Diagnoza środowiska społecznego

średnio zaawansowany

obowiązkowy

podstawowa wiedza z zakresu diagnozy pedagogicznej oraz wiedza o podstawowych środowiskach wychowawczych

tematyka przedmiotu dotyczy problemów diagnozy środowiska społecznego w ujęciu pedagogicznym. Obejmuje kwestie teoretyczne dotyczące celu, zadań i przedmiotu diagnozy środowiska oraz obszarów diagnozy. Prezentuje strategie podstawowe diagnozy, etapy jej realizowania oraz szczegółowe procedury przeprowadzania rozpoznania. Ukazuje problemy teoretyczne oraz praktyczne rozwiązania diagnozy podstawowych środowisk wychowawczych - rodziny i szkoły wraz z przykładami rozwiązań warsztatowych na tle ogólnym oraz w perspektywie określonych zjawisk i problemów występujących w tych środowiskach. Przedstawia też podstawowe aspekty pedagogicznej diagnozy środowiska lokalnego i społeczności lokalnej oraz diagnoz ogólnospołecznych w ujęciu pedagogicznym

1.Podstawy teoretyczne diagnozy środowiska społecznego: Diagnoza środowiska społecznego w systemie diagnozy pedagogicznej. Cel pedagogicznej diagnozy środowiska społecznego; diagnoza całościowa i funkcjonalna środowiska (diagnoza środowiska a diagnoza środowiskowa). Istota rozpoznania środowiska w kontekście diagnozy rozwiniętej. oraz w ujęciu obiektywnym i subiektywnym Środowisko społeczne / środowisko wychowawcze/ jako przedmiot diagnozy – ujęcia semantyczne i systematyzacje. Obszary i poziomy diagnozy środowiska społecznego: kręgi środowiskowe, ujęcie socjoekologiczne.

2. Ogólna strategia diagnozy środowiska społecznego - kwantyfikacja środowiska; podstawowe kategorie diagnozy środowiska społecznego. Metody badania środowiska społecznego: badania przypadków mikrośrodowisk, badania surveyowe, monografia instytucji ped., monografia terenowa, lustracja środowiskowa, analiza SWOT)

3. Etapy diagnozy środowiska społecznego; planowanie procesu diagnozy i jego realizacja oraz analiza danych. Techniki diagnostyczne w diagnozie środowiska społecznego (obserwacja, wywiad, ankieta, analiza dokumentów, analiza statystyk i wytworów, techniki niespecyficzne). Aspekty etyczne w badaniach społecznych; dzieci i młodzież jako uczestnicy badań społecznych.

4.Diagnoza środowiska rodzinnego: ogólne ujęcia i zasady oraz strategie metodologiczne (całościowa i funkcjonalna, ujęcie systemowe). Diagnoza zasobów rodziny. Przykłady koncepcji ogólnej oceny jakości środowiska wychowawczego rodziny. Pomiar wybranych cech wychowawczych rodziny.

5. Jakość rodzicielstwa – wybrane problemy diagnozy. Problemy diagnozy zjawisk patologicznych w rodzinie ( przemoc i zaniedbywanie dziecka)

6. Diagnoza środowiska wychowawczego szkoły: diagnoza szkoły jako instytucji (strategie i wskaźniki); diagnoza klimatu społecznego i poziom demokratyzacji szkoły. Badania etnograficzne w szkole. Diagnoza wybranych problemów w środowisku szkoły.

7. Diagnoza środowiska rówieśniczego – możliwości i ograniczenia.

8. Diagnoza środowiska lokalnego /społeczności lokalnej: typy diagnozy ( lustracja środowiska, monografia problemowa, badania etnograficzne społeczności lokalnej). Profil wskaźników i sposoby ich pozyskiwania; znaczenia danych statystycznych i danych surveyowych. Diagnoza, planowanie i ewaluacja rozwoju społeczności. - Analiza danych i sposoby ich prezentacji ( struktura i zasady raportów społecznych)

Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Katowice 2006

Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa 2006

Wysocka E., Człowiek a środowisko życia. Podstawy teoretyczno – metodologiczne diagnozy, Wyd. Żak, Warszawa 2007;

Babbie E., Metody badań społecznych. Warszawa 2002

Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie jakościowe i ilościowe, Warszawa 2001

Palka S. (red.) Podstawy metodologii badań w pedagogice, Gdańsk 2010.

M.Łobocki : Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2000

A.Barr, S.Hashangen; Jak osiągnąć lepszy rozwój społeczności. Podręcznik do planowania i ewaluacji MODEL ABCD

K.Makaruk, J.Włodarczyk, S.Wójcik, Dzieci i młodzież jako uczestnicy badań społecznych w kontekście badań dotyczących przemocy, „Dziecko Krzywdzone” 2013/3 vol.12

Polityka społeczna. Podręcznik akademicki, pod red. G.Firlit-Fesnak i M.Szylko-Skoczny, Warszawa 2007

T. Pilch, Wroczyński R., Pedagogika społeczna, Warszawa 1985, rozdział II i III

Pieter J. Poznawanie środowiska wychowawczego( 1971 )

Marynowicz-Hetka E., Dziecko w rodzinie problemowej. Pomoc w rozwoju. W-wa 1987

Diagnostyka i profilaktyka w teorii i praktyce pedagogicznej, pod red. M.Deptuły, Bydgoszcz 2006

Jarosz E., Nowak A., Dzieci ofiary przemocy w rodzinie. Raport Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2012

przykłady raportów i diagnoz społecznych ( w skali makro i mikro) /np.UNICEF, MPPiPS, FDN, RPD, ogólne i lokalne programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie i inne wg. wyszukania przez studentów/

Student zna i rozumie specyfikę diagnozy środowiska społecznego - jej cele, zadania, etapy postępowania. Zna i różnicuje przedmiot diagnozy - środowisko społeczne (wychowawcze) wg. różnych kryteriów. Zna założenia teoretyczne (ujęcia, zasady i strategie) dotyczące diagnozy podstawowych środowisk wychowawczych - rodziny, szkoły, środowiska rówieśniczego oraz społeczności lokalnej. Rozumie specyfikę diagnozy problemowej środowiska społecznego w zakresie wybranych zjawisk ( przemoc w rodzinie, przemoc w szkole, w społeczności)

Student potrafi projektować przebieg diagnozy środowiskowej, dobierać techniki badań oraz konstruować lub dobierać narzędzia diagnozy.

Student rozumie odpowiedzialność etyczną związaną z diagnozowaniem, dostrzega potrzebę współpracy z innymi w realizacji diagnoz środowiskowych

w trakcie zajęć oceny cząstkowe do zaliczenia ćwiczeń oparte na obserwacji udziału w zajęciach, prezentacji mini zagadnień oraz realizacji mini projektów

test krótkich zdań ustrukturowanych i zadań problemowych, ocena testu wg. standardu 51% punktów na pozytywną ocenę