Instytucje opiekuńczo-wychowawcze

obowiązkowy

Zalecane: realizacja efektów kształcenia z podstaw pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej i współczesnych tendencji w opiece nad dzieckiem

Przedmiot ma umożliwić studentom zapoznanie się z organizacyjnymi i pedagogicznymi podstawami funkcjonowania współczesnych form opiekuńczo-wychowawczych i lepsze przygotowanie do pracy przyszłych wychowawców w tychże placówkach. Studenci poznają funkcjonujące obecnie w Polsce instytucje opiekuńczo-wychowawcze, a także poznają nowe tendencje w dziedzinie opieki instytucjonalnej na tle najnowszych rozwiązań europejskich. Zajęcia te pozwalają poznać problemy, z jakimi borykają się placówki opiekuńczo-wychowawcze. Tematyka zajęć ma pobudzić studentów do krytycznej oceny różnych form opieki nad dzieckiem i do refleksji nad nowymi możliwościami i kierunkami pracy z dzieckiem i rodziną potrzebującą wsparcia z różnych powodów. Istotne jest, aby studenci potrafili stawiać pytania o problemy opieki nad dzieckiem i możliwości ich rozwiązania bowiem każdy wychowawca powinien mieć przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych.

Treści omawiane w ramach przedmiotu są realizowane na wykładach (6 godzin dydaktycznych) i na ćwiczeniach (9 godzin dydaktycznych).

Treści merytoryczne koncentrują się na instytucjonalnej opiece zastępczej (kompensacyjnej) rozpatrywanej jako:

- szeroko pojmowane zastępstwo, w rezultacie którego następuje wyrównanie niedostatków i braków,

- niwelowanie zaniedbań, jakich dziecko doznaje w swoim środowisku rodzinnym w ramach zastosowania wsparcia poprzez działania placówek wsparcia dziennego i instytucji oraz podmiotów działających na rzecz dziecka i rodziny,

- zastępowanie utraconych przez podopiecznego pewnych wartości opiekuńczych innymi, zbliżonymi wartościami, aby wyrównać jak najbardziej w jak największym zakresie straty.

Przede wszystkim podczas wykładów słuchacze zapoznają się z cechami charakterystycznymi systemu opieki zastępczej, aktualnymi kierunkami przemian w opiece na dzieckiem, tendencjami w dziedzinie opieki instytucjonalnej w Polsce i wybranymi przepisami, regulującymi sytuację dziecka umieszczonego w instytucjonalnej formie pieczy zastępczej. W ramach ćwiczeń słuchacze będą mieli okazję zapoznać się z cechami charakterystycznymi, sposobami i zasadami funkcjonowania określonych placówek opiekuńczo-wychowawczych w myśl najnowszych przepisów i ustaw.

Badora S., Marzec D. (red.): System opieki kompensacyjnej w Zjednoczonej Europie. Kraków 2002

Biedroń M., Rokosz M. (red.): Teoretyczne i praktyczne aspekty współczesnej pedagogiki opiekuńczej. Toruń 2001

Brańka Z., Szymański M. (red.): Agresja i przemoc we współczesnym świecie. Agresja i przemoc w instytucjach wychowawczych. Tom 2, Kraków 1998

Brągiel J., Badora S. (red.): Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej. Opole 2005

Funkcjonowanie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz ich współdziałanie z innymi instytucjami na rzecz powrotu dzieci do wychowania w rodzinie. Informacja o wynikach kontroli NIK. Warszawa 2011

Kamiński U.: Zarys metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej w rodzinnych i instytucjonalnych formach wychowania. Katowice 2003

Kwak A. (red.): Z opieki zastępczej w dorosłe życie. Założenia a rzeczywistość. Warszawa 2006

Pospiszyl I. (red.): Przemoc w instytucjach opiekuńczo-wychowawczych. Warszawa 1997

Stelmaszczuk Z. W. (red.): Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem. Warszawa 1999.

Stelmaszczuk Z. W. (red.): Zmiany w systemie opieki nad dziećmi i młodzieżą. Katowice 2001

Ustawa z dnia 09.06.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej.

1. Zdobycie elementarnej wiedzy o uczestnikach działalności wychowawczej i opiekuńczej, różnych środowiskach wychowawczych i ich specyfice.

2. Zdobycie podstawowej wiedzy na temat procesu wdrażania jednostki do życia w społeczeństwie biorąc pod uwagę aspekt rozwojowy i osobowościowy, jak i społeczno-kulturowe uwarunkowania.

3. Umiejętność określenia struktury organizacji i funkcjonowania różnych instytucji wychowawczych i opiekuńczych oraz scharakteryzowania nowych tendencji w dziedzinie opieki instytucjonalnej w Polsce i poza jej granicami na tle najnowszych rozwiązań europejskich.

4. Zastosowanie wiedzy teoretycznej z zakresu pedagogiki opiekuńczej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów wychowawczych, opiekuńczych oraz działalności instytucji opiekuńczo-wychowawczych.

5. Nabywanie elementarnych umiejętności organizacyjnych pozwalających na realizację celów związanych z projektowaniem i podejmowaniem działań profesjonalnych.

6. Wdrażanie do umiejętności włączania się w istniejące projekty i programy profilaktyczne w instytucjach opiekuńczo-wychowawczych (lub tworzenia własnych).

7. Kształtowanie przekonania o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym, a także wdrażanie do wykazywania aktywności w realizacji zespołowych działań w zakresie pedagogiki opiekuńczej i ponoszenia odpowiedzialności za swoje projekty i działania.

8. Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w grupach, organizacjach i instytucjach realizujących działania wychowawcze oraz opiekuńcze.

9. Kształtowanie przekonania o wadze zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania etyki zawodowej.

Zaliczenie z wykładu: ocena z egzaminu pisemnego w formie testu, obejmującego zadania typu otwartego i zamkniętego (prawda/fałsz, zadania z luką, wielokrotnego wyboru, na dopasowanie).

Zaliczenie z ćwiczeń: zaliczenie z oceną - sposób weryfikacji: prezentacja, projekt.