Ekotoksykologia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 01-OS-S2-2OS-17 | Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Ekotoksykologia | ||
Jednostka: | Wydział Nauk Przyrodniczych | ||
Grupy: | |||
Punkty ECTS i inne: |
6.00
LUB
5.00
(zmienne w czasie)
![]() ![]() |
||
Język prowadzenia: | (brak danych) | ||
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowy |
||
Wymagania wstępne: | Zalecane: wiedza i umiejętności dotyczące przemian chemicznych, znajomości w zakresie technik i metod analitycznych wykorzystywanych w ochronie środowiska, podstaw wiedzy biologicznej z zakresu zoologii, botaniki i ekologii, posługiwanie się narzędziami statystycznymi. |
||
Skrócony opis: |
Celem modułu jest uzyskanie przez studenta wiedzy dotyczącej losów i nieodwracalnych skutków jakie powodować mogą różne związki chemiczne w ekosystemach , przygotowanie modeli doświadczalnych, ich wykonanie, analizę i przedstawienie wyników. Ponadto, rozumienie zależności między biotycznymi i abiotycznym i czynnikami środowiskowymi w warunkach stresu chemicznego Wykłady obejmują podstawowe działy ekotoksykologii w powiązaniu z metodologią badań wypracowaną przez toksykologię, chemię środowiska i ekologię. Ćwiczenia uczą metod badania oddziaływań substancji toksycznych na organizmy z i uzyskanie umiejętności dokonywania ocen wpływu substancji toksycznych na populacje w oparciu o biotesty ekotoksykologiczne i biomarkery. Dokonywanie pomiarów i obserwacji, wykonanie analizy statystycznej, opracowanie wyników i przygotowanie i prezentacja raportu. Zapoznanie z aparaturą i sprzętem stosowanym w badaniach ekotoksykologicznych. |
||
Pełny opis: |
Celem modułu jest uzyskanie przez studenta wiedzy dotyczącej losów i nieodwracalnych skutków jakie powodować mogą różne związki chemiczne w ekosystemach , przygotowanie modeli doświadczalnych, ich wykonanie, analizę i przedstawienie wyników. Ponadto, rozumienie zależności między biotycznymi i abiotycznym i czynnikami środowiskowymi w warunkach stresu chemicznego Wykłady obejmują podstawowe działy ekotoksykologii w powiązaniu z metodologią badań wypracowaną przez toksykologię, chemię środowiska i ekologię. Treści wykładu: Ekotoksykologia jako dyscyplina naukowa i jej rola Losy i skutki substancji toksycznych w różnych środowiskach (case studies) Losy substancji toksycznych na różnych poziomach organizacji biologicznej Interakcje substancji chemicznych i czynników środowiskowych Ekotoksyczność, jej miary, zasady postępowania, regulacje prawne, etyczne Organizmy testowe, zasady oceny ekotoksyczności; testy w ekotoksykologii– Biomonitoring a biomarkery Substancje toksyczne w środowisku - – studium przypadków, mikro, mezo, makrokosmosy Ekotoksykologia– populacje i ekosystemy Hormonomimetyki w środowisku Ekotoksykologia w ocenie ryzyka środowiskowego (EIA) Ćwiczenia uczą metod badania oddziaływań substancji toksycznych na organizmy z i uzyskanie umiejętności dokonywania ocen wpływu substancji toksycznych na populacje w oparciu o biotesty ekotoksykologiczne i biomarkery. Dokonywanie pomiarów i obserwacji, wykonanie analizy statystycznej, opracowanie wyników i przygotowanie i prezentacja raportu blicznie. Zapoznanie z aparaturą i sprzętem stosowanym w badaniach ekotoksykologicznych Ćwiczenie I Temat 1: Reakcja acetylocholinoesterazy owadów eksponowanych na działanie insektycydu. Ćwiczenie II Temat 2: Ocena toksyczności wody z użyciem standaryzowanego biotestu Daphtoxkit F magna. Część 1 tematu 2. Założenie hodowli, test pilotażowy z wykorzystaniem sztucznego ścieku i wody z rzeki Rawy. Ćwiczenie III Temat 2: Ocena toksyczności wody z użyciem standaryzowanego biotestu Daphtoxkit F magna. Część 2 tematu 2. Wyznaczenie EC50, LC50 dla rozwielitek po 24 i 48 godzinnej ekspozycji na szkodliwe zanieczyszczenia. Sprawdzian 1: Zakres wiadomości teoretycznych objętych testem obejmuje tematykę przedstawioną przy ćwiczeniach I i II. Ćwiczenie IV Temat 3: Ocena toksyczności osadów dennych poprzez ocenę siły kiełkowania roślin, użycie biotestu Phytotoxkit. Część 1 tematu 3: Wysianie nasion wybranych gatunków roślin uprawnych w warunkach zanieczyszczenia sztucznym ściekiem, ocena siły kiełkowania i fotograficzna dokumentacja siewek. Ćwiczenie V Temat 3: Ocena toksyczności osadów dennych poprzez ocenę siły kiełkowania roślin, użycie biotestu Phytotoxkit. Część 2 tematu 3: Zakończenie rejestracji kiełkowania nasion, wyznaczenie dawki granicznej dla hamowania kiełkowania, ocena hamowania wzrostu korzeni skiełkowanych roślin. Sprawdzian 2: zakres wiadomości teoretycznych objętych testem obejmuje tematykę przedstawioną przy ćwiczeniach IV. Ćwiczenie VI Temat 4: Synergizm oddziaływania substancji toksycznych na owady Ćwiczenie zostanie wykonane z wykorzystaniem insektycydu z grupy pyretroidów oraz jednego z najczęściej stosowanych synergetyków (butoksylanu piperonylu). Część 1 tematu 5: założenie hodowli owadów, z uwzględnieniem grupy kontrolnej oraz pozostałych z aplikacją insektycydu i syngergetyku, osobno i łącznie. Ćwiczenie VII Temat 4: Synergizm oddziaływania substancji toksycznych Część 2 tematu 4: Odczyt wyników i wykonanie wyliczeń, które pozwolą na ocenę interakcji zastosowanych substancji Sprawdzian 3: zakres wiadomości teoretycznych objętych testem obejmuje tematykę przedstawioną przy ćwiczeniach V-VI. Ćwiczenie VIII Temat 5:. Ocena intensywności przemian w zanieczyszczonych glebach - badania aktywności enzymatycznej gleby. Ćwiczenie IX Zastosowanie różnych biotestów w ocenie zagrożeń środowiska naturalnego. Współcześnie stosowane standaryzowane metod oceny oddziaływania substancji toksycznych występujących w środowisku na poziomie komórkowym, organizmu i populacyjnym. |
||
Literatura: |
Zalecone podstawowe piśmiennictwo: Manahan S.E. „Toksykologia środowiska – Aspekty chemiczne i biochemiczne”, PWN, Warszawa, 2006 Laskowski R. i Migula P. Ekotoksykologia, PWRiL, 2004. Walker C. i in. 2002. Podstawy Ekotoksykologii, PWN, Warszawa Inne materiały wskazane przez prowadzącego: |
||
Efekty uczenia się: |
Student interpretuje wzajemne relacje chemii środowiska, toksykologii i ekologii w aspekcie oddziaływania stresorów środowiskowych i podstawowe metody badawcze tych dyscyplin wykorzystywanych w ekotoksykologii Opisuje i klasyfikuje współzależności dotyczące oddziaływań substancji toksycznych na różnych poziomach organizacji układów biologicznych Rozumie mechanizmy prowadzące do przekształceń substancji ksenobiotycznych przez organizmy zasiedlające różne ekosystemy wodne i lądowe Ma wiedzę o biotestach ekotoksykologicznych i metodach statystycznych użytecznych w modelowaniu stanu środowiska w warunkach stresu chemicznego Stosuje właściwe metody użycia biotestów ekotoksykologicznych i bioindykatorów i opisywania wzajemnych relacji między substancjami toksycznymi i odpowiedzią organizmu, populacji i ekosystemu i posługuje się nimi zgodnie z zasadami dobrej praktyki laboratoryjnej Identyfikuje stan zagrożenia i ryzyka środowiskowego uwzględniające działanie mieszanin substancji toksycznych i interakcji z naturalnymi czynnikami fizykochemicznymi środowiska dla różnych środowisk naturalnych Przeprowadza doświadczenia lub testy ostre i chroniczne skażeń substancjami chemicznymi dla różnych grup organizmów, posługując się aparaturą pomiarową i technikami badawczymi pozwalającymi prawidłowo opracować wyniki i zaprezentować je publicznie Wykorzystuje nabytą wiedzę z zakresu ekotoksykologii w oparciu o różne źródła , w tym źródła internetowe, w procesie samokształcenia a także w procesie podnoszenia świadomości i bezpieczeństwa ekologicznego i w edukacji ekologicznej |
||
Metody i kryteria oceniania: |
Doświadczenia laboratoryjne student w małym zespole wykonuje pod nadzorem opiekuna naukowego. Studenci zapoznają się z technikami stosowanymi w ekotoksykologii, hodowli laboratoryjnej bezkręgowców oraz materiału roślinnego wykorzystywanymi w doświadczeniach i ekobiotestach. Zapoznanie się, samodzielne przygotowanie i przeprowadzenie analiz z zastosowaniem standaryzowanych biotestów ekotoksykologicznych. Wraz z prowadzącym student przygotowuje się do planowania i prowadzenia eksperymentów samodzielnie i w grupie roboczej. Nabywa umiejętność prowadzenia protokołów z doświadczenia, opracowywania wyników i ich interpretacji. Dyskusje zagadnień z zakresu fizjologii zwierząt i roślin, ekologii toksykologii i ich powiązania z ekotoksykologią. Nabycie umiejętności zaprezentowania wyników swoich badań. W czasie trwania zajęć prowadzący w sposób ciągły ocenia pracę studenta pod kątem ww. wymagań merytorycznych, weryfikuje jego umiejętności teoretyczne i praktyczne związane z bieżącą tematyką zajęć, ocenia zaangażowanie, solidność i rzetelność podczas pracy i przy sporządzaniu dokumentacji oraz kreatywność w rozwiązywaniu problemów. Bieżący system oceny prowadzony jest w zapisie punktowym. Każda z wypełnianych przez studenta 8 kart ćwiczeń oceniana w skali od 0 do2 punktów. Ocena karty ćwiczeń charakteryzuje poziom umiejętności studenta odnoszący się do jakości wykonania zadań w ramach danego ćwiczenia, współpracy w zespole (grupa robocza) a także krytycznej analizy uzyskiwanych wyników. Na końcową ocenę z kontroli ciągłej składają się także punkty za zaplanowane w trakcie zajęć trzy sprawdziany pisemne weryfikujące postęp w zdobywaniu wiedzy na kursie ekotoksykologii (każdy po 10 pkt), łącznie 30 pkt. Każdy student pracujący w grupach roboczych (maksymalnie 4 osoby w grupie) przygotowuje wspólnie z wykonującymi zadanie raport z każdego przeprowadzonego doświadczenia w postaci dokumentu tekstowego (karta ćwiczeń i sprawozdania z tematów ćwiczeń). Raporty przygotowywane w podgrupach muszą zawierać cel doświadczenia, opis metody, analizę i prezentację wyników zakończoną odpowiednimi wnioskami uwzględniającymi również wnioski z równolegle wykonywanych doświadczeń przez inne grupy robocze Ocena raportu- zrozumienie celowości i zasad przeprowadzanych procedur, potrafi zrealizować samodzielnie wykonywane testy ekotoksykologiczne i korzystając z dostępnej literatury interpretować wyniki ćwiczeń, jest solidny w prowadzeniu dokumentacji wymaganej ćwiczeń; Każdy raport oceniany jest w systemie punktowym, (jego brak odpowiada automatycznie ocenie niedostatecznej). Za raport bez błędów merytorycznych student otrzymuje ocenę bardzo dobrą, a oceny od 2 do 4 odzwierciedlają liczbę i wagę popełnionych błędów, przy czym ocena 2 (niedostatecznie) nie zalicza tej formy sprawdzenia efektu kształcenia modułu System oceny prowadzony jest w zapisie punktowym. Każdy z 5 raportów z realizowanych tematów ćwiczeń oceniany jest w skali od 0 do 9 punktów, prezentacja raportu w skali 0-9 pkt. Maksymalnie student może otrzymać 70 pkt. SPRAWDZIAN KOŃCOWY: Każdy student przystępując do sprawdzianu końcowego musi mieć zaliczone sprawdziany cząstkowe oraz przedstawić prowadzącemu zajęcia laboratoryjne raporty z wynikami wszystkich przeprowadzonych ćwiczeń, zgodnie z dokumentacją otrzymają jako materiały pomocnicze przed rozpoczęciem tych prac. Powinien mieć również opanowaną wiedze teoretyczną na podstawie wykładów i dostarczonej literatury obowiązkowej i pomocniczej. Ocena bardzo dobra - student rozumie mechanizmy działania substancji toksycznych na organizmy żywe i sposoby ich detoksykacji i popełnia nieliczne błędy nie rzutujące na jakość jego wypowiedzi. Ocena dobra - student rozumie mechanizmy działania substancji toksycznych na organizmy żywe i sposoby ich detoksykacji i popełnia więcej błędów obniżających poprawność merytoryczna. Ocena dostateczna - student w sposób ograniczony potrafi analizować wiedzę z zakresu toksykologii, słabo rozumie mechanizmy działania substancji toksycznych na organizmy żywe i sposoby ich detoksykacji. Ocena niedostateczna - student nie potrafi samodzielnie korzystać z wiedzy z zakresu ekotoksykologii. Student nie rozumie mechanizmów działania substancji toksycznych na organizmy żywe i sposoby ich detoksykacji a liczba popełnionych błędów uniemożliwia zaakceptowanie jego wypowiedzi. Skala procentowa klasyfikacji: poniżej 51% - ndst. ; 52 -60% - dst; 61-65% - +dst; 66-75% - dobry; 76-85% - +dobry 85 – bardzo dobry Na ocenę końcową modułu składa się średnia ważona z ocen trzech aktywności studenta: - ciągłej oceny umiejętności praktycznych (0,4) - raportów z realizowanych tematów (0,3) - zaliczenia sprawdzianu końcowego (0,3) Zaliczenie wymaga uzyskania oceny pozytywnej z każdej aktywności. |
Zajęcia w cyklu "semestr letni 2015/2016" (zakończony)
Okres: | 2016-02-18 - 2016-09-30 |
![]() |
Typ zajęć: |
Laboratorium, 45 godzin ![]() Wykład, 15 godzin ![]() |
|
Koordynatorzy: | Alina Kafel | |
Prowadzący grup: | Jacek Francikowski, Alina Kafel | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Sposób ustalania oceny końcowej: | Na ocenę końcową modułu składa się średnia ważona z aktywności studenta: - udziału w ćwiczeniach (ciągłej oceny umiejętności praktycznych, sprawdzianów i z raportów z realizowanych tematów) (0,7) - zaliczenia sprawdzianu końcowego (0,3) Zaliczenie wymaga uzyskania oceny pozytywnej z każdej aktywności. Procentowa skala ocen: poniżej 51 % - niedostateczny; 52 -60 % - dostateczny; 61-65 % - plus dostateczny; 66-75 % - dobry; 76-85 % - plus dobry, 85 % - bardzo dobry |
|
Pełny opis: |
Celem modułu jest uzyskanie przez studenta wiedzy dotyczącej losów i skutków jakie powodować mogą różne związki chemiczne w ekosystemach, przygotowanie modeli doświadczalnych, ich wykonanie, analizę i przedstawienie wyników. Ponadto, rozumienie zależności między biotycznymi i abiotycznym i czynnikami środowiskowymi w warunkach stresu chemicznego Wykłady obejmują podstawowe działy ekotoksykologii w powiązaniu z metodologią badań wypracowaną przez toksykologię, chemię środowiska i ekologię. Treści wykładu: Ekotoksykologia jako dyscyplina naukowa. Losy i skutki obecności substancji toksycznych w różnych środowiskach (case studies). Losy substancji toksycznych na różnych poziomach organizacji biologicznej. Interakcje substancji chemicznych i czynników środowiskowych. Ekotoksyczność, jej miary, zasady postępowania, regulacje prawne, etyczne. Organizmy testowe, zasady oceny ekotoksyczności; testy stosowane w badaniach ekotoksykologicznych. Biomonitoring a biomarkery. Laboratoryjne symulacje ekosystemów w badaniach toksykologicznych (mikro, mezo, makro -kosmosy). Hormonomimetyki w środowisku. Ekotoksykologia w ocenie ryzyka środowiskowego (EIA). Skutki wielkich katastrof związanych z uwalnianiem substancji toksycznych do środowiska (przykłady). Ćwiczenie I Temat 1: Testy toksyczności ostrej. Porównanie wrażliwości dwóch przedstawicieli zooplanktonu na typowe zanieczyszczenia wody (Chaoborus sp. i Daphnia sp.). Ćwiczenie I Temat 2: Testy toksyczności ostrej. Porównanie wrażliwości dwóch przedstawicieli zooplanktonu na typowe zanieczyszczenia wody (Chaoborus sp. i Daphnia sp.). WyznaczenieLC50 i EC50 na zastosowane zanieczyszczenia wody. Parametry wzrostowe rozwielitek (opcjonalnie). Ćwiczenie II Temat 3: Synergizm oddziaływania substancji toksycznych. Część 1 Test nr 1 Ćwiczenie II Temat 4: Synergizm oddziaływania substancji toksycznych. Część 2 Ćwiczenie III Temat 5: Wrażliwość różnowiekowych świerszczy na działanie ksenobiotyku. Ocena przeżywalności. Ćwiczenie III Temat 6: Wrażliwość różnowiekowych świerszczy na działanie ksenobiotyku. Detoksykacja. Test nr 2 Ćwiczenie IV Temat 7. Standaryzowany test toksyczności osadów środowisk wodnych - Ostracodtoxkit Część 1. Ćwiczenie IV Temat 7. Standaryzowany test toksyczności osadów środowisk wodnych - Ostracodtoxkit Część 2. Test nr 3 Ćwiczenie V Oddziaływanie metali ciężkich na cechy morfologiczne i fizjologiczne roślin. |
Zajęcia w cyklu "semestr letni 2016/2017" (zakończony)
Okres: | 2017-02-18 - 2017-09-30 |
![]() |
Typ zajęć: |
Laboratorium, 45 godzin ![]() Wykład, 15 godzin ![]() |
|
Koordynatorzy: | Alina Kafel | |
Prowadzący grup: | Alina Kafel | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Sposób ustalania oceny końcowej: | Na ocenę końcową modułu składa się średnia ważona z ocen trzech aktywności studenta: - ciągłej oceny umiejętności praktycznych (0,4) - raportów z realizowanych tematów (0,3) - zaliczenia sprawdzianu końcowego (0,3) Zaliczenie wymaga uzyskania oceny pozytywnej z każdej aktywności. |
|
Pełny opis: |
Celem modułu jest uzyskanie przez studenta wiedzy dotyczącej losów i nieodwracalnych skutków jakie powodować mogą różne związki chemiczne w ekosystemach, przygotowanie modeli doświadczalnych, ich wykonanie, analizę i przedstawienie wyników. Ponadto, rozumienie zależności między biotycznymi i abiotycznym i czynnikami środowiskowymi w warunkach stresu chemicznego Wykłady obejmują podstawowe działy ekotoksykologii w powiązaniu z metodologią badań wypracowaną przez toksykologię, chemię środowiska i ekologię. | |
Uwagi: |
Podczas ćwiczeń obowiązuje strój ochronny: biały fartuch oraz znajomość zasad obchodzenia się z substancjami chemicznymi i sprzętem laboratoryjnym (odpowiedni regulamin zostanie przedstawiony na pierwszych zajęciach). Wszelkie pozostałości powstające po wykonaniu doświadczeń należy wyrzucać do odpowiednich pojemników. Po zakończeniu ćwiczeń należy wyłączyć wszystkie uprzednio włączone urządzenia elektryczne i uporządkować miejsca pracy. Ćwiczenia praktyczne należy wykonać dbając o zużycie minimalnych, koniecznych ilości substancji toksycznych. |
Zajęcia w cyklu "semestr letni 2017/2018" (zakończony)
Okres: | 2018-02-19 - 2018-09-30 |
![]() |
Typ zajęć: |
Laboratorium, 45 godzin ![]() Wykład, 15 godzin ![]() |
|
Koordynatorzy: | Alina Kafel | |
Prowadzący grup: | Klaudia Cebulska, Anna Cieplok, Dariusz Halabowski, Alina Kafel, Marta Kandziora-Ciupa, Julia Karpeta-Kaczmarek, Mariola Krodkiewska, Aleksandra Nadgórska-Socha, Agnieszka Sowa, Małgorzata Strzelec | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "semestr letni 2018/2019" (zakończony)
Okres: | 2019-02-18 - 2019-09-30 |
![]() |
Typ zajęć: |
Laboratorium, 45 godzin ![]() Wykład, 15 godzin ![]() |
|
Koordynatorzy: | Alina Kafel | |
Prowadzący grup: | Klaudia Cebulska, Anna Cieplok, Dariusz Halabowski, Alina Kafel, Marta Kandziora-Ciupa, Iga Lewin, Aleksandra Nadgórska-Socha, Agata Nicewicz, Łukasz Nicewicz, Marta Sawadro, Agnieszka Sowa, Aneta Spyra, Aldona Uziębło | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "semestr letni 2019/2020" (zakończony)
Okres: | 2020-02-24 - 2020-09-30 |
![]() |
Typ zajęć: |
Laboratorium, 45 godzin ![]() Wykład, 15 godzin ![]() |
|
Koordynatorzy: | Alina Kafel | |
Prowadzący grup: | (brak danych) | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Ślaski w Katowicach.