Podstawy psychologii rozwojowej i społecznej [W6-PE-S1-PPRS] semestr zimowy 2021/2022
Ćwiczenia, grupa nr 1

podstawowa:

Birsch A., Malin T., Psychologia rozwojowa w zarysie: od niemowlęctwa do dorosłości,

PWN, Warszawa, 2001

Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 1, 2, i 3, WSiP,

Warszawa, 1999

Brzezińska A., Pojęcie zmiany rozwojowej, [w:] Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik

akademicki, t. 1, GWP, Gdańsk, 2000, s. 229-238

Trempała J., Koncepcje rozwoju jednostki, [w:] Strelau J. (red.), Psychologia. Podręcznik

akademicki, t. 1, GWP, Gdańsk, 2000, s. 256-283

Aronson E., Aronson J., Człowiek istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN

Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi (dowolne wydanie), bądź dowolna inna książka tego

autora

Doliński D., Techniki wpływu społecznego, Wydawnictwo Scholar, 2006 (prawdopodobnie

istnieje już wersja elektroniczna w formacie pdf)

uzupełniająca:

Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, wydanie 1., ZYSK i S-KA, Poznań, 2004.

Brzezińska A., Społeczna psychologia rozwoju, „Scholar”, Warszawa, 2004

Gałdowa A., Powszechność i wyjątek. Rozwój człowieka dorosłego,

Gałdowa A. (red.), Wybrane koncepcje osobowości, Wydawnictwo UJ, Kraków, 1995

Jankowski A., (red.), Przełom w psychologii [dowolne wydanie]

Jankowski A. (red.), Psychologia w działaniu [dowolne wydanie]

Socha P. (red.), Duchowy rozwój człowieka: fazy życia, osobowość, wiara, religia; stadialne

koncepcje rozwoju w ciągu życia, Wyd. UJ, Kraków, 2000

Turner J. S., Helms D. B., Rozwój człowieka, WSiP, Warszawa, 1999

Tyszkowa M. (red.), Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia [dowolne wydanie]

[do śledzenia na bieżąco i wykorzystania do indywidualnych opracowań]:

„Kwartalnik Psychologii rozwojowej” (do 2001)

„Psychologia Rozwojowa” (od 2002)

„Zeszyty Naukowe KUL”

[oraz wiele innych]

1) próba interpretacji nazwy realizowanego przedmiotu

2) a/czy dwie psychologie rozwoju? (krótka charakterystyka i analiza porównawcza):

- klasyczna psychologia rozwojowa

- psychologia rozwoju człowieka w ciągu życia

b/wybrane zagadnienia teoretyczne psychologii rozwoju:

- teorie, czynniki, mechanizmy, prawa rozwoju

- periodyzacja rozwoju (wielość propozycji, sprawa stadialności/niestadialności

rozwoju)

c/psychologia społeczna jako dziedzina teoretyczna i jako dziedzina stosowana

3) próba interpretacji wpływu czynników społecznych na rozwój myślenia:

a/koncepcja rozwoju J. Piageta:

- rozwój myślenia

- rozwój ocen moralnych

- czy i co dzieje się „po adolescencji”?

b/postpiagetowskie ujęcia rozwoju człowieka:

- rewolucja czy kontynuacja?

- co nie jest psychologią rozwoju? (o pokusie nadinterpretacji formuły life span)

4) rozwój zachowania ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- standardy regulacji

- od zachowania reaktywnego do emitowanego

- rozwój struktury czynności

- rozwój zachowania w sytuacjach trudnych

5) rozwój motywacji ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- przydatność modeli motywacji K. B. Madsena

- polimotywacyjność zachowania a konflikt motywacyjny

- (rozwój?) mechanizmów obronnych

- techniki samokontroli

6) rozwój procesów poznawczych ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- poziomy orientacji w otoczeniu

- rozwojowy charakter konfliktu poznawczego a twórczość

7) rozwój myślenia ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- dlaczego myślenie jest najlepszym sposobem rozwiązywania problemów?

- od eksploracji otoczenia do myślenia twórczego (propozycja Berlyne’a)

8) rozwój emocji ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- od labilności do samokontroli emocjonalnej

- koszty samokontroli emocjonalnej - między treningiem asertywności a treningiem wrażliwości

9) rozwój mowy ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- od fazy melodii do fazy zdania

- zabawy (z) językiem a twórczość

10) rozwój osobowości ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społęcznych:

- rola kryzysów rozwojowych (Erikson vs Dąbrowski)

- tzw. dojrzała osobowość - zdrowie psychiczne - kres (najwyższe stadium?) rozwoju

11) zabawa - ujęcie rozwojowe ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społęcznych:

- stadia, formy

- funkcje zabawy

12) rozwój religijności ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych:

- stadia, formy

- funkcje

13) twórczość - ujęcie rozwojowe ze szczególnym uwzględnieniem jego aspektów społecznych

komentarz:

- pierwsze 3 zajęcia poświęcone będą wprowadzeniu w problematykę oraz specyfikę metodologiczno-terminologiczną omawianych dyscyplin psychologicznych; zajęcia te mają więc inny charakter niż pozostałe - stanowią okazję do dyskusji nad podstawowymi zagadnieniami teoretyczno-metodologicznymi; jest to prezentacja swoistej „próbki” pomysłów teoretycznych, metodologicznych i terminologicznych, obecnych zarówno w klasycznej psychologii rozwojowej, jak i nowoczesnej jej wersji life-span oraz w psychologii społecznej;

- pozostałe ćwiczenia przeznaczone są na ustne wystąpienia przygotowane przez studentów; na podstawie powyższej propozycji programowej należy wybrać/sformułować własny temat, realizowany jako praca o charakterze empirycznym; po przedstawieniu poszczególnych prac przewidziana jest dyskusja; na pierwszych zajęciach powinien powstać przynajmniej „ramowy” i orientacyjny zestaw tematów wystąpień studenckich wraz z ich terminarzem;

- w wyniku wstępnych uzgodnień tematów wystąpień studenckich powyższy program może ulec modyfikacji;

- sformułowania w programie należy traktować jako „ogólne hasła wywoławcze” i pewien „szkielet”, zapewniający niepogubienie najistotniejszych kwestii: to, na jakim poziomie ogólności zostaną one omówione, zależeć będzie od konkretnych treści, pojawiających się w wystąpieniach studentów - może się zdarzyć, że niektóre tematy staną się tylko tłem dla bardziej szczegółowych zagadnień, zaprezentowanych obszerniej przez autorów wystąpień i pojawią się wyłącznie w dyskusji nad nimi;

- tematy 1-3 ze względu na swój teoretyczny charakter nadają się na schemat analizy zgromadzonych danych i niech pozostaną „poza wyborem” szczegółowego omawiania w ramach wystąpień.

sugestie/propozycje dotyczące struktury wystąpień:

- ramy teoretyczne:

- przegląd pomysłów teoretycznych, zaistniałych w historii myśli psychologicznej

w związku z wybranym przedmiotem oraz problematyką – koncepcje/systemy hipotez,

pojedyncze hipotezy, propozycje terminologiczne itp.)

- próba szczególnego uwzględnienia specyfiki metodologicznej - stosowanych

programów/strategii badawczych, metod, technik, pojedynczych narzędzi

- charakterystyka własnej metodologii (ten punkt jest nieobowiązkowy, a na pewno do uzgodnienia podczas zajęć wprowadzających:

- szczegółowy schemat przebiegu badania

- opis skonstruowanego narzędzia własnego

- charakterystyka osób badanych (grup badanych)

- analiza wyników (ilościowa – na tyle, na ile to możliwe i sensowne - oraz

jakościowa)

- dyskusja

- indywidualne/zespołowe (w zależności od liczebności grupy, a także preferencji studentów)

wystąpienia studentów na sformułowany/wybrany z propozycji programowej temat;

- czas wystąpienia nie powinien przekraczać 40 minut (trzeba dodać kilka minut na dyskusję i -

w razie potrzeby - lokalizację zaprezentowanej problematyki w całości problematyki

psychologii

komentarz:

- w wyniku poszczególnych wyborów tematów i terminów wystąpień zarówno kolejność, jak

i zakres poruszanych w ramach poszczególnych bloków tematycznych może ulec zmianie

procedura oceniania:

- zasadniczo podczas zajęć, na których grupa myślenia twórczego (zespół badawczy)

prezentuje swe wystąpienie;

- recenzja ustna prowadzącego (uwzględniająca kryteria – por. wyżej) sformułowana tuż

po wystąpieniu oraz dyskusji w sposób „szacunkowy”, tj. z możliwością korekty na

poziomie oceny ostatecznej;

kryteria oceniania:

ogólne:

- stopień „wyczerpania” tematu;

- jasność przekazu;

- oryginalność ujęcia;

- obecność podczas wystąpienia (w szczególnym przypadku – możliwość przekazania

części własnej materiałów pozostałym członkom grupy do zreferowania);

- udział w dyskusji nad wystąpieniami pozostałych grup;

- obecność na zajęciach (zgodnie z regulaminem studiów)

szczegółowe - skala ocen standardowa (2,0-5,0):

- niedostatecznie (2,0)– niespełnienie praktycznie żadnych warunków (kryteriów)

ogólnych;

- dostatecznie (3,0) – wykonanie wszystkich zadań zaliczeniowych pod względem

przedmiotowym na poziomie standardowym (na podstawie literatury obowiązkowej);

- dobrze (4,0) – standardowe wykonanie wszystkich zadań zaliczeniowych na poziomie

przedmiotowym i metodologicznym (na podstawie literatury obowiązkowej);

- bardzo dobrze (5,0) – ponadstandartowe wykonanie wszystkich zadań zaliczeniowych

na poziomie przedmiotowym, metodologicznym i metateoretycznym (wyjście poza

literaturę obowiązkową)

mgr J. Krzyżewska

istnieje możliwość konsultacji w trybie kontaktowym (w uzgodnionym ze studentami terminie)