Fakultet F8B - Psychologia ewolucyjna

fakultatywny

Brak

Tematyka przedmiotu nawiązuje do współczesnych trendów, poszukujących powiązań między psychologią a naukami przyrodniczymi. Celem przedmiotu jest wytworzenie u studentów umiejętności rozpatrywania ludzkiej psychiki jako szeregu mechanizmów wykształconych ewolucyjnie, związanych z procesami doboru naturalnego oraz adaptacji gatunku do środowiska (zarówno fizycznego, jak i społecznego), a także rozwijanie zdolności krytycznego ustosunkowywania się do pojawiających się na gruncie nauk społecznych skrajnych poglądów dotyczących natury człowieka , takich jak np. redukcjonizm biologiczny . Istotnym (oraz generującym szereg zastosowań praktycznych) zagadnieniem poruszanym w trakcie zajęć jest problem dopasowania ludzkich mechanizmów psychicznych do uwarunkowań współczesnego świata.

1. Zajęcia organizacyjne

2. Wprowadzenie do psychologii ewolucyjnej

3. Procesy poznawcze i emocjonalne w perspektywie ewolucyjnej

4. Męskie i kobiece strategie doboru partnera

5. Ewolucyjne aspekty opieki nad potomstwem i pokrewieństwa

6. Biologia ludzkiej atrakcyjności

7. Egoizm, altruizm, przywództwo, hierarchia i dominacja

8. Zjawisko agresji w perspektywie ewolucyjnej

9. Procesy ewolucyjne w badaniach symulacjach komputerowych

10. Ewolucyjne koncepcje kultury

11. Podejście ewolucyjne w poszczególnych działach psychologii

12. Mechanizmy psychiczne wykształcone ewolucyjnie a wyzwania współczesnego świata

13. Prezentacja prac semestralnych cz. 1

14. Prezentacja prac semestralnych cz. 2

15. Kolokwium. Podsumowanie zajęć. Zaliczenie ćwiczeń

Literatura podstawowa:

1. Buss, D. M. (2001). Psychologia ewolucyjna, przeł. M. Orski, Gdańsk: GWP

2. Dawkins, R. (2003). Samolubny gen, przeł. M. Skoneczny, Warszawa: Prószyński i S-ka

3. Gazzaniga,. M. (2011). Istota człowieczeństwa. Sopot: Smak Słowa.

4. (red.) Pawłowski, B. (2009). Biologia atrakcyjności człowieka. Warszawa: Wydawnictwo UW

Literatura dodatkowa:

1. Barber, M. (2007). Legendy miejskie, przeł. K. Berger-Kuźniar, P. Błoch, Warszawa:

Wydawnictwo RM

2. Blackmore, S. (2002). Maszyna memowa, przeł. N. Radomski, Poznań: Rebis

3. Boyer, P. (2005). I człowiek stworzył bogów…, przeł. K. Szeżyńska-Maćkowiak, Warszawa: Prószyński i S-ka

4. Brockman, J. (2008, red.). W co wierzymy choć nie potrafimy tego dowieść. Sopot: Smak Słowa.

5. Buss, D.M. (2000). The Evolution of Happiness. American Psychologist, 55, 15-23

6. Buss D. M. (2007), Morderca za ścianą, przeł. A. Nowak, Gdańsk: GWP

7. Confer, J. C., Easton, J. A., Fleischman, D. S., Goetz, C. D., Lewis, D. M. G., Perilloux, C.,

Buss, D. M. (2010). Evolutionary Psychology. Controversies, Questions, Prospects, and Limitations, American Psychologist, 65, s. 110-126

8. Cosmides, L., Tooby, J. (1997). Evolutionary Psychology and the Emotions (http://www.psych.ucsb.edu/research/cep/emotion.html)

9. Cosmides, L., Tooby, J. (1997). Evolutionary Psychology: A Primer (http://www.psych.ucsb.edu/research/cep/primer.html)

10. Dawkins, R. (2003). Fenotyp rozszerzony, przeł. J. Gliwicz, Warszawa: Prószyński i S-ka

11. Dawkins, (2007). Bóg urojony, przeł. P. J. Szwajcer, Warszawa: Wydawnictwo CiS

12. Dunbar, R. (2013). Nowa historia ewolucji człowieka. Kraków: Copernicus Center Press.

13. Guttman, B. S. (2008). Ewolucjonizm. Co warto wiedzieć, przeł. J. Klag, Gliwice: Wydawnictwo CKA

14. Haselton, M.G., Nettle, D. (2006). The Paranoid Optimist: An Integrative Evolutionary Model of cognitive Biases. Personality and Social Psychology Review, 10, 47-66

15. Nowicka, E. (2005). Świat człowieka – świat kultury, Warszawa: PWN

16. Nettle, D. (2006). The Evolution of Personality Variation in Humans. American Psychologist,

61, 622-631

17. Pawłowski, B., Daniel, D. (2009). Psychologia ewolucyjna – nauka o adaptacjach i ewolucyjnej inercji ludzkiego umysłu, Kosmos, 58, s. 573-583

18. Pinker, S. (2004). Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, przeł. A. Nowak, Gdańsk: GWP

19. Sawczyn, T., Francikowski, J., Jach, Ł., Kaczmarzyk, M. (2008). Moralność – czyli moda na sukces, Problemy Środowiska i Jego Ochrony, 16, s. 137-159

20. Sidanius, J., Kurzban, R. (2008). Ewolucyjne podejścia do zachowań politycznych,

przeł. R. Andruszko, W: D. O. Sears, L. Huddy, R. Jervis (red.): Psychologia polityczna, Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 133-164

21. Szlendak, T. (2011). Socjologia rodziny. Warszawa: PWN

22. Szlendak, T., Kozłowski, T. (2008). Naga małpa przed telewizorem. Popkultura w świetle psychologii ewolucyjnej, Warszawa: WAiP

23. Vugt, M. V., Hogan, R., Kaiser, R. B. (2008). Leadership, Followership and Evolution. Some Lessons From the Past, American Psychologist, 63, s. 182-196

24. Wróbel, Sz. (2010). Umysł, gramatyka, ewolucja. Warszawa: PWN

UWAGA: W niektórych przypadkach, z odpowiednim wyprzedzeniem możliwe jest wskazanie przez prowadzącego zajęcia dodatkowej literatury, nieuwzględnionej w sylabusie, wynikające z pojawiania się nowych, ciekawych z punktu widzenia tematyki zajęć artykułów lub książek.

Student zna współczesne, ewolucyjne koncepcje na temat pochodzenia człowieka i jego mechanizmów psychicznych. Ma rozeznanie w podstawowej i zaawansowanej problematyce psychologii ewolucyjnej. Potrafi dostrzegać powiązania pomiędzy funkcjonowaniem człowieka we współczesnym świecie a mechanizmami służącymi rozwiązywaniu problemów adaptacyjnych. Jest w stanie wykorzystywać założenia i wyniki badań z zakresu psychologii ewolucyjnej w poszczególnych gałęziach psychologii stosowanej. Umie projektować badania z wykorzystaniem założeń ewolucyjnego paradygmatu. Radzi sobie w dyskusji na temat źródeł ludzkich zachowań oraz aspektów psychicznego funkcjonowania, stosując ewolucyjną terminologię. Potrafi krytycznie ustosunkowywać się do poglądów i opinii na temat pochodzenia człowieka, formułowanych zarówno w obszarze psychologii ewolucyjnej, jak i w innych kontekstach.

Kryteria zaliczenia:

- obecność na zajęciach

- ocena z kolokwium (pisemnego lub ustnego)

- przygotowanie dwóch prac semestralnych

- aktywność w czasie zajęć