Wiedza o uczniu o specjalnych potrzebach edukacyjnych

specjalizacyjny

W ramach przedmiotu uzupełniającego: wiedza o uczniu o specjalnych potrzebach edukacyjnych, studenci zostaną wyposażeni w podstawową, niezbędną każdemu nauczycielowi poloniście, wiedzę na temat zwykłych i specyficznych trudności w uczeniu się. Studenci zostaną również wprowadzani w problematykę pracy z uczniem zdolnym, w tym z tzw. uczniem podwójnie wyjątkowym. Poznają zasady i formy pracy z dziećmi i młodzieżą o specjalnych potrzebach edukacyjnych na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych.

W ramach przedmiotu realizowane są następujące zagadnienia szczegółowe:

1. Zwykłe i specyficzne trudności w uczeniu się.

2. Trudności w uczeniu się a niepowodzenia szkolne.

3. Rozpoznawanie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

4. Etiologia i patomechanizm dysleksji rozwojowej.

5. Sposób myślenia i postrzegania rzeczywistości osób z dysleksją rozwojową.

6. Dysfuncje związane z dysleksją rozwojową (dysortografia, dysgrafia, dysleksja, dysgramatyzm, dysmuzja, dyskalkulia, hiperdysleksja).

7. Objawy dysleksji rozwojowej na różnych etapach rozwoju.

8. Trudności w uczeniu się i symptomatyczne błędy uwarunkowane zaburzeniami percepcji słuchowej, percepcji wzrokowej, zaburzeniami rozwoju ruchowego w zakresie sprawności manualnej, zaburzeniami procesu lateralizacji, zaburzeniami orientacji przestrzennej. Trudności ucznia z dysleksją rozwojową na lekcjach języka polskiego.

9. Etiologia ADD i ADHD.

10. Obszary zaburzeń, symptomy ADD i ADHD, typy ADD i ADHD. Trudności ucznia z ADD i ADHD na lekcjach języka polskiego.

11. Etiologia zespołu Aspergera, obszary zaburzeń, symptomy. Trudności ucznia z zespołem Aspergera na lekcjach języka polskiego.

12. Etiologia zespołu Tourette’a, obszary zaburzeń symptomy. Trudności ucznia z zespołem Tourette’a na lekcjach języka polskiego.

13. Etiologia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, obszary zaburzeń, symptomy. Trudności ucznia z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi na lekcjach języka polskiego.

14. Praca z dziećmi z dysleksją rozwojową, ADD i ADHD, zespołem Aspergera, zespołem Tourette’a, zaburzeniami obsesyjno-

-kompulsyjnymi na lekcjach języka polskiego i na zajęciach pozalekcyjnych (strategie, metody, formy, środki dydaktyczne).

15. Uczeń zdolny i uzdolniony, psychologiczna i pedagogiczna charakterystyka zdolności, teorie zdolności, rodzaje zdolności, uzdolnienia specjalne.

16. Przyczyny niepowodzeń dydaktycznych uczniów zdolnych, Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych.

17. Sposoby pracy z uczniem zdolnym i uzdolnionym na lekcjach języka polskiego i na zajęciach pozalekcyjnych.

18. Uczeń podwójnie wyjątkowy.

19. Nauczanie i uczenie się przyjazne uczniom o specjalnych potrzebach edukacyjnych (neurodydaktyka).

20. Diagnoza dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

21. Ocenianie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Attwood T., Zespół Aspergera. Kompletny przewodnik. Gdańsk 2013.

Baszewska O., Chmielewska K., Glazik M., Larecka K., Mamo, tato, mam zespół Tourette’a! Poradnik dla rodziców dzieci z zespołem Tourette’a. Bydgoszcz 2012.

Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M.: Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców. Gdynia 2007.

Bogdanowicz M., Adryjanek A.: Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów. Gdynia 2004.

Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu – nowa definicja i miejsce w klasyfikacjach międzynarodowych, „Psychologia Wychowawcza” 1996, nr 1.

Bryńska A., Wolańczyk T., Dziecko z zaburzeniami tikowymi w szkole i przedszkolu. Warszawa 2010.

Bryńska A., Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Kraków 2007.

Chrzanowska B., Święcicka J.: Oswoić ADHD. Przewodnik dla rodziców i nauczycieli dzieci nadpobudliwych psychoruchowo. Warszawa 2006.

Devis R. D., Braun E. M., Dar dysleksji. Poznań 2001.

Dyrda B., Zjawiska niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie, Kraków 2007.

Jagielska G., Dziecko z autyzmem i zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów. Warszawa 2010.

Jastrząb J., Zaspokajanie potrzeb edukacyjnych, „Wychowanie na co dzień” 1995, nr 12.

Kołacz-Kordzińska Z., Praca z uczniem zdolnym. Poradnik dla nauczycieli i dyrektorów. Warszawa 2013.

Jerzak M., Kołąkowski A., ADHD w szkole. Jak pracować z dzieckiem z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Sopot 2015.

Kołakowski A., Wolańczyk T., Pisula A., Skotnicka M., Bryńska A.: ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Poradnik dla rodziców i wychowawców. Gdańsk 2007.

Kowaluk M., Efektywność terapii pedagogicznej dzieci z trudnościami w uczeniu się, Lublin 2009.

Krzyżyk D., Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży – zarys problematyki. W: Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Tom I. Red. A. Guzy i D. Krzyżyk, Kielce 2012.

Limont W., Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot 2012.

Limont W., Zdolni w szkole, czyli o zagrożeniach i możliwościach rozwojowych uczniów zdolnych, Poradnik dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa 2012.

Munden A., Arcelus J., ADHD. Nadpobudliwość ruchowa. Poradnik dla rodziców nauczycieli, lekarzy i terapeutów. Warszawa 2006.

Pentecost D., Wychować dziecko z ADD i ADHD. Praktyczne strategie opanowania trudnych zachowań dzieci z ADD i ADHD. Warszawa 2005.

Robertson M., Baron-Cohen S., Zespół Tourette’a. Warszawa 2001.

Spohrer K. E., Pomóż dziecku z...ADHD. Warszawa 2006.

Święcicka J., Uczeń z zespołem Aspergera. Praktyczne wskazówki dla nauczyciela. Kraków 2010.

Werning R., Lütje-Klose B., Pedagogika trudności w uczeniu się, Gdańsk 2009.

Żylińska M., Neurodydaktyka. Nauczenie i uczenie się przyjazne mózgowi. Toruń 2013.

Po zakończeniu zajęć student:

- ma uporządkowaną i poszerzoną wiedzę na temat zwykłych i specyficznych trudności szkolnych, ich etiologii, symptomów, rozpoznawania;

- ma podstawową wiedzę na temat diagnozy uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych;

- zna formy kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (m.in. zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, klasy i szkoły integracyjne, nauczanie indywidualne, socjoterapia);

- ma podstawową wiedzę na temat pracy na lekcjach języka polskiego i pracy pozalekcyjnej z uczniami o specjalnych

potrzebach edukacyjnych, w tym na temat rodzajów działań terapeutycznych, zakresu ćwiczeń, materiału do ćwiczeń,

środków dydaktycznych, zasad pracy oraz sposobów pracy;

- potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu językoznawstwa, pedagogiki, psychologii w celu analizowania

i interpretowania określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń edukacyjnych i wychowawczych, a także motywów i wzorów zachowań językowych i pozajęzykowych uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych;

- ma podstawowe umiejętności diagnostyczne pozwalające na rozpoznanie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych,

w tym uczniów zdolnych, a także na opracowanie wyników obserwacji i sformułowanie wniosków;

- potrafi na drugim etapie edukacyjnym, wykorzystując typowe metody, środki, formy, ćwiczenia, pracować z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych (w tym uczniów szczególnie uzdolnionych) zarówno w zespole klasowym, jak i w trakcie zajęć pozalekcyjnych;

- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować zawarte w różnych źródłach informacje na temat uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych;

- odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy nauczyciela polonisty i wychowawcy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne (dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze);

- potrafi określić priorytety w pracy z uczniami, w tym z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, ma świadomość potrzeby prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych

(dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Test sprawdzający holistyczny – zostanie przeprowadzony na ostatnich zajęciach; zadania będą nawiązywać do tematyki zajęć i materiału omówionego w trakcie ćwiczeń, a także do zalecanej lektury; warunkiem zaliczenia jest zdobycie 60% punktów; test na ocenę niedostateczną musi zostać ponownie napisany.

Projekt edukacyjny (praca domowa w grupach): metody, formy, ćwiczenia w pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Praca pisemna (przygotowywana w domu): obraz osób z wybraną dysfunkcją w trzech tekstach kultury popularnej.