Tożsamość kulturowa miejskich społeczności lokalnych

fakultatywny

Zalecane: realizacja modułu kształcenia Antropologia miasta.

Moduł Tożsamość kulturowa miejskich społeczności lokalnych ma umożliwić studentom zapoznanie się z ze specyfiką społeczno-kulturową społeczności małomiasteczkowych oraz ukazać zasadnicze wymiary tożsamości kulturowej społeczności małego miasta.

W trakcie zajęć studenci zapoznają się z wybranymi podejściami metodologicznymi i teoretycznymi w analizach miejskich społeczności lokalnych (zwłaszcza z perspektywą interakcjonizmu symbolicznego) oraz otrzymują wiedzę o znaczeniu zasady współczynnika humanistycznego w badaniu aspektów świadomościowych społeczności małomiejskich. Ukazane jest znaczenie lokalnej przestrzeni, lokalnej tradycji historycznej oraz kategorii „swój – obcy” w procesie kształtowania się tożsamości kulturowej społeczności małomiasteczkowej. Słuchacze poznają problemy z jakimi borykają się współczesne środowiska małomiasteczkowe w Polsce, co skutkuje zarówno poczuciem społecznej satysfakcji, jak i frustracji wpływając na mechanizm kształtowania się i zmiany tożsamości kulturowej mieszkańców.

Analizie poddana jest problematyka funkcjonowania małomiasteczkowych układów lokalnych w perspektywie procesów globalnych.

P. Starosta: Poza metropolią. Wiejskie i małomiasteczkowe zbiorowości lokalne a wzory porządku makrospołecznego. Łódź 1995; Przemiany miejskich społeczności lokalnych w Polsce. Red. S. Nowakowski. Warszawa 1974; G. Odoj: Tożsamość kulturowa społeczności małomiasteczkowej. Katowice 2007; G. Odoj: Małe miasto w polskich badaniach etnologicznych. „Ethnologia Europae Centralis”, nr 9, 2009; G. Odoj: Tożsamość kulturowa społeczności małomiasteczkowej jako przedmiot badań etnologicznych. W: Tożsamość polska w odmiennych kontekstach. Tom 1. Tożsamość osób, zbiorowości, instytucji. Red. L. Dyczewski, D. Wadowski. Lublin 2009; G. Odoj: Rodzinne tradycje zwyczajowo-obrzędowe związane z narodzinami i śmiercią jako baza więzi społecznej mieszkańców małego miasta. W: Tradycja i współczesność. Folklor – Język – Kultura. „Oświata i kultura na Podbeskidziu”. Tom V. Red. D. Czubala, M. Miczka-Pajestka. Bielsko-Biała 2009; G. Odoj.: Waloryzacja centralnej przestrzeni małego miasta. Przykład Sławkowa. „Lud” 2000, nr 84; Współczesne przemiany społeczno-kulturowe małych miast w województwie olsztyńskim. Materiały z IV seminarium Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego. Olsztyn 1973; Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość. Red. B. Jałowiecki, K. Sowa, P. Dudkiewicz. Warszawa 1989; Społeczności lokalne u progu przemian ustrojowych. Red. J. Hryniewicz. Warszawa 1989; B. Jałowiecki: Rozwój lokalny. Warszawa 1989. Anatomia działań zbiorowych w społecznościach lokalnych. Red. A. Turska. Warszawa 1990; M. Miazga: Miasto i jego przestrzeń a procesy i zjawiska społeczna. Synteza wyników badań socjologicznych wykonanych w latach 1987-1989 w miastach małych i średnich. Warszawa 1990; A. Szyfer: Społeczność i kultura małego miasta. Studium na przykładzie Rynu. Olsztyn 1982; J. Piekarski: Międzypokoleniowa transmisja wartości w środowisku małego miasta. Wychowawcze studium relacji międzygeneracyjnych. Łódź 1992; Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast. Kanon i rozproszenie. Red. I. Bukraba-Rylska, W. J. Burszta. Warszawa 2011; B. Beba, H. Murawska.: Małe miasto w badaniach etnograficznych. „Etnografia Polska” 1985, tom XXIX, z. 1; J. Turowski: Małe struktury społeczne. Lublin 1999; A. Piotrowski: Pojęcie tożsamości w tradycji interakcjonizmu symbolicznego. „Kultura i Społeczeństwo” 1985 nr 3;

S. Nurek: Idea społeczności lokalnej w tradycji i współczesnej refleksji socjologicznej. W: Społeczności lokalne. Szkice socjologiczne. Red. J. Wódz. Katowice 1986;

S. Gzell: Fenomen małomiejskości. Warszawa 1987;

W. Świątkiewicz: Tożsamość kulturowa w mieście – zagadnienia metodologiczne socjologicznych badań nad kulturą miejskich społeczności lokalnych. W: Problemy metodologiczne badań procesów planowych i żywiołowych w mieście. Red. K. Wódz. Katowice 1990;

J. Wódz: Poczucie przynależności lokalnej – niektóre czynniki konstytutywne. W: Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość. Red. B. Jałowiecki, K. Sowa, P. Dudkiewicz. Warszawa 1989.

Zna i rozumie cechy konstytutywne społeczności małomiasteczkowych oraz ich specyfikę społeczno-kulturową, ma wiedzę o podstawowych wymiarach tożsamości kulturowej tych społeczności oraz o zasadniczych procesach i uwarunkowaniach jej kształtowania się

ma podstawową wiedzę o zasadniczych podejściach teoretycznych w analizach zbiorowości małomiasteczkowych oraz o wybranych koncepcjach teoretycznych i dyrektywach metodologicznych wytyczających przebieg badań i analiz małomiasteczkowych układów lokalnych.

Identyfikuje i poddaje krytycznej analizie specyficzne uwarunkowania przestrzenne, historyczne i społeczno-kulturowe, stanowiące zasadniczą płaszczyznę formowania się i przeobrażeń tożsamości kulturowej społeczności małomiasteczkowych.

Potrafi posługiwać się poznanymi ujęciami teoretycznymi i metodologicznymi w celu dokonania oglądu, analizy i interpretacji zjawisk i procesów społeczno-kulturowych zachodzących we współczesnych środowiskach małomiejskich.

Ma świadomość znaczenia wiedzy etnologicznej i antropologicznej dla kształtowania, utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi i interakcji społecznych w małomiasteczkowych środowiskach lokalnych.

Opracowanie pisemne - sprawdzenie stopnia znajomości i rozumienia treści wykładów i literatury uzupełniającej; sprawdzenie czy student potrafi dostrzec wartość wiedzy teoretycznej i metodologicznej z zakresu etnologii i antropologii kulturowej dla diagnozowania możliwości ukształtowania się trwałej tożsamości kulturowej społeczności małomiasteczkowych w perspektywie zachodzących procesów globalnych (nowa lokalność, tożsamość ponowoczesna).