Seminarium specjalizacyjne: Kapitał społeczny w gospodarce przestrzennej

seminarium specjalizacyjne

Tematyka zajęć jest skoncentrowana wokół zagadnienia kapitału społecznego. Podczas zajęć przedstawiona zostanie geneza oraz ewolucja pojęcia kapitału społecznego oraz omówione zostaną kluczowe teorie, opisujące definicje, źródła i komponenty kapitału społecznego. Szczególny nacisk położony zostanie na zapoznanie słuchaczy z metodami pomiaru kapitału społecznego oraz zaznajomienie ich z wynikami badań empirycznych nad kapitałem społecznym w różnych zbiorowościach przestrzennych, z naciskiem na geograficzne zróżnicowanie zasobów kapitału społecznego w Polsce. Poruszone zostanie również zagadnienie korelatów kapitału społecznego, tj. społeczeństwo obywatelskie, rozwój gospodarczy, ustrój polityczny.

Tematyka zajęć jest skoncentrowana wokół zagadnienia kapitału społecznego. Podczas zajęć przedstawiona zostanie geneza oraz ewolucja pojęcia kapitału społecznego oraz omówione zostaną kluczowe teorie, opisujące definicje, źródła i komponenty kapitału społecznego. Szczególny nacisk położony zostanie na zapoznanie słuchaczy z metodami pomiaru kapitału społecznego oraz zaznajomienie ich z wynikami badań empirycznych nad kapitałem społecznym w różnych zbiorowościach przestrzennych, z naciskiem na geograficzne zróżnicowanie zasobów kapitału społecznego w Polsce. Poruszone zostanie również zagadnienie korelatów kapitału społecznego, tj. społeczeństwo obywatelskie, rozwój gospodarczy, ustrój polityczny.

Poszczególne spotkania poświęcone są omówieniu następujących tematów:

1. Definicje i komponenty kapitału społecznego

2. Kapitał społeczny w teoriach J. Colemana, P. Bourdieu oraz F. Fukuyamy

3. Kapitał społeczny w koncepcji R. Putnama

4. Dysponenci i źródła kapitału społecznego

5. Pomiar kapitału społecznego – podejścia badawcze oraz źródła danych

6. Kapitał społeczny w Polsce – uwarunkowania, bariery, czynniki stymulujące, przestrzenne zróżnicowanie

7. Kapitał społeczny a społeczeństwo obywatelskie. Ustrojowe uwarunkowania kreacji kapitału społecznego

8. Kapitał społeczny w małych miastach

9. Kapitał społeczny na obszarach wiejskich

10. Kapitał społeczny a rozwój gospodarczy

11. Kapitał społeczny kobiet i mężczyzn

Literatura podstawowa:

Działek J., Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju gospodarczego w skali regionalnej i lokalnej w Polsce, Kraków 2011.

Gajowiak M., Kapitał społeczny. Przypadek Polski, Warszawa 2012.

Growiec K., Kapitał społeczny. Geneza i społeczne konsekwencje, Warszawa 2011.

Kaźmierczak T., Rymsza M., Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, Warszawa 2007.

M. Herbst (red.), Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny, Warszawa 2007.

Putnam R., Demokracja w działaniu, Kraków 1995.

Rejman K., Kapitał społeczny w teorii społeczeństwa obywatelskiego, w: Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna, red. E. Balawajder, Lublin 2007.

Starosta P. (red.), Zróżnicowanie zasobów kapitału ludzkiego i społecznego w regionie łódzkim, Łódź 2012.

Szczepański M. S., Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (red.), Kapitały ludzkie i społeczne a konkurencyjność regionów, Katowice 2008.

Szymczak W., Zaufanie społeczne i kondycja społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, w: Społeczeństwo obywatelskie: między ideą a praktyką, red. A. Kościański, W. Misztal, Warszawa 2008

Trutkowski C., Mandes S., Kapitał społeczny w małych miastach, Warszawa 2005.

Literatura uzupełniająca:

Fukuyama F., Kapitał społeczny, w: Kultura ma znaczenie, red. L. E. Harrison, S. P. Huntington, Kraków 2003.

Klimowicz M., Bokajło W. (red.), Kapitał społeczny – interpretacje, impresje, operacjonalizacja, Warszawa 2010.

Przybysz J., Sauś J., Kapitał społeczny. Szkice socjologiczno-ekonomiczne, Poznań 2004.

Putnam R., Samotna gra w kręgle, Warszawa 2008.

Zarycki T., Kapitał społeczny a trzy polskie drogi do nowoczesności, „Kultura i Społeczeństwo”, rok XLVIII, nr 2, 2004.

Uczestnik kursu nabywa:

- szczegółową wiedzę na temat kapitału społecznego, obejmującą kluczowe teorie i ujęcia kapitału społecznego oraz interdyscyplinarne ujęcia tego pojęcia;

- wiedzę na temat możliwości zastosowania kategorii kapitału społecznego do opisu zbiorowości przestrzennych, w szczególności zbiorowości miejskich;

- wiedzę na temat metod pomiaru zasobów kapitału społecznego;

- umiejętność dokonywania socjologicznej charakterystyki zasobów kapitału społecznego (w szczególności umiejętność wskazywania uwarunkowań i ograniczeń jego powstawania oraz wyjaśniania przestrzennego zróżnicowania zasobów kapitału społecznego w Polsce);

- umiejętność ukazywania powiązań występujących między kapitałem społecznym a poziomem rozwoju gospodarczego, uwarunkowaniami ustrojowymi i społeczeństwem obywatelskim;

- umiejętność analizowania i interpretowania danych statystycznych opisujących parametry kapitału społecznego;

- świadomość wielowymiarowego, interdyscyplinarnego charakteru kapitału społecznego;

- umiejętność refleksyjnego i krytycznego spojrzenia na zagadnienie kapitału społecznego, przejawiające się dociekaniem przyczyn i konsekwencji jego powstawania;

- umiejętność samodzielnego pogłębiania wiedzy w oparciu o literaturę uzupełniającą;

- umiejętność prezentowania opracowanego przez siebie materiału oraz inicjowania i moderowania dyskusji w grupie.

Podstawą do zaliczenia seminarium są:

- obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności, każda następna nieobecność wymaga zaliczenia materiału),

- aktywne uczestnictwo w zajęciach (znajomość treści lektur, udział w dyskusji,),

- pozytywna ocena przygotowanego i wygłoszonego referatu/prezentacji.

Na ocenę końcową seminarium składają się dwa elementy:

- aktywne uczestnictwo w zajęciach – w przypadku znaczącej aktywności istnieje możliwość podniesienia oceny końcowej o połowę stopnia;

- przygotowanie i wygłoszenie referatu/prezentacji.