Cywilizacja ziem polskich w starożytności i wczesnym średniowieczu [W1-TH-S1-CZP] semestr zimowy 2020/2021
Ćwiczenia, grupa nr 1

Balcer B., Budownictwo mieszkalne i gospodarcze w neolicie ziem Polski. Warszawa 2012.

Ber A., Lindner L., Marks L., Propozycja podziału stratygraficznego czwartorzędu Polski, „Przegląd Geologiczny” 2007, t. 55, s. 115-118.

Bohr M., Materiały do badań nad kulturą lateńską na Dolnym Śląsku, „Śląskie Sprawozdania Archeologiczne” 2014, t. 56, s. 79-99.

Boroń T., Specyfika, znaczenie i funkcja wytworów kościanych i rogowych w kulturze magdaleńskiej na przykładzie stanowiska Wilczyce 10 pow. Sandomierz, „Archeologia Polski” 2009, t. 54, s. 189-207.

Borowiec K., Kanon wiedzy na temat tzw. etnogenezy Słowian, Czas przełomu, „Kwartalnik Językoznawczy” 2012, nr 1, s. 1-37.

Chodorowski J., Scytowie a Europa Środkowa – historyczna interpretacja archeologicznej rzeczywistości, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” 2014, t. 35, s. 9- 58.

Ciesielecka A., Społeczeństwa Europy pradziejowej. Podręcznik dla studentów archeologii i historii, Poznań 2011.

Czerniak L., Rozwój społeczności późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach, Poznań 1980.

Dąbrowski J., Uwagi o powstawaniu kultur łużyckich, "Archeologia Interregionalis", 1991, t. 13, s. 195-219.

Domański G., Kultura luboszycka między Łabą a Odrą w II-IV wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.

Fiedorczuk J., Figurki Wenus – wytwory magdaleńskiej sztuki ruchomej z Wilczyc pow. Sandomierz, „Przegląd Archeologiczny” 2001, t. 49, s. 41-44.

Gediga B., Zagadnienia zakresu pojęcia "kultura łużycka" i jej wewnętrznego zróżnicowania, [w:] Zróżnicowanie wewnętrzne kultury łużyckiej, red. M. Gedl, Krakó 1980, s. 11-34.

Gedl M., Kultura łużycka, Kraków 1975.

Gedl M., Uwagi o gospodarce i strukturze społecznej ludności kultury łużyckiej w południowej Polsce, Kraków 1961.

Godłowski K., Z badań nad zagadnieniem rozprzestrzeniania Słowian w V-VII w. n.e., Kraków 1979.

Granoszewski W., Winter H., Zmiany klimatu w plejstocenie w świetle danych palinologicznych, „Przegląd Geologiczny” 2016, t. 64, s. 43-48.

Greckie i łacińskie źródła do najstarszych dziejów Słowian, cz. 1 (do VIII w.), przeł. i oprac. M. Plezia, Poznań-Kraków 1952.

Hensel W., Tabaczyński S., Rewolucja neolityczna i jej znaczenie dla rozwoju kultury europejskiej, Wrocław 1975.

https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C31267%2Codkryto-najstarsze-szczatki-czlowieka-w-polsce-maja-ponad-100-tys-lat.html [dostęp na 03.10.2020]

https://uni.wroc.pl/najstarszy-potwierdzony-genetycznie-neandertalczyk-w-srodkowo-wschodniej-europie/ [dostęp na 03.10.2020]

Jankowska D., Elementy "leśne" w neolicie Pomorza, [w:] Od neolityzacji do początków epoki brązu. Przemiany kulturowe w międzyrzeczu Odry i Dniepru między VI i II tyś. przed Chr., Poznań 2001.

Kaczanowski P., Kozłowski J. K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1997.

Kaczmarek Z., Tkactwo w relacjach kulturowych Cesarstwa Rzymskiego z Barbaricum (I-III wiek n.e.), Gniezno 2016.

Kolendo J., Import futer z Barbaricum na teren Cesarstwa Rzymskiego, „Przegląd Historyczny” 1996, t. 87, s. 265-279.

Kolendo J., Kontakty Rzymu z barbarzyńcami Europy Środkowej i Wschodniej, [w:] Starożytny Rzym we współczesnych badaniach, red. T. Kotula, A. Kunisz, J. Wolski, Kraków 1994, s. 211-232.

Kolendo J., W sprawie metod badań nad źródłami pisanymi dotyczącymi etnogenezy Słowian, "Barbaricum", 1989, t. 1, s. 5-11.

Kolendo J., Wenetowe w Europie środkowej i wschodniej: lokalizacja i rzeczywistość etniczna, „Przegląd Historyczny” 1984, t. 75, s. 637-653.

Kolendo J., Źródła pisane w badaniach nad strefami kulturowymi i etnicznymi Europy środkowej w okresie rzymskim, [w:] Problemy kultury wielbarskiej, red. T. Malinowski, Słupsk 1981, s. 65-78.

Kolendo J., Źródła pisane, [w:] Prahistoria Ziem Polskich, t. 5, red. J. Wielowiejski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1981, s. 9-17.

Kozłowski J. K., Bałkańsko-dunajski model neolityzacji. Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej, Grudziądz 1994.

Kozłowski J. K., Kozłowski S. K., Epoka kamienia na ziemiach polskich, Warszawa 1977.

Kruk J., Rozwój gospodarczo-społeczny i zmiany środowiska przyrodniczego wyżyn lessowych w neolicie (4800-1800 b.c.), "Sprawozdania Archeologiczne", t. 45, 1983.

Kunisz A., Chronologia napływu pieniądza rzymskiego na ziemie Małopolski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.

Labuda G., Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna, Poznań 1999.

Labuda G., Udział Wenetów w etnogenezie Słowian [w:] Etnogeneza i topogeneza Słowian, Warszawa-Poznań 1980, s. 29-41.

Lasota-Moskalewska A., Zwierzęta udomowione w dziejach ludzkości, Warszawa 2005.

Lech J., O rewolucji neolitycznej i krzemieniarstwie. Wokół neolityzacji dorzecza Wisły i Odry cz. II, "Archeologia Polski", t. 33, 1988.

Leciejewicz L., Słowianie Zachodni, Wrocław 1988, 2010.

Lindner L., Marks L., O podziale klimatograficznym kompleksu środkowopolskiego w plejstocenie Polski, „Przegląd Geologiczny” 2012, t. 60, s. 36-45.

Litwińczuk Z., Udomowienie i hodowla zwierząt jako istotny element rozwoju cywilizacji, „Przegląd Hodowlany” 2017, nr 2, s. 30-32.

Malinowski T., Obrządek pogrzebowy ludności kultury łużyckiej w Polsce, „Przegląd Archeologiczny” 1961, t. 14, s. 5-135.

Małecka-Kukawka J., O krzemieniarstwie neolitycznym i neolityzacji ziem polskich – wokół teorii, metod i języka, „Folia Prehistorica Posnaniensia” 2015, t. 20, s. 301-316.

Mączyńska M., Światło z popiołu: wędrówki ludów w Europie w IV i V wieku, Warszawa 2013.

Miodowicz K., Współczesne koncepcje lokalizacji pierwotnych siedzib Słowian. Dane językoznawcze, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Etnograficzne", 1984, t. 19, s. 7-49.

Parczewski M., Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce, Kroków 1999.

Piontek J., Etnogeneza Słowian w świetle nowszych badań antropologicznych, „Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnością słowiańskim” 2006, t. 47, s. 161-189.

Połtowicz-Bobk M., Środowiskowe uwarunkowania osadnictwa magdaleńskiego w Europie Środkowej, [w:] Środowisko-Człowiek-Cywilizacja, tom 2, red. L. Domańska, P. Kittel, J. Forysiak, Poznań 2009, s. 39-48.

Południowa strefa kultury łużyckiej i powiązania tej kultury z południem, red. M. Gedl, Kraków-Przemyśl 1982.

Puziuk J., Konstrukcje obronne w grodach kultury łużyckiej, „Materiały Archeologiczne” 2010, t. 38, s. 5-33.

Rudnicki M., Miłek S., Ziąbka L., Kędzierski A., Mennica Celtycka pod Kaliszem, „Wiadomości Numizmatyczne” 2009, t. 53, s. 103-145.

Skrok Z., Wyjście z kamiennego świata, Warszawa 1986.

Studia i materiały do badań nad neolitem Małopolski, red. S. Nosek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964.

Szymański W., Awarzy. Węgrzy, Wrocław 1979.

Tyszkiewicz L. A., Hunowie w Europie: ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie, Wrocław 2004.

Tyszkiewicz L. A., Słowianie i Awarowie, Wrocław 2009.

Wielowiejski J., Główny szlak bursztynowy w czasach Cesarstwa Rzymskiego, Wrocław 1980.

Wielowiejski J., Życie codzienne na ziemiach polskich w okresie wpływów rzymskich (I-V w.), Warszawa 1976.

Wilański T., Kultura pucharów lejkowatych w Polsce, Poznań 1981.

Wiślański T., Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowlanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych, [w:] Prehistoria ziem polskich, t. 2, Neolit, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.

Wiślański T., Kultura amfor kulistych w Polsce północno-zachodniej, Wrocław 1966.

Włodarczak P., Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej, Kraków 2006.

Wolski J., Kultury z tylczakami – wyspecjalizowani myśliwi strefy leśnej, czy epigoni łowców reniferów¬?, „Przegląd Archeologiczny” 2002, t. 50, s. 123-126.

Woźniak Z., Kontakty mieszkańców ziem polskich ze światem celtyckim u schyłku okresu halsztackiego i we wczesnym okresie lateńskim, „Przegląd Archeologiczny” 2010, t. 58, s. 39-104.

Woźniak Z., Osadnictwo celtyckie w Polsce, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.

Woźniak Z., Problem istnienia celtyckiego nemetonu na Ślęży, „Przegląd Archeologiczny” 2004, t. 52, s. 131-183.

Woźniak Z., Wschodnie pogranicze kultury lateńskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974.

Żychlińska J., Kilka uwag o warsztatach tkackich ludności kultury łużyckiej, „Materiały Zachodniopomorskie” 2016, t. 12, s. 133-148.

I Zajęcia organizacyjne

- omówienie tematyki zajęć

- przedstawienie literatury przedmiotu

- omówienie zasad oceniania

II Ziemie polskie w starszej epoce kamienia

- warunki środowiskowe w paleolicie

- zmienność klimatu plejstocenu

- ślady bytności form praludzkich na terenach ziem polskich

- kultura magdaleńska, kultury z tylczakami, kultury łowców reniferów na ziemiach polskich

- stanowiska archeologiczne, parki tematyczne jako potencjalne atrakcje turystyczne

III-IV Ziemie polskie w młodszej epoce kamienia

- geneza neolitu (najstarsze centra neolityzacyjne, udomowienie roślin i zwierząt)

- geneza neolitu na ziemiach polskich

- charakterystyka środowiska naturalnego ziem polskich

- model gospodarki rolniczo-hodowlanej kultur cyklu naddunajskiego

- cechy kultur hodowlano-rolniczych i pasterskich

- model kulturowy tzw. neolitu leśnego

(Kultura ceramiki wstęgowej rytej, kultura pucharów lejkowatych, kultura amfor kulistych, kultura ceramiki sznurowej, kultura Ertebölle)

- neolit na ziemiach polskich a turystyka

V-VI Kultura łużycka – wczesny model cywilizacyjny

- geneza kultury łużyckiej

- kontakty z ludami koczowniczymi

- gospodarka kultury łużyckiej

- kontakty z cywilizacjami południowej Europy

- przyczyny upadku kultury łużyckiej

- materialne ślady kultury łużyckiej jako potencjalne atrakcje turystyczne

VII=IX Okres dominacji celtyckiej w Europie

- geneza kultury lateńskiej

- nowe elementy kulturowe rozpowszechnione przez Celtów w Europie

- osadnictwo celtyckie na ziemiach polskich

- Ślęża a Celtowie

- latenizacja kultur środkowej i wschodniej Europy

- zabytki celtyckie w muzeach

X Kontakty Imperium Romanum z mieszkańcami ziem polskich

- źródła pisane o ziemiach polskich w okresie wpływów rzymskich (analiza wybranych tekstów źródłowych)

- kontakty handlowe z Imperium Romanum

- problem szlaku bursztynowego

- importy rzymskie w polskich muzach

XI Ziemie polskie w okresie wędrówek ludów

- ludy i kultury Europy środkowej i wschodniej w II połowie IV w. n.e.

- znaczenie inwazji huńskiej dla sytuacji politycznej Europy środkowej i wschodniej

- sytuacja kulturowa na ziemiach polskich w późnym okresie wpływów rzymskich

- obecność huńska na ziemiach polskich

XII-XIII Początki kultury słowiańskiej

- źródła pisane o Słowianach w V-VII wieku (analiza fragmentów tekstów źródłowych)

- etnogeneza Słowian

- migracje słowiańskie w V i VI wieku

- Słowianie zachodni, wschodni i południowi.

- związki Słowian z Awarami

- zabytki, parki tematyczne itd. jako element imprez turystycznych

Metoda konwersatoryjna połączona z prezentacją materiału ilustracyjnego oraz prezentacji multimedialnych.

Ocena jest wystawiana na podstawie aktywności studentów na zajęciach (oceniana pod koniec każdych zajęć), ocen z zadanych prac oraz oceny z zadanego projektu.

1 semestr TURYSTYKA HISTORYCZNA (stacjonarne 1 stopień)