniu do świata zwierząt i zdrowia człowieka

Biomarkery wrażliwości z wykorzystaniem metod genetycznych

Wykorzystanie biomarkerów w ocenie ryzyka środowiskowego

Biomarkery jako wskaźniki informujące o homeostazie ekosystemów

Biomarkery jako narzędzia minimalizacji zagrożeń dla zdrowia człowieka.

Techniki oznaczania ważniejszych enzymatycznych i strukturalnych biomarkerów inwazyjnych i

nieinwazyjnych oraz procedury niezbędne dla uzyskiwania wiarygodnych wyników

Ćwiczenia:

1. Wprowadzenie do zajęć laboratoryjnych - Omówienie zasad bezpieczeństwa i sposobu prowadzenia zajęć w grupach ćwiczeniowych; Zapoznanie się z proponowanymi zadaniami do wykonania, przebiegiem doświadczeń planowanych na zajęcia 2,3 i 4, obiektem badan, sposobem prowadzenia rejestracji wyników,

2. Biomarkery odpowiedzi organizmu na poziomie komórkowym – pomiar czasu retencji czerwieni obojętnej (test NRR-t)

Ocena stopnia uszkodzenia błon lizosomalnych komórek na podstawie pomiaru czasu retencji barwnika w lizosomach hemocytów pobranych z płynu celomatycznego dżdżownicy lub hemolimfy owada

Sprawdzian nr 1 z części praktycznej przedmiotu po 3 ćwiczeniu)

3. Biomarkery genotoksyczności – ocena uszkodzeń DNA metodą kometową (comet assay; single gel cell electrophoresis) – analizy porównawcze różnych materiałów

Sprawdzian nr 1 z części praktycznej przedmiotu (dla obu grup oddzielnie po 3 ćwiczeniu)

4. Biomarkery niespecyficzne narażenia organizmu na czynniki szkodliwe – ocena mobilności i tempa akcji serca Daphnia w warunkach oddziaływania różnych czynników toksycznych w środowisku wodnym

5. Przygotowanie protokołów i raportów z ćwiczeń 2, 3 i 4. Opracowanie statystyczne wspólnych wyników uzyskiwanych w podgrupach. Wnioski i interpretacja własnych wyników na tle wyników innych zespołów

Sprawdzian nr. 2 z części praktycznej przedmiotu

Testy wprowadzające ze znajomości podstaw wiedzy niezbędnej

dla wykonywania poszczególnych zadań ćwiczeniowych,

Końcowy test sprawdzający poziom wiedzy o biomarkerach.

Oceniane będą: przygotowanie teoretyczne (20%), praktyczne wykonywanie zajęć (40%) i sposób opracowania raportów z wykonywanych ćwiczeń (40%). Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem dopuszczenia do testu końcowego.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest potwierdzony obecnością udział w wykładach, uzyskanie zaliczenia zajęć praktycznych i zaliczenia testu końcowego. Ostateczna ocena jest wypadkową 60%

punktów uzyskanych z zajęć praktycznych i 40% z testu końcowego. Warunkiem zaliczenia testu końcowego jest uzyskanie 50% +1 odpowiedzi poprawnych.