Podstawy edukacji matematycznej w klasach początkowych [W6-PP-SM-EDMAT] semestr letni 2021/2022
Ćwiczenia, grupa nr 1

E. Gruszczyk-Kolczyńska, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki, WSiP, Warszawa 1992.

E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Dziecięca matematyka – dwadzieścia lat później. Książka dla rodziców i nauczycieli starszych przedszkolaków, Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków 2015.

E. Gruszczyk-Kolczyńska, Edukacja matematyczna w klasie I. Książka dla nauczycieli i rodziców. Cele i treści kształcenia, podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz opisy zajęć, Wydawnictwo CEBP, Kraków 2014.

D. Klus-Stańska, A. Kalinowska, Rozwijanie myślenia matematycznego młodszych uczniów, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2004.

D. Klus-Stańska, M. Nowicka, Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, WSiP, Warszawa 2005.

Z. Semadeni (red.), Nauczanie początkowe matematyki, T. 1-4, WSiP, Warszawa 1981-1985.

Z. Semadeni, Podejście konstruktywistyczne do matematycznej edukacji wczesnoszkolnej, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2016.

H. Siwek, Czynnościowe nauczanie matematyki, WSiP, Warszawa 1998.

B. Bilewicz-Kuźnia, Rozwijanie umiejętności matematycznych dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo UMSC, Lublin 2018.

Teoretyczne podstawy edukacji matematycznej w: „Nauczanie Początkowe”, 2007/2008, nr 4.

Literatura będzie wzbogacana w razie potrzeby o kolejne propozycje oraz materiały w wersji elektronicznej ze strony https://www.ore.edu.pl/

1. Teoretyczne i metodyczne podstawy kształtowania pojęć matematycznych u dzieci

2. Czynności organizacyjne wspomagające proces uczenia się matematyki

3. Orientacja w przestrzeni i kształtowanie umiejętności społecznych dzieci

4. Orientacja przestrzenna: świadomość schematu własnego ciała, przyjmowanie własnego punktu widzenia

5. Orientacja przestrzenna: rozpatrywanie otoczenia z punktu widzenia drugiej osoby, orientowanie się w otoczeniu z uwzględnieniem różnych przedmiotów, orientowanie się na kartce papieru

6. Wdrażanie dzieci do wychwytywania prawidłowości i korzystania z nich w nabywaniu umiejętności matematycznych (rytmy)

7. Rytmy w rozwoju umysłowym i w edukacji matematycznej dzieci: dostrzeganie regularności, proste i trudniejsze rytmy, proste i złożone przekłady układów rytmicznych

8. Rytmy: rytmiczna organizacja czasu (dzień-noc, pory roku, dni tygodnia i „kalendarz przeżyć”, miesiące w roku, kwartały).

9. Zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające wiązaniu przyczyny ze skutkiem i sposoby wspomagania dzieci w przewidywaniu następstw. Rozumowanie przyczynowo-skutkowe i przewidywanie, co może się zdarzyć

10. Wspomaganie dzieci w rozumowaniu przyczynowo-skutkowym. Przybliżanie im sensu równości i nierówności

11. Klasyfikacja. Segregowanie i definiowanie

12. Stosowanie klasyfikacji w edukacji matematycznej

13. Rozwój operacyjnego myślenia a kształtowanie pojęcia liczby naturalnej (ćwiczenia wspomagające).

14. Wspomaganie dzieci w rozwoju operacyjnego rozumowania. Zakres potrzebny do kształtowania aspektu kardynalnego pojęcia liczby naturalnej (wskaźnik: Rozumowanie operacyjne w obrębie ustalania stałości ilości nieciągłych)

15. Wspomaganie dzieci w rozwoju operacyjnego rozumowania. Zakres potrzebny do kształtowania aspektu porządkowego pojęcia liczby naturalnej (wskaźnik: Operacyjne porządkowanie elementów w zbiorze przy wyznaczaniu konsekwentnych serii)

16. Wspomaganie dzieci w ustalaniu prawidłowości, które są stosowane w liczeniu obiektów. Kształtowanie umiejętności liczenia

17. Kształtowanie umiejętności dodawania i odejmowania od poziomu manipulacji przedmiotami, przez liczenie na zbiorach zastępczych, aż do rachowania w pamięci

18. Sposoby zapisywania czynności matematycznych

19. Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych

20. Organizowanie sytuacji życiowych, których pomyślne zakończenie wymaga liczenia

21. Wspomaganie dzieci w rozwijaniu operacyjnego rozumowania w zakresie potrzebnym do rozumienia pomiaru długości. Metody diagnozowania czynności intelektualnych stosowanych w ustalaniu stałości długości (wskaźnik: Rozumowanie operacyjne w zakresie ustalania stałości długości przy obserwowanych przekształceniach)

22. Planowanie i organizacja zajęć wspomagających rozwój rozumienia pomiaru długości u dzieci

23. O kształtowaniu pojęć geometrycznych w umysłach dzieci

24. Wspomaganie dzieci w rozwijaniu intuicji geometrycznych. Figury geometryczne w organizowaniu przestrzeni płaskiej.

25. Doświadczenia potrzebne dzieciom do uchwyceniu tego, czym jest trójkąt, prostokąt, kwadrat i koło. Efekt odbicia, obrotu i przesunięcia. Dostrzeganie symetrii

26. Wspomaganie dzieci w kształtowaniu czynności intelektualnych potrzebnych do rozumienia pomiaru ciężaru (wskaźnik: Rozumowanie operacyjne w zakresie ustalania stałości masy (tworzywa)

27. Wspomaganie dzieci w operacyjnym rozumowaniu w zakresie pomiaru ciężaru (masy)

28. Kształtowanie umiejętności ważenia. Waga i umiejętność ważenia

29. Wspomaganie dzieci w operacyjnym rozumowaniu w zakresie ustalania stałości ilości płynu (wskaźnik: Rozumowanie operacyjne w zakresie ustalania stałej objętości cieczy przy transformacjach zmieniających jej wygląd)

30. Kształtowanie umiejętności mierzenia płynu

1) Projektowanie i przeprowadzanie w trakcie zajęć wybranych sytuacji dydaktycznych z zakresu edukacji matematycznej dzieci.

2) Zadania zamieszczone na platformie Moodle https://el.us.edu.pl/ w e-learningowym kursie edukacyjnym „Podstawy edukacji matematycznej dzieci w klasach początkowych 21/22”.

3) Samodzielna praca z materiałami dydaktycznymi zamieszczonymi na platformie Moodle oraz literaturą zawartą w sylabusie.

4) Dyskusja omawianych problemów i refleksje dotyczące analizowanych zagadnień - fora dyskusyjne na platformie Moodle oraz dyskusje w trakcie zajęć kontaktowych .

Warunkiem upoważniającym do zaliczenia ćwiczeń jest aktywne uczestniczenie w zajęciach, wiążące się z systematycznym zapoznawaniem się z literaturą przedmiotu, udziałem w dyskusjach oraz rzetelnym wykonaniem poszczególnych zadań (każde powinno zostać zaliczone na co najmniej ocenę dostateczną).

Zadaniem studentów jest projektowanie i przeprowadzanie sytuacji dydaktycznych wspomagających dziecko w osiąganiu dojrzałości do uczenia się matematyki, a także sprzyjających konstruowaniu wybranych pojęć matematycznych oraz kształtowaniu określonych umiejętności matematycznych.

Metodyczne opracowania dotyczą treści kształcenia zawartych w podstawie programowej dla wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej i powiązane są z samodzielną pracą studenta z tekstem obowiązkowej i uzupełniającej literatury.

Skala ocen: 3-5

W ocenie zadań uwzględniane są:

- umiejętność praktycznego zastosowania podstaw wiedzy teoretycznej z zakresu nauczania matematyki dzieci;

- pisemne opracowanie sytuacji dydaktycznych (jakość języka matematyki; dobór materiałów i mediów dydaktycznych; oryginalność propozycji; umiejętność zaplanowania i przedstawienia tematycznego opracowania).

dr R. Raszka

E-mail prowadzącego – Renata Raszka: renata.raszka@us.edu.pl