Sztuka argumentacji i techniki manipulacyjne

obowiązkowy

W części teoretycznej studenci zaznajamiani są z podstawowymi pojęciami teorii argumentacji i teorii perswazji. Uczą się identyfikowania wypowiedzi argumentacyjnych, standaryzacji argumentów, ich rozbioru i oceny pod względem logicznym. Teoria perswazji z kolei ukazuje na szerszym tle psychologii społecznej proces zmiany postaw i przekonań dokonujący się w kontekście komunikacji społecznej. Wielki nacisk położony jest na praktykę i umiejętność samodzielnego aplikowania wiedzy teoretycznej, toteż uczestnicy zajęć pod kierunkiem prowadzącego analizują znaczną liczbę przykładów zaczerpniętych z aktualnego dyskursu społecznego. Studenci w drodze treningu uwrażliwiani są na typowe błędy logiczne i techniki manipulacyjne, co kształtuje ich zdolność krytycznego myślenia. Szczególną wagę przypisuje się umiejętności sprawnego dyskutowania: obrony swojego stanowiska i podważania pozycji strony przeciwnej, rozumienia struktury dyskusji i jej dynamiki.

1. Wstęp do teorii perswazji i argumentacji.

2. Dwutorowość procesu perswazji (tzw. model ELM).

3. Argumentacja.

– Logika nieformalna jako nauka dostarczająca narzędzi do badania argumentów.

– Dostrzeganie argumentów w wypowiedziach, wyodrębnianie przesłanek i konkluzji.

– Struktura argumentu (rodzaje wspierania konkluzji przez przesłanki, diagram argumentu).

– Metody oceny argumentów.

– Odpieranie argumentów w dyskusji.

– Analiza typowych „schematów argumentacyjnych” (m.in. argumenty z analogii, z autorytetu, z konsekwencji, argumenty równi pochyłej, ad hominem, ad ignorantiam, ad populum itp.).

– Nielojalne zachowania w czasie dyskusji i typowe chwyty erystyczne.

4. Psychologiczne mechanizmy ludzkiego myślenia i działania wykorzystywane w perswazji i argumentacji (efekt dostępności poznawczej, zasada kontrastu, efekt aureoli, konformizm, sympatia, wzajemność, niedostępność, konsekwencja).

Podstawowa:

Cialdini R. B. [2001], Wywieranie wpływu na ludzi. Przekł. Bogdan Wojciszke, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.

Schopenhauer A. [1973], Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów. Przekład: B. i L. Konorscy, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Szymanek K. [2001], Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. PWN. Warszawa.

Szymanek K, Wieczorek K. A., Wójcik A. S. [2003], Sztuka argumentacji. Ćwiczenia w badaniu argumentów. PWN, Warszawa.

Tokarz M. [2006], Argumentacja, perswazja, manipulacja. Wykłady z teorii komunikacji. GWP, Gdańsk.

Uzupełaniająca:

Brock T.C., Green M.C. (red.) [2007], Perswazja. Perspektywa psychologiczna. Wyd. U.J.

Aronson E. [2008], Człowiek – istota społeczna. Tłum. J. Radzicki. PWN. Warszawa.

Govier T. [2005], A Practical Study of Argument. Wadsworth Publishing Company, Belmont.

Govier T. [1987], Problems in Arguments Analysis and Evaluation. Foris Publications. Dordrecht.

Govier T. [1999], The Philosophy of Argument. Vale Press. Newport News, Virginia.

Hołówka T. [1998], Błędy, spory, argumenty. Szkice z logiki stosowanej, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Hołówka T. [2005], Kultura logiczna w przykładach. PWN. Warszawa.

Johnson R. H., Blair A. J. [1983], Logical self-defense. 2-nd ed. McGraw-Hill Ryerson, Toronto.

Pratkanis A., Aronson E. [2003], Wiek Propagandy, tłum. J. Radzicki, M Szuster, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Szymanek K. [2008], Argument z podobieństwa. Wydawnictwo UŚ. Katowice.

Tindale C.W. [2007], Fallacies and Argument Appraisal. Cambridge University Press. New York.

Tokarz M. [2007], Dlaczego nie przekonują nas przekonywające argumenty. „Filozofia Nauki” 2007, 1 (57), s. 5–18.

Walton D. N. [2006], Fundamentals of Critical Argumentation. Cambridge University Press, New York.

Walton D.N. [1989], Informal Logic. A Handbook for Critical Argumentation. Cambridge University Press. New York.

Walton D.N., Reed C., Macagno F. [2008], Argumentation Schemes. Cambridge University Press. New York.

Waller B. N. [1988], Critical Thinking. Consider the verdict. Prentice Hall, New Jersey.

Wieczorek K.A., [2006], Argumenty ad hominem. Ich rodzaje oraz sposoby oceny. „Folia Philosophica” 2006, T.24, s. 189–210.

Wieczorek K.A. [2013], Argumenty równi pochyłej. Analiza z perspektywy logiki nieformalnej. Wydawnictwo UŚ. Katowice.

Student:

- ma wiedzę o komunikacji opartej na racjonalnych argumentach i o zagrożeniach związanych z zastosowaniem technik manipulacyjnych dla relacji społecznych;

- analizuje argumenty podawane w dyskusji, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia;

- potrafi zastosować w praktyce poznane podstawowe zasady logiki oraz typowe strategie argumentacyjne;

- rekonstruuje i konstruuje różnego rodzaju argumentacje, odwołując się do podstawowych przesłanek normatywnych danego stanowiska lub do założeń światopoglądowych bądź wyobrażeń kulturowych;

- jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów;

- ma świadomość znaczenia refleksji humanistycznej dla kształtowania się więzi społecznych.

Zaliczenie na podstawie aktywności (udział w dyskusji na zajęciach, wygłoszenie referatu, przedstawienie pracy pisemnej).