Historia filozofii (starożytność i średniowiecze) [W1-KU-S1-001] semestr zimowy 2019/2020
Wykład, grupa nr 1

Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, T.I., II, III,

Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, T. I, II, III, Lublin 1996.

Słownik myśli filozoficznej, ParkEdukacji, Warszawa 2011.

1. Zagadniena filozofii: Pochodzenie pojęcia – zdziwienie, zwątpienie, greckie źródła filozofii – cechy; Phileo-Sophia – umiłowanie mądrości; różnica mit-religia a filozofia-myśl refleksyjna; filozofia jako ćwiczenie duchowe (jedność, nieśmiertelność, myślenie); nurty filozofii (antropocentryczny, kosmocentryczny), działy filozofii – metafizyka – ontologia, epistemologia, logika, etyka, Estetyka, filozofia nauki, antropologia filozoficzna a antropologia kulturowa. Filozofia grecka - Orfizm.

2. Presokratycy. Problem natury w filozofii: Tales z Miletu, Anaksymandr, Anaksymenes, Parmenides, Heraklit, Pitagoras, Empedokles;

3. Sofiści. Protagoras- człowiek jako homo-mensura, Gorgiasz: problem prawdy, retoryka.

4. Sokrates, metoda, istota człowieka, problem duszy, pojęcie cnoty, wolności i szczęście człowieka, daimonion.

5. Platon, język a mit, teoria idei - metafizyczne cechy idei oraz hierarchiczna struktura rzeczywistości, poznanie rozumowe a doxa, relacje między poznaniem zmysłowym a umysłowym, Demiurg i kosmologia, anamneza, antropologia Platona - nieśmiertelność duszy i metanpsychoza.

6. Arystoteles: podział nauk, metafizyka i jej definicje, pierwsze przyczyny i zasady, znaczenia pojęcia bytu, substancja, akt i możność, poznanie i teoria duszy, cnoty etyczne.

7. Szkoły etyczne: stoicyzm – ontologia, kosmologia, epistemologia, etyka; epikureizm – ontologia, etyka.

8. Stanowiska w sprawie relacji religii i filozofii: a) eliminacja religii na rzecz filozofii: Plotyn – emanacyjna metafizyka, Jedno, dusza, materia, droga w dół droga w górę, zło, b) eliminacja filozofii na rzecz religii: Tertulian, Luter, c) komplementaryzm, d) sprzeczność religii i filozofii, teoria dwóch prawd - Awerroes;

9. Filozofia żydowska (Tora, Miszna, Talmud) problem języka tory (Iszmael, Akiwa), prawo boskie a prawo ludzkie.

10. Gnoza – czym jest, historyczne nurty gnozy, kosmologia, dualizm, człowiek – dusza-ciało, problem zła, zbawienie, elitaryzm, predestynacja, charakterystyka manicheizmu;

11. św. Augustyn, koncepcja Boga, świata i człowieka, etyka- problem wolnej woli i spór z manicheizmem.

12. Filozofia św. Tomasza z Akwinu: teologia a metafizyka, istnienie a byt, hierarchia bytów, problem duszy i ciała. Nominalizm Ockhama.

13. Cechy czasów przełomu: humanizm filozoficzny, reformacja, Machiavelli, koncepcja dziejów, antropologia, problem zła a skuteczność polityczna i jej zasady;

Wykład z prezentacją oraz dyskusją.

Ocena końcowa z testu składającego się z trzech pytań, opisowego oraz dwóch - cytatu i pojęć które należy wyjaśniać.