Demografia społeczna [W3-SO-S1-DS] semestr zimowy 2021/2022
Ćwiczenia, grupa nr 1

Mały Rocznik Statystyczny Polski 2021.

J. Balicki, E. Frątczak, Ch. B. Nam, Przemiany ludnościowe. Fakty – interpretacje – opinie, Warszawa 2007.

M. Okólski, A. Fihel, Demografia, Warszawa 2012.

M. Okólski, Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Warszawa 2005.

M. Kędelski, J. Paradysz, Demografia, Poznań 2006.

M. Mitręga, Demografia społeczna, Katowice 1995.

J. Z. Holzer, Demografia, Warszawa 2003.

1. Źródła informacji w demografii

• podstawowe źródła danych w demografii,

• rodzaje badań statystycznych wykorzystywanych w demografii,

• zasady budowy współczynników demograficznych,

• tablice wymieralności.

2. Narodowy Spis Powszechny

• rodzaje spisów

• zasady i organizacja spisu powszechnego,

• ograniczenia spisu powszechnego

• metodologia badań spisowych – NSP 2021.

3. Metody analizy demograficznej. Siatka demograficzna.

4. Struktury ludności

• struktura ludności wg płci: tendencje ogólne, współczynniki feminizacji i maskulinizacji,

• struktury wieku ludności (model progresywny, zastojowy, regresywny),

• współczynniki obciążeń demograficznych,

• zjawisko starzenia się społeczeństwa, starość i młodość demograficzna,

• struktura ludności wg stanu cywilnego,

• struktura ludności wg cech społeczno-zawodowych i wykształcenia,

• ludność czynna/bierna zawodowo,

• współczynnik aktywności zawodowej, wskaźnik zatrudnienia, stopa bezrobocia.

5. Ruch naturalny ludności: urodzenia, zgony, rozwody, małżeństwa

• czynniki wpływające na poziom urodzeń i zgonów,

• urodzenia – pojęcia: noworodek, niemowlę, urodzenie martwe, urodzenie żywe, poród, poronienie,

• współczynnik urodzeń, współczynnik płodności, płodność naturalna, zmienne wpływające na płodność naturalną, odstęp proto- i intergenetyczny,

• zgon, umieralność, śmiertelność, główne przyczyny zgonów i zgonów niemowląt,

• współczynnik zgonów, współczynnik zgonów niemowląt, umieralność neonatalna, postneonatalna, okołoporodowa,

• rozwody, małżeństwa, typy małżeństw,

• ogólny współczynnik zawierania małżeństw, współczynnik rozwodów.

6. Ruch naturalny ludności: syntetyczne miary reprodukcji ludności

• współczynnik przyrostu naturalnego,

• współczynnik dynamiki demograficznej,

• współczynnik dzietności, zastępowalność pokoleń,

• współczynnik reprodukcji brutto

• współczynnik reprodukcji netto.

7. Ruch wędrówkowy

• pojęcie migracji,

• funkcjonalne definicje migracji – kategorie migrantów i nie-migrantów,

• klasyfikacje migracji,

• czynniki decydujące o ruchu wędrówkowym – przyczyny migracji,

• teoria „Praw migracji” Ernsta Ravensteina,

• teoria Push-pull Everetta Lee,

• saldo migracji, współczynnik napływu i odpływu ludnościowego,

• demograficzno-społeczne konsekwencje ruchu wędrówkowego.

8. Migracje w Europie

9. Demograficzny rozwój miast - prezentacje studentów

10. Kolokwium zaliczeniowe

- Dyskusja wokół zadanych tekstów (wszyscy studenci mają obowiązek zapoznania się z literaturą zadaną na każde zajęcia).

- Praca warsztatowa w zespołach podczas zajęć.

- Prezentacja przygotowana w zespołach, przedstawiająca analizę demograficzną wybranego miasta w Polsce z wykorzystaniem poznanych na zajęciach pojęć, wskaźników i teorii.

Zaliczenie ćwiczeń odbywa się na podstawie:

• obecności na zajęciach

Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa – dopuszczalne są dwie nieobecności. Przekroczenie limitu nieobecności oznacza konieczność indywidualnego zaliczenia zajęć w czasie dyżuru.

• aktywności w czasie zajęć

Na każdych zajęciach będzie wykorzystywana metoda dyskusji moderowanej, w trakcie której student będzie miał możliwość zabrania głosu. Za merytoryczną aktywność na każdych zajęciach można uzyskać jeden punkt. Aktywność podlega ocenie, w zależności od liczby uzyskanych punktów:

1-2 3,0

3-4 3,5

5-6 4,0

7-8 4,5

>8 5,0

• prezentację przygotowaną w zespołach i zaprezentowaną w trakcie zajęć.

Studenci w zespołach cztero- lub pięcioosobowych przygotowują prezentację, przedstawiającą analizę demograficzną wybranego miasta w Polsce, z wykorzystaniem poznanych na zajęciach pojęć, wskaźników i teorii (szczegółowe wytyczne zostaną udostępnione w osobnym dokumencie).

Prezentacja jest oceniana w skali ocen 2,0-5,0. Ostateczna ocena stanowi średnią arytmetyczną wyliczoną na podstawie:

- przeciętnej ocen wystawionych przez pozostałych studentów;

- oceny wystawionej przez prowadzącą zajęcia.

• kolokwium zaliczeniowe

Kolokwium ma formę testu pisemnego, składającego się z pytań zamkniętych z możliwością jednokrotnego wyboru oraz otwartych, obejmujących zagadnienia poruszane podczas ćwiczeń. Maksymalna liczba punktów możliwych do zdobycia wynosi 25. Test podlega ocenie w zależności od liczby uzyskanych punktów:

<13 2,0

13-15 3,0

16-17 3,5

18-20 4,0

21-22 4,5

23-25 5,0

Ostateczna ocena z zaliczenia jest ustalana na podstawie średniej ważonej następujących komponentów:

ocena aktywności w czasie zajęć 25%

ocena prezentacji 25%

ocena kolokwium zaliczeniowego 50%

Socjologia, 1 sem. ( stacjonarne I stopnia)