Uniwersytet Ślaski w Katowicach - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

ARYTMETYKA

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0301-MT-N2-14-ART
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: ARYTMETYKA
Jednostka: Instytut Matematyki
Grupy: Przedmioty monograficzne - matematyka /niestacjonarne II st./
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Poziom przedmiotu:

zaawansowany

Rodzaj przedmiotu:

monograficzny

Wymagania wstępne:

Algebra i analiza w zakresie studiów matematycznych I stopnia.

Skrócony opis:

Przedstawiona zostanie pogłębiona wiedza na temat metod i technik stosowanych w arytmetyce i teorii liczb, ich związek z innymi działami matematyki oraz problemy otwarte z zakresu teorii liczb.

Omówione zostaną następujące tematy: konstrukcje i własności podstawowych zbiorów liczbowych; jednoznaczność rozkładu na czynniki; liczby pierwsze i ich rozmieszczenie; podstawowe funkcje arytmetyczne; arytmetyka modularna; symbol Legendre’a i symbol Jacobiego, prawo wzajemności reszt kwadratowych; aproksymacje diofantyczne; liczby algebraiczne i przestępne; analiza diofantyczna; aspekty praktyczne teorii liczb (testy pierwszości, rekordowe liczby pierwsze, algorytmy rozkładu na czynniki, systemy kryptograficzne z kluczem publicznym).

Pełny opis:

1. Podstawowe zbiory liczbowe: aksjomatyka Peano liczb naturalnych, konstrukcje i własności podstawowych zbiorów liczbowych.

2. Arytmetyka pierścienia liczb całkowitych: liczby pierwsze, zasadnicze twierdzenie arytmetyki, NWD, NWW, algorytm Euklidesa, kongruencje, pierścienie reszt, chińskie twierdzenie o resztach, rozwiązywanie kongruencji liniowych.

3. Liczby pierwsze i ich rozmieszczenie: funkcja Gaussa i jej własności, nierówność Czebyszewa, postulat Bertranda, funkcja zeta Riemanna i jej związek z rozmieszczeniem liczb pierwszych, hipoteza Riemanna, liczby Fermata i Mersenne'a, test Lucasa-Lehmera, rekordowe liczby pierwsze.

4. Podstawowe funkcje arytmetyczne: funkcje arytmetyczne, funkcje multyplikatywne, splot Dirichleta, wzór Mobiusa, wartości podstawowych funkcji arytmetycznych.

5. Pierwiastki pierwotne modulo m: struktura grupy elementów odwracalnych pierścienia reszt, pierwiastki pierwotne modulo m, hipoteza Artina, indeksy i ich zastosowania.

6. Reszty kwadratowe i prawo wzajemności: reszty kwadratowe, symbol Legendre'a, kryterium Eulera, lemat Gaussa, prawo wzajemności reszt kwadratowych i jego uzupełnienia, symbol Jacobiego.

7. Aproksymacje diofantyczne: ułamki łańcuchowe i ich redukty, rozwijanie liczb rzeczywistych na ułamki łańcuchowe arytmetyczne, prawo najlepszego przybliżenia, liczby algebraiczne i przestępne, twierdzenie Liouville'a.

8. Analiza diofantyczna: równania diofantyczne stopnia pierwszego, równanie Pitagorasa, równanie Pella, wybrane równania eliptyczne, rozkłady liczb naturalnych na sumy jednakowych potęg, Wielkie Twierdzenie Fermata.

9. Aspekty praktyczne teorii liczb: algorytmy rozkładu na czynniki, probabilistyczne testy pierwszości, systemy kryptograficzne z kluczem publicznym.

Literatura:

1. N. Koblitz, Wykład z teorii liczb i kryptografii, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 1995.

2. W. Marzantowicz, P. Zarzycki, Elementy teorii liczb, PWN 2007.

3. W. Narkiewicz, Teoria Liczb, PWN, Warszawa 2003.

4. W.Sierpiński, Arytmetyka teoretyczna, PWN Warszawa 1969.

5. G.H. Hardy, E.M. Wright, An Introduction to the theory of numbers, Clarendon Press Oxford, 1945.

6. K. Ireland, M. Rosen, A Classical Introduction to modern Number Theory, Springer V. 1982.

3. W.Sierpiński, (A. Schincel ed.), Elementary Theory of Numbers, PWN Warszawa, North-Holland Amsterdam, 1987.

Efekty uczenia się:

1. Posiada pogłębioną wiedzę na temat metod i technik z zakresy arytmetyki.

2. Zna w ramach przedstawianych na wykładzie treści arytmetycznych większość definicji i twierdzeń.

3. Potrafi w ramach arytmetyki i teorii liczb wskazać związki z innymi dziedzinami, a także rozumie zagadnienia znajdujące się na

etapie badań.

4. Potrafi stawiać i analizować problemy matematyczne w oparciu o wyłożoną teorię oraz jest w stanie nawiązać kontakt ze

specjalistami z innych dziedzin matematyki.

5. Potrafi w przedstawionej w ramach wykładu wiedzy precyzyjnie formułować pytania dla pogłębienia własnej wiedzy, a także

analogie z twierdzeniami i pojęciami wyłożonymi w ramach innych wykładów.

6. Potrafi samodzielnie studiować literaturę naukową z zakresu arytmetyki i teorii liczb

Metody i kryteria oceniania:

1. Aktywność na zajęciach.

2. Sprawdziany pisemne.

3. Egzamin.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Ślaski w Katowicach.
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.2.0-7 (2025-06-25)