Aktywność środowiskowa dziecka

obowiązkowy

Osiągnięcie na studiach pierwszego stopnia efektów kształcenia związanych z kwalifikacjami uprawniającymi do wykonywania zawodu nauczyciela.

Moduł „Aktywność środowiskowa dziecka” służy uporządkowaniu i rozszerzeniu kompetencji w zakresie prowadzenia zajęć z edukacji środowiskowej dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. Zajęcia w formie wykładowej i ćwiczeniowej oraz praca własna studenta mają doprowadzić do uzyskania zakładanych efektów kształcenia modułu.

WYKŁAD:

1. Środowisko i człowiek – nauczanie o środowisku, przez środowisko i dla środowiska; elementy środowiska i sposoby ich omawiania w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym

2. Litosfera – minerały i skały; budowa wnętrza Ziemi; wiek Ziemi; zjawiska występujące w litosferze; krajobrazy – rodzaje, przemiany, wpływ działalności człowieka; rodzaje i znaczenie gleby

3. Hydrosfera – pochodzenie wody na Ziemi; cykl obiegu wody; wody słodkie i słone; oceany i morza (powstanie wysp, zatok, cieśnin); rzeki i strumienie (radiografia rzeki), jeziora i stawy (rodzaje), lodowce (powstanie, rodzaje), wody podziemne

4. Atmosfera – warstwy budujące atmosferę, elementy pogody, ich powstawanie, sposoby pomiaru, zmiany klimatu; groźne zjawiska pogodowe

5. Biosfera – rośliny i zwierzęta; czynniki środowiska decydujące o ich występowaniu; strefy bio- i zoogeograficzne; bioróżnorodność a działalność człowieka; ochrona przyrody i krajobrazu

6. Energia – odnawialne i nieodnawialne źródła energii, ich charakterystyka i wykorzystanie; cykl energii na Ziemi

7. Antroposfera – socjosfera i wytwory ludzkiej działalności; człowiek jako element środowiska naturalnego; fenomen budowy ludzkiego organizmu; rozmieszczenie ludności, rozwój gospodarczy i jego skutki; działalność człowieka – ślad ekologiczny, skutki dla środowiska; działania na rzecz środowiska naturalnego

ĆWICZENIA:

1. Planowanie zajęć edukacji środowiskowej. Materiały dydaktyczne w edukacji społeczno-przyrodniczej – analiza zawartości, możliwości wykorzystania.

2. Stymulowanie inteligencji przyrodniczej (w oparciu o teorię inteligencji wielorakich H. Gardnera).

3. Programy i projekty z zakresu edukacji społeczno-przyrodniczej; działalność Centrum Nauki Kopernik, oferta muzeów dla dzieci, Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie, Planetarium Śląskiego i in.

4. Turystyka i krajoznawstwo w edukacji dzieci młodszych - pedagogika przygody.

5. Regiony i miasta Polski - zabytki, ciekawe obiekty, folklor, gwary, sposoby wprowadzania informacji w pracy z dziećmi młodszymi.

6. Tradycje, zwyczaje i obrzędy regionu jako przykład wrastania w kulturę.

7. Jestem Polakiem, jestem Europejczykiem - Unia Europejska dla dzieci.

8. Uniwersytet Dziecięcy.

9. Przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie - prawa dziecka.

10. Prawidłowe odżywanie; dzieci i gotowanie - edukacyjne zabawy kulinarne.

11. Savoir vivre dla dzieci – sposoby wprowadzania problematyki

12. Edukacja zdrowotna - higiena (film „Światowa podróż dr Ząbka”).

13. Analiza programów nauczania opartych na najnowszej podstawie programowej pod kątem treści społeczno-przyrodniczych.

14. Ocena możliwości wykorzystania wybranych filmów dydaktycznych z zakresu edukacji środowiskowej w pracy z dziećmi.

- Budniak A., Edukacja społeczno-przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym. Podręcznik dla studentów, Kraków 2009/2010/2012

- Dymara B., Michałowski S., Wollman-Mazurkiewicz L., Dziecko w świecie przyrody, Impuls, Kraków 2009.

- Chauvel D. i P., Środowisko w wychowaniu przedszkolnym. Cyklady. Warszawa 2000

- Bartoszewicz D., Cieśliński P., Spacerownik Centrum Nauki „Kopernik”, AGORA, Warszawa 2011.

- Braun D., Badanie i odkrywanie świata z dziećmi, Jedność, Kielce 2002.

- Jansen U., Steuernagel U., Uniwersytet dziecięcy, Warszawa 2006.

- Kasdepke G., Mam prawo!, Warszawa 2007.

- Keil Ch., Link B., Gotowanie to nie magia? Zabawy kulinarne dla dzieci, Jedność, Kielce 2009.

- Krzyżanek M., Unia Europejska dla dzieci, Wydawnictwo Publicat.

- Koszewska K. (red.), Kompasik. Edukacja na rzecz praw człowieka w pracy z dziećmi, CODN 2009.

- Parlak M., Edukacja ekologiczna w procesie kształcenia wczesnoszkolnego - założenia, program, propozycje metodyczne, WP Kielce, 2005.

- Pelliccia F., Poznaj Unię Europejską. Atlas tematyczny dla dzieci, Wrocław 2004

- Al-Khamisy D.: Rozwijanie pojęć przyrody nieożywionej u dzieci sześcioletnich. Wydawnictwo „Żak”. Warszawa 1996

- Chauvel D., Michel V.: Pierwsze doświadczenia naukowe przedszkolaka. Wydawnictwo Cyklady. Warszawa 1999

- Domka L., Dialog z przyrodą w edukacji dla ekorozwoju, Warszawa-Poznań 2001

- Gzyl J., Jarosz W., Korczak E., Kulka E., Nowińska Z.: Nasze środowisko – jak w nim żyć. Podstawy teoretyczne edukacji ekologicznej uczniów klas 1 – 3 szkoły podstawowej. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice 1996

- Helm J.H., Katz L.G.: Mali badacze. Metoda projektu w edukacji elementarnej. Wydawnictwo CODN i Polskiej Fundacji Dzieci i Młodzieży. Warszawa 2003

- Podstawy nauczania środowiska przyrodniczego. Red. W.Stawiński. Wyd.Nauk. WSP. Kraków 1994

- Sawicki M.: Edukacja środowiskowa w klasach I-III szkoły podstawowej, Wydawnictwo naukowe Semper, Warszawa 1997

- Tozzi M., Ziemia, Wyd. E. Jarmołkiewicz, Zielona Góra 2010

- Ziemia – liczby, fakty, ilustracje, red. R. Hoffmann, Wyd. Kurpisz S.A., Poznań 2000

- ABC przyrody w pytaniach i odpowiedziach, Wyd. Reader’s Digest Przegląd, Warszawa 1997

- Ash R., Księga faktów, Firma Księgarska Olesiejuk i Ska, Warszawa 2006

Student ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat elementów środowiska uwzględnianych w edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej dziecka.

Student ma pogłębioną wiedzę na temat funkcjonowania różnorodnych instytucji przydatnych w realizacji zadań edukacji środowiskowej dzieci.

Student potrafi projektować oryginalne rozwiązania metodyczne wskazanych zagadnień edukacji środowiskowej dzieci w przedszkolu i klasach początkowych.

Student potrafi przeanalizować podane przykłady, ocenić ich przydatność, wybrać i zastosować właściwe formy, metody i pomoce dydaktyczne z punktu widzenia ich efektywności w edukacji środowiskowej dzieci .

Student stara się w sposób aktywny i oryginalny rozwiązywać wskazane zadania praktyczne.

ZALICZENIE WYKŁADÓW:

Ocenie podlega: propozycja tematu zajęć i jego zgodność z podstawą programową, formułowanie celów operacyjnych, dobór treści i zadań, metod ich realizacji, form organizacyjnych, mediów i materiałów dydaktycznych do przygotowanych projektów, sposób kontroli osiągnięcia celów; innowacyjne podejście do danego zagadnienia, pomysłowość studentów, umiejętność integrowania zajęć dydaktycznych w zakresie celów, integracja treściowa, metodyczna i organizacyjna

Realizacja projektów poprzedzona jest konsultacjami z osobą prowadzącą. Każdy złożony projekt bloku zajęć dydaktycznych dla przedszkola lub klas I-III jest oceniany w skali od 2 do 5 w zakresie następujących elementów: propozycja tematu zajęć i jego zgodność z podstawą programową, formułowanie celów operacyjnych, dobór treści i zadań, metod ich realizacji, form organizacyjnych, mediów i materiałów dydaktycznych do przygotowanych projektów, sposób kontroli osiągnięcia celów; innowacyjne podejście do danego zagadnienia, pomysłowość i oryginalność studentów, umiejętność integrowania zajęć dydaktycznych w zakresie celów, integracja treściowa, metodyczna i organizacyjna

ZALICZENIE ĆWICZEŃ:

Ocenie podlega dobór metod, form, treści, materiałów dydaktycznych do przygotowanych projektów, innowacyjne podejście do danego zagadnienia, pomysłowość studentów, sposób praktycznej realizacji przygotowanych projektów podczas zajęć ćwiczeniowych.

Realizacja projektów poprzedzona jest konsultacjami z osobą prowadzącą ćwiczenia. Poszczególne podgrupy prezentują swoje projekty podczas zajęć, angażując aktywnie pozostałe osoby z grupy. Po każdym zrealizowanym projekcie następuje jako omówienie ze wskazaniem mocnych stron i ewentualnych elementów wymagających dopracowania.

Ocenie podlega sposób ujęcia oraz stopień wyczerpania tematu, zakres ujętych szczegółowych informacji, uwzględnienie refleksji i opinii własnych, uzupełnienie pracy o ilustracje, zdjęcia adekwatne do tematu.

Studenci przygotowują indywidualne prace pisemne na wskazane tematy, np. „Sprawozdanie z zajęć realizowanych na terenie muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”, „Ciekawe miejsca, w które można zabrać dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym na wycieczkę”.