Treści biologiczne w nauczaniu przyrody

Zajęcia stanowią uzupełnienie wiedzy merytorycznej z podstaw biologii do prowadzenia zajęć z przedmiotu przyroda na II etapie edukacyjnym w szkole podstawowej w zakresie umożliwiającym przygotowanie merytoryczne do realizacji szczegółowych wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Celem modułu jest pogłębienie wiedzy z zakresu treści biologicznych w nauczaniu przyrody. Umiejętność integracji wiedzy z zakresu biologii z pozostałymi dziedzinami wiedzy przedmiotu przyroda. Umiejętność praktycznego zastosowania środków dydaktycznych oraz doświadczeń i eksperymentów przyrodniczych.

- Wykład podstaw biologii w zakresie koniecznym do realizacji wymagań szczegółowych podstawy programowej przedmiotu przyroda w szkole podstawowej z wykorzystaniem pomocy audiowizualnych. Obejmuje przede wszystkim podstawowe treści

dotyczące budowy i funkcjonowania organizmu człowieka, zachowań prozdrowotnych, sposobów zachowania i udzielania pierwszej pomocy, zróżnicowania roślin i zwierząt oraz ich

funkcjonowania w różnych środowiskach i typach krajobrazów

Polski i świata, form ochrony przyrody i ich zróżnicowania na terenie Polski.

- Laboratoria obejmują prezentacje, analizę, wyjaśnianie i rejestrację wyników wybranych pokazów: doświadczeń i eksperymentów

(między innymi z użyciem prostego mikroskopu i lupy) ilustrujących treści biologiczne podstawy programowej przedmiotu przyroda w szkole podstawowej, także naukę posługiwania się kluczami do oznaczania roślin i zwierząt.

Weiner J. 2003. Życie i ewolucja biosfery. Wydawnictwo naukowe PWN.

Podbielkowski Z., Podbielkowsa M. 1992. Przystosowania roślin do środowiska. Wyd. Szkolnei Pedagogiczne, Warszawa .

Wolański N. 2006. Ekologia człowieka : podstawy ochrony środowiska i zdrowia człowieka. T. 1, Wrażliwość na czynniki środowiska i biologiczne zmiany przystosowawcze. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Allan J., D. 1998. Ekologia wód płynących. Warszawa. Wydaw. Naukowe PWN.

Lampert W., Sommer U. 2001. Ekologia wód śródlądowych.- Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Marszał D. 2007. Budowa i funkcjonowanie komórki : aktywizujące metody nauczania, 13 pomysłów na lekcję o komórce. Biologia w Szkole. Nr 6, s. 44-46.

Umiński T., 1996: Ekologia, środowisko, przyroda. WSiP. Warszawa.

Pollock S. (tłum. Gołędowski R.) 1996. Ekologia : [poznaj fascynujące powiązania pomiędzy zwierzętami, roślinami, energią i materią w różnych środowiskach na całym globie]. Warszawa. Wydawnictwo Arkady.

Łomnicki A. 2012. Ekologia ewolucyjna. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.

Podbielkowski Z. 1995. Wędrówki roślin. WSiP. Warszawa.

Umiński T. 1986. Zwierzęta i oceany. WSiP. Warszawa.

Umiński T. 1984. Zwierzęta i kontynenty. Zoogeografia popularna. WSiP. Warszawa.

- Student potrafi przeprowadzić obserwacje oraz doświadczenia z zakresu biologii przydatne w realizacji wymagań szczegółowych podstawy programowej przedmiotu przyroda w szkole podstawowej, w szczególności odnośnie treści: Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie oraz dokonać analizy, rejestracji i dokumentacji ich wyników w różnej formie. Potrafi także je objaśnić używając prawidłowej terminologii.

-Student potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną i dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne oraz pozyskać dane w celu analizowania konkretnych procesów biologicznych i zjawisk przyrodniczych ujętych w szczegółowej podstawie programowej przedmiotu przyroda wykazując jednocześnie umiejętność poprawnego wnioskowania. Student wykorzystuje także dostępne źródła informacji i posiada umiejętność posługiwania się kluczami do oznaczania roślin i zwierząt

- Student posiada umiejętność przygotowania typowych prac pisemnych, udokumentowanych opracowań oraz wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień z zakresu podstaw biologii.

- Student zna podstawy wiedzy biologicznej koniecznej w realizacji wymagań szczegółowych podstawy programowej przedmiotu przyroda w szkole podstawowej, w szczególności odnośnie treści: 1. Budowa organizmu człowieka w tym podstawowe funkcje układów jego narządów, zachowania pro-zdrowotne i negatywny wpływ na zdrowie człowieka takich organizmów jak bakterie, wirusy i grzyby; 2. Prawidłowe sposoby zachowania i udzielania pierwszej pomocy w przypadkach niektórych urazów; 3. Roślin i zwierząt w różnych środowiskach ze szczególnym uwzględnieniem ich przystosowań do zróżnicowanych warunków siedliskowych i zależności pokarmowych pomiędzy nimi; 4. Formy ochrony przyrody z uwzględnieniem ich zróżnicowania i rozmieszczenia w na terenie Polski parków narodowych; 5. Krajobrazy Polski i świata ze szczególnym uwzględnieniem charakterystycznych gatunków zwierząt i roślin oraz ich przystosowań do środowiska.

- Rozumie podstawowe zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w środowisku przyrodniczym wymagane szczegółową podstawą programową przedmiotu przyroda w tym w szczególności zależności pomiędzy organizmami żywymi i nieożywionymi elementami środowiska.

- Student ma wiedzę w zakresie podstawowych pojęć i terminologii biologicznej wymaganych szczegółową podstawą programową przedmiotu przyroda.

Średnia ważona z poszczególnych sposobów weryfikacji efektów kształcenia

- Weryfikacja wiedzy w oparciu o treść wykładów i wskazaną literaturę.

- Sprawdzenie umiejętności samodzielnego posługiwania się sprzętem laboratoryjnym, prowadzenia obserwacji oraz doświadczeń z zakresu biologii przydatnych w realizacji wymagań szczegółowych podstawy programowej przedmiotu przyroda w szkole podstawowej a także umiejętności objaśniania, rejestracji i dokumentacji ich wyników.

- Sprawdzenie umiejętności przygotowania typowych prac pisemnych, w języku polskim, dotyczących zagadnień z zakresu podstaw biologii w oparciu o posiadaną wiedzę i dostępne źródła informacji

Laboratoria:

Kryteria:

- obecność na zajęciach;

- aktywny udział w zajęciach;

- poprawne przeprowadzenie, objaśnienie oraz interpretacja

przykładowego doświadczenia/eksperymentu;

- przygotowanie poprawnej pracy z zakresu podstaw biologii w oparciu o posiadaną wiedzę i dostępne źródła informacji

Ocena:

- Ocena merytoryczna przeprowadzonego doświadczenia i przedstawionej pracy (poprawność wykonania doświadczenia oraz jego właściwe objaśnienie i interpretacja, w przypadku pracy, zgodność z tematem, wyczerpanie zagadnienia, poprawne wnioskowanie, poprawność językowa, dobór i wykorzystanie źródeł.

Wykład:

Kryteria:

- aktywny udział w zajęciach

- znajomość i zrozumienie zagadnień poruszanych na wykładach

Test - weryfikacja wiedzy w oparciu o treść wykładów i wskazaną literaturę.

Wymagania:

- umiejętność samodzielnego posługiwania się sprzętem laboratoryjnym,

-umiejętność samodzielnego prowadzenia obserwacji oraz doświadczeń z zakresu podstaw biologii

- umiejętność interpretacji, objaśniania, rejestracji i dokumentacji wyników doświadczeń

- umiejętność przygotowania prac pisemnych, w języku polskim, dotyczących zagadnień z zakresu podstaw biologii w oparciu o posiadaną wiedzę i dostępne źródła informacji

- znajomość podstawowych pojęć i terminologii biologicznej wymaganych szczegółową podstawą programową przedmiotu przyroda

- znajomość budowy komórki i podstawowych funkcji organelli oraz umiejętność wskazania różnic pomiędzy komórką roślinną i zwierzęcą

- znajomość podstawowych procesów metabolicznych i ich znaczenia

- znajomość budowy organizmu człowieka i podstawowych funkcji układów jego narządów;

- znajomość negatywnego wpływu na zdrowie człowieka wybranych przedstawicieli bakterii, wirusów i grzybów, roślin i zwierząt oraz zachowań pro-zdrowotnych;

- znajomość prawidłowych sposobów zachowania i udzielania pierwszej pomocy w przypadkach wybranych urazów;

- znajomość roślin i zwierząt charakterystycznych dla wybranych, omawianych krajobrazów i ekosystemów świata, Europy i Polski ze szczególnym uwzględnieniem ich przystosowań do zróżnicowanych warunków siedliskowych

- znajomość przystosowań organizmów do życia w środowiskach lądowych i wodnych oraz podstawowych zależności pokarmowych pomiędzy organizmami w wybranych, omawianych ekosystemach;

- znajomość form ochrony przyrody stosowanych w Polsce i umiejętność wskazania przykładów z obszaru województwa Śląskiego.