Podstawy nauczania języka polskiego dzieci w wieku wczesnoszkolnym

obowiązkowy

Zapoznanie z podstawowymi właściwościami systemowymi i komunikacyjnymi języka ojczystego. Zgłębianie wiadomości z zakresu edukacji lingwistycznej i literackiej oraz rozwijanie i doskonalenie kompetencji dydaktycznych. Poznawanie klasycznych i autonomicznych metod pracy z tekstami literackimi i tekstami kultury. Wdrażanie do indywidualnego poszerzania kompetencji metodycznych i budowania warsztatu edukacyjnego przydatnego w uprzystępnianiu treści polonistycznych. Wyrabianie nawyku systematycznego studiowania lektur przedmiotowych oraz z innych dyscyplin naukowych.

1. Językoznawstwo i język; język a mowa.

2. Fonetyka (kryteria klasyfikacji głosek, zjawiska koartykulacyjne, pisownia fonetyczna).

3. Leksykologia i leksykografia (charakterystyka wyrazu od strony zróżnicowania funkcyjnego i znaczeniowego; polisemia, synonimia, homonimia).

4. Frazeologia (klasyfikacja frazeologizmów).

5. Morfologia w systemie językowym (morfemy – ich typy i funkcje).

6. Zróżnicowanie procesów słowotwórczych i ogólny podział derywatów (słowotwórstwo rzeczowników, przymiotników i czasowników).

7. Fleksyjne właściwości języka polskiego (deklinacje i koniugacje w polszczyźnie).

8. Składnia: typologiczne zróżnicowanie wypowiedzeń; stosunki syntaktyczne w obrębie wypowiedzenia; składniowe właściwości zdań pojedynczych.

9. Konstrukcje syntaktyczne złożone, ich struktura i rodzaje; transformacje syntaktyczne; synonimika składniowa.

10. Stylistyczne właściwości struktur wypowiedzeniowych i ich składników.

11. Socjolingwistyczne determinanty zróżnicowania, funkcjonalność i poprawność wypowiedzi (ustnej i pisanej).

12. Psychologiczne, fizjologiczne i motoryczne uwarunkowania procesu mówienia, czytania i pisania.

13. Treści podstawowe w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej (doskonalenie umiejętności mówienia i słuchania).

14. Treści podstawowe w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej (kształtowanie umiejętności czytania i pisania – metody tradycyjne i metody alternatywne).

15. Ekspresja werbalna uczniów i sposoby jej stymulowania zorientowane na leksykę i podstawowe elementy wiedzy gramatycznej dziecka.

16. Cele, techniki i rodzaje ćwiczeń kształcących sprawność językową.

17. Teoretycznoliteracka analiza epickich i lirycznych tekstów adresowanych do odbiorcy dziecięcego – wiadomości i pojęcia teoretycznoliterackie.

18. Od tekstu „cudzego” do tekstu „własnego” – analiza wyznaczników tekstowości; etapy pracy nad konstruowaniem wybranych form wypowiedzi.

19. Język jako narzędzie interpretacji i wartościowania utworów literackich i innych tekstów kultury symbolicznej.

20. Inspirowanie aktywności językowej uczniów poprzez różne formy ekspresji (słowne, plastyczne, ruchowe, muzyczne).

21. Funkcjonowanie dziecka w świecie znaków – recepcja i kreowanie przekazów ikonicznych przez dzieci.

22. Wpływ badań naukowych na aktualizację wiedzy o potrzebach i predyspozycjach dziecka oraz na modyfikację treści i metod nauczania – uczenia się.

23. Kompetencja lingwistyczna nauczyciela a skuteczna praktyka dydaktyczna.

1. Janus-Sitarz A. (red.), 2006, Doskonalenie warsztatu polonisty, Universitas, Kraków.

2. Nagórko A., 1998, Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem), Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.

3. Rocławski B., 1981, Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, Warszawa.

4. Sachajska E., 2006, Uczymy poprawnej wymowy, WSiP, Warszawa.

5. Wróbel H., 2001, Gramatyka języka polskiego, Sp. Wyd. „OD NOWA”, Kraków.

Ocena obejmuje zakres przygotowania i sposób prezentacji materiału dokumentacyjnego, umiejętność zainteresowania i zaktywizowania uczestników zajęć. Ocenę bardzo dobrą gwarantuje: wyczerpanie realizowanego tematu podporządkowane opracowanemu scenariuszowi, interesujący, dynamiczny i multimodalny przebieg zajęć, sporadyczne korzystanie z notatek dla przypomnienia toku prezentacji. Ocena dobra: jak w wypadku oceny bardzo dobrej, dopuszczalne korzystanie z notatek i ich fragmentaryczne odczytywanie. Ocena dostateczna: prezentacja zadowalająco wyczerpuje temat, ale jej autor posiłkuje się stale notatkami, co powoduje m.in. brak kontaktu wzrokowego z uczestnikami zajęć.

Warunkiem zaliczenia egzaminu na najniższym dopuszczalnym poziomie (ocena dostateczna) jest poprawność merytoryczna i formalna (dopuszczalne nierażące błędy językowe czy stylistyczne) oraz wyczerpanie tematu (np. dostateczna analiza tekstu na różnych poziomach organizacji języka). Wymagania na ocenę dobrą: przemyślana wypowiedź, przemyślany tok wywodu, nieliczne błędy językowo-stylistyczne. Wymagania na ocenę bardzo dobrą: prawidłowa odpowiedź na pytania, przemyślany tok wywodu oraz bezbłędność merytoryczna i formalna.