Metodyczne aspekty pracy z rodziną i w środowisku lokalnym [W6-PE-OT-S2-APR] semestr letni 2021/2022
Konwersatorium, grupa nr 1

Banaszak-Dankowska A., Praca socjalna w środowisku lokalnym, Warszawa 2005.

Bąbska B., Rymsza M., Organizowanie społeczności lokalnej – metodyka pracy środowiskowej. Poradnik II, Warszawa 2014.

D. Behling-Chawińska D., Praktyczne zastosowanie kontraktu socjalnego w pracy socjalnej (w:) A. Żukiewicz (red.), Ciągłość i zmiana w pomocy społecznej i pracy socjalnej. Księga jubileuszowa z okazji XV-lecia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2009.

T. Biernat, J. Przeperski, Zintegrowane wsparcie rodziny w środowisku lokalnym: centrum dla rodzin, Toruń 2015.

R. Cybulska, E. Żołnierczyk, Kontrakt socjalny pracownik socjalny, Presshouse, 2010.

P. Czarnecki, Praca socjalna, Wyd. Difin, Warszawa 2013.

M. Ciczkowska-Giedziun, (Nie)odkryte możliwości wspierania rodziny w środowisku lokalnym, „Pedagogika Społeczna”, 2017, 1 (63), s. 83-96.

Kanios A., Praca socjalna z rodziną problemową. Perspektywa metodyczna, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2016.

Kawczyńska-Butrym Z., Rodziny zależne od pomocy – wsparcie z zewnątrz – wykorzystanie zasady domina i synergii (DiS) oraz zasobów rodziny, [w:] Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce o dziecko i rodzinę, Trawkowska D. (red.), Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń 2011.

Kawula S., „Spirala życzliwości” jako cel społecznego wsparcia i forma skutecznej pracy środowiskowej – wymiar psychopedagogiczny, [w:] Pedagog społeczny w meandrach środowiska lokalnego, Kromolicka B. (red.), Wydawnictwo Ars Atelier, Szczecin 2008.

Kawula S., Pedagogika społeczna. Dzisiaj i jutro, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń 2012.

T. Kaźmierczak, B. Bąbska, M. Popłońska-Kowalska, M. Rymsza, Środowiskowe role zawodowe pracownika socjalnego, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013.

A. Kotlarska – Bobińska, Pracownik socjalny jako badacz i strateg - nowe wyzwania w kształceniu, w: E. Kantowicz, A. Olubiński (red.), Działanie społeczne w pracy socjalnej na progu XXI wieku, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2003.

Krasiejko I., (2010), Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach w pracy socjalnej, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.

Krzesińska-Żach B., Główne kierunki pomocy rodzinie i dziecku w środowisku lokalnym, [w:] Pomoc dziecku i rodzinie w środowisku lokalnym. Materiały pomocnicze dla studentów studiów pedagogicznych, Danilewicz W., Izdebska J., Krzesińska-Żach B. (red.), Wydawnictwo Trans Humana, Białystok 1999.

Kulesza M., Rodzinne zasoby. Nowe możliwości w diagnozie i terapii rodziny, „Pedagogika Społeczna”, 2009, nr 3–4.

Grotowska-Leder J., Wsparcie społeczne w perspektywie teorii socjologicznych – kontekst więzi społecznej, sieci społecznych, sieci wymiany, [w:] Sieci wsparcia społecznego jako przejaw integracji i dezintergracji społecznej, Grotowska-Leder J. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2008.

Łuszczyńska M., Program Aktywności Lokalnej – od pomysłu do działania, Toruń 2012.

M. Mikołajczyk, Pomoc społeczna i praca socjalna – różne oblicza i zadania, Wyd. APS, Warszawa 2014.

Mendel M., Animacja współpracy środowiskowej, [w:] Animacja współpracy środowiskowej, Mendel M. (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002.

Nocuń W.A., Szmagalski J., Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie: porozumiewanie się, rozwiązywanie problemów i konfliktów, Gdańsk 2004.

Olubiński A., Rola pracownika socjalnego w aktywizacji sił społecznych środowiska, [w:] Praca socjalna – w poszukiwaniu metod i narzędzi, red. M. Orłowska, L. Malinowski,Warszawa 2000.

Organizowanie społeczności. Modele i strategie działania, red. K. Wódz, B. Kowalczyk, Warszawa 2014.

M. Ruszkowska, M. Winiarski, Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną, CRZL, Warszawa 2014.

K.M. Stanek, Praca socjalna z dzieckiem lub rodziną z problemem przemocy, CRZL, Warszawa 2014.

Winiarski M., Opieka, pomoc i wsparcie społeczne jako wymiary pracy socjalnej z dziećmi,

młodzieżą i rodziną, [w:] Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną, Ruszkowska M.,

Winiarski M. (red.), Wydawnictwo Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.

K. Wojtanowicz, Środowiskowa praca socjalna na rzecz rozwoju społecznego, Eliminacja wykluczenia społecznego, red. M. Duda, K. Kutek-­Sładek, Kraków 2017, s. 177–185 (Praca Socjalna w Teorii i Działaniu, 3).

Wódz K., Kowalczyk B., Organizowanie społeczności. Modele i strategie działania, Warszawa 2014.

A. Niemczyk-Zając, Środowiskowa praca socjalna, ZESZYTY NAUKOWE WSG, t. 36

seria: Edukacja – Rodzina – Społeczeństwo, nr 5 (2020), s. 281-297.

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2016 poz. 930).

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2017 r. poz. 1065, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. 2010 nr 218 poz. 1439).

Forma udostępniania źródeł:

Literatura omawiana na poszczególnych zajęciach będzie przekazywana studentom.

1. Problemy społeczne w dobie współczesności. Zajęcia organizacyjne.

2. Kategorie klientów pomocy społecznej w aspekcie doświadczanych problemów

Istota pracy socjalnej. Definicje i pojęcia. Metody pracy socjalnej.

3. Metoda pracy socjalnej z jednostką.

Metoda pracy socjalnej z grupą.

Metoda środowiskowej pracy socjalnej.

Nowe metody pracy socjalnej.

4. Usługi społeczne na rzecz klientów pomocy społecznej w aspekcie poszczególnych klientów pomocy społecznej.

5. Zasoby instytucjonalne gminy i powiatu w budowaniu działań na rzecz klienta pomocy społecznej.

6. Narzędzia pracy socjalnej (symulacja)

Wywiad środowiskowy

Kontrakt socjalny

7. Diagnoza indywidualnego przypadku – rozróżnienie i wyjaśnienie pojęć: studium przypadku (case study), praca z przypadkiem (case work).

Etapy postępowania: diagnoza przypadku.

Zasoby jednostki

Opracowanie planu postępowania i prowadzenie przypadku.

Zasady w stosowaniu metody indywidualnych przypadków.

Ćwiczenia sytuacyjne.

8. Metody diagnozowania potrzeb. Narzędzia diagnozy. Mapa potrzeb i zasobów. Analiza SWOT.

9. Praca z przypadkiem.

Co możemy zaoferować? – świadczenia pieniężne i niepieniężne.

Rozwiązania problemów (historie ludzkie/przypadki problemów)

Praca z przypadkiem – umiejętności pracownika socjalnego.

Praca z trudnym klientem (rodzaje klientów trudnych/opornych). Ćwiczenia sytuacyjne.

10. Organizowanie społeczności.

Organizowanie społeczności lokalnej – metodyka pracy środowiskowej.

Pracownik socjalny jako aktywizator społeczności lokalnej.

Ćwiczenia – przypadki – jakie zasoby instytucjonalne można wykorzystać?

Przypadki przygotowane przez studentów – zaliczenie.

11. Trudności indywidualne pracownika socjalnego w pracy z klientem (case study).

12. Zaliczenie przedmiotu:

zaliczenie z oceną;

w formie pisemnej (test).

- konwersatorium - zajęcia praktyczne – ćwiczenie technik i metod przydatnych w pracy z rodziną,

- praca pisemna – przygotowanie eseju dotyczącego przedmiotu zajęć,

- prezentacja – przygotowanie grupowej prezentacji na zadany temat i przedstawienie jej na forum grupy,

- analiza literatury obowiązkowej i uzupełniającej, przygotowanie pracy pisemnej, przygotowanie do zajęć.

- prezentacja, sprawdzenie umiejętności pracy w grupie oraz stopnia znajomości prezentowanych treści, a także sposobu ich prezentowania,

- praca pisemna, sprawdzenie umiejętności w zakresie samodzielnego zgłębiania zadanego tematu, syntezy wiedzy z różnych źródeł oraz odnoszenia ich do praktyki pracy z rodziną.

1rok mgr uzup.stac. POWzTP