Metodyka resocjalizacji [W6-PE-SR-S1-MR] semestr letni 2021/2022
Ćwiczenia, grupa nr 1

Ambrozik, W. Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę uspołecznienia systemu oddziaływań. Kraków 2016.

Bałandynowicz, A. Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. Warszawa 2011.

Czapów Cz. Wychowanie resocjalizujące. Warszawa 1978.

Czapów Cz. Jedlewski S. Pedagogika resocjalizacyjna. Warszawa, 1971.

Górski S. Metodyka resocjalizacji. Warszawa 1985.

Kmiecik-Baran K. Młodzież i przemoc: mechanizmy socjologiczno-psychologiczne. Warszawa 1999.

K. Konaszewski, Ł. Kwadrans, Zasoby osobiste młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Uwarunkowania środowiskowe. Kraków 2018, Oficyna Wydawnicza Impuls.

K. Konaszewski, Ł. Kwadrans, Wzory osobowe młodzieży nieprzystosowanej społecznie na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. „Probacja”, 2017, nr 2.

K. Konaszewski, Ł. Kwadrans, Prężność psychiczna a wsparcie społeczne w grupie młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Badania pilotażowe. „Resocjalizacja Polska”, 2017, nr 13, s. 163-173. DOI.10.22432/pjsr.2017.13.11.

Konopczyński, M. Kryzys resocjalizacji czy(li) sukces działań pozornych. Refleksje wokół polskiej rzeczywistości resocjalizacyjnej. Warszawa 2013.

Konopczyński, M. Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę działań kreujących. Kraków 2015.

Konopczyński, M. Zamiast wstępu. Misja Kuratorskiej Służby Sądowej w społeczeństwie obywatelskim. [W:]. Konopczyński M., Kwadrans Ł., Stasiak K. Polska kuratela sądowa na przełomie wieków – nadzieje, oczekiwania, dylematy. Kraków 2016.

Konopczyński, M. Metody twórczej resocjalizacji. Warszawa 2006.

Konopnicki, J. Niedostosowanie społeczne. Warszawa 1971.

Ł. Kwadrans, I. Fajfer-Kruczek, Diagnoza i metodyka w pracy kuratorów rodzinnych. Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne "AKAPIT", 2021.

Lipkowski O. Resocjalizacja. Warszawa: WSiP, 1987.

Machel H. Sens i bezsens resocjalizacji penitencjarnej: (studium penitencjarno – pedagogiczne). Impuls, Kraków 2007.

Pospiszyl I. Konopczyński M. (red.) Resocjalizacja – w stronę środowiska otwartego. Warszawa 2007.

Pospiszyl K. Resocjalizacja: teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań. Warszawa: Żak, 1998.

Profilaktyka i resocjalizacja młodzieży. red. F. Kozaczuk, B. Urban. Rzeszów 2004.

Profilaktyka społeczna i resocjalizacja młodzieży w środowisku otwartym. red. B. Urban. Kraków 1990.

Pytka L. Pedagogika resocjalizacyjna: wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne

i metodyczne. Warszawa 2005.

Pytka L. Teoretyczne problemy diagnozy w wychowaniu resocjalizującym. Warszawa 1986.

Resocjalizacja instytucjonalna: perspektywy i zagrożenia. red. F. Kozaczuk. Rzeszów 2004.

Sawicka K. (red.) Socjoterapia jako technika terapii i resocjalizacji. MEN Warszawa 2000.

Stańdo-Kawecka, B. Prawne podstawy resocjalizacji. Kraków: Zakamycze, 2000.

Szecówka A. Pozazakładowe formy oddziaływania resocjalizacyjnego na nieletnich. Warszawa 1986.

Szczęsny W. W. Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki. Żak, Warszawa 2003.

Węgliński A. Mikrosystemy wychowawcze w resocjalizacji nieletnich (analiza pedagogiczna). UMCS 2000.

Wysocka, E. Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Model teoretyczny i metodologiczny. Katowice, UŚ 2015.

Wysocka, E. Diagnoza pozytywna w działalności pedagoga resocjalizacyjnego–założenia teoretyczne i metodologiczne identyfikacji zaburzeń w przystosowaniu. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, 2016, Vol. 35, nr 2, s. 195.

Wysocka, E. Diagnoza pozytywna w resocjalizacji. Warsztat diagnostyczny pedagoga praktyka, Katowice 2019, UŚ.

Urban B. Stanik J.M. (red.) Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna. Warszawa 2007.

Literatura dodatkowa:

Bałandynowicz A. Probacja - system sprawiedliwego karania. Warszawa: Kodeks, 2002.

Bałandynowicz A. Probacja - wychowanie do wolności. Grodzisk Mazowiecki: Primum, 1996.

Dewiacje wśród młodzieży: uwarunkowania i profilaktyka. red. B. Urban. Kraków, 2001.

Konaszewski, K. Tożsamość wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Gdańsk 2016.

Podstawy procesu resocjalizacji. red. S. Górski. Warszawa 1997.

Pospiszyl K. Resocjalizacja nieletnich: doświadczenia i koncepcja. Warszawa: WSiP, 1990.

Profilaktyka i resocjalizacja młodzieży. red. F. Kozaczuk, B. Urban. Rzeszów 2004.

Profilaktyka społeczna i resocjalizacja młodzieży w środowisku otwartym. red. B. Urban. Kraków 1990.

Resocjalizacja instytucjonalna: perspektywy i zagrożenia. red. F. Kozaczuk. Rzeszów 2004.

Sawicki, K. Diady, kliki, gangi. Młodzież nieprzystosowana społecznie w perspektywie współczesnej pedagogiki resocjalizacyjnej. Kraków 2018.

Urban B. Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków 2000.

Urban B. Zachowania dewiacyjne młodzieży. Kraków 1999.

Czasopisma:

„Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja”;

„Probacja”,

„Resocjalizacja Polska”;

„Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze”.

1. Zajęcia organizacyjne. Omówienie podstawowych warunków zaliczenia przedmiotu. Podanie programu zajęć i literatury obowiązkowej. Charakterystyka metodyki wychowania resocjalizującego jako dyscypliny pedagogicznej i jej związki z: pedagogiką społeczną, specjalną, resocjalizacyjną, psychologią społecznego niedostosowania, psychopatologią, patologią społeczną itp.

2. Kontrola społeczna versus autonomia jednostki.

(wybrane podejścia teoretyczne, ustalanie granic: socjalizacja, resocjalizacja, penalizacja).

Diagnoza w resocjalizacji (modele, etapy).

3. Zadania wychowania resocjalizującego.

Struktura oddziaływań resocjalizujących.

Strategie, fazy, cele, zasady i procedury wychowania resocjalizującego (strategia polegająca na zmianie dominacji w układzie postaw i integracji w układzie postaw).

4. Metody i techniki wychowania resocjalizującego.

Wyjaśnienia terminologiczne w zakresie podstawowych pojęć: metodyka wychowania, 3 podstawowe metody, (antropotechnika, socjotechnika, kulturotechnika), proces resocjalizacji, wychowanie resocjalizujące, itp.

5. Wychowanie i resocjalizacja w środowisku zamkniętym i otwartym (omówienie typów oddziaływania, koncepcja zróżnicowania jako szansa dla współczesnej resocjalizacji).

Omówienie typów i rodzajów placówek, zapoznanie się z ich celami, zadaniami, sposobami funkcjonowania:

a) pogotowie opiekuńcze, rodzina zastępcza, placówki opiekuńczo - wychowawcze

b) policyjna izba dziecka;

c) schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy;

d) młodzieżowy ośrodek adaptacji społecznej

e) młodzieżowy ośrodek wychowawczy

f) młodzieżowy ośrodek socjoterapii

g) ośrodek szkolno - wychowawczy (specjalny)

(podstawy prawne, charakterystyka, struktura organizacyjna, cele, zadania, funkcje, formy pomocy).

6. Pozazakładowe formy oddziaływania resocjalizacyjnego:

• grupy półwolnościowe,

• ośrodki kuratorskie, ochotnicze hufce pracy, ogniska wychowawcze, świetlice środowiskowe, socjoterapeutyczne, resocjalizacyjna działalność szkoły, instytucja pedagoga szkolnego,

• nadzór kuratora sądowego lub organizacji społecznej, grupy rówieśnicze, liderzy. Kuratorzy sądowi i organizacje pozarządowe w systemie opieki postpenitencjarnej, socjalnej i rodzinnej.

7. Dostosowanie metod oddziaływania resocjalizacyjnego do cech psychicznych wychowanka.

8. Dobór właściwych form zajęć w procesie resocjalizacji jednostek niedostosowanych społecznie. Wartości resocjalizacyjne treści programowych zajęć w całym procesie resocjalizacyjnym.

9. Resocjalizacyjna rola sportu i rekreacji.

Praca - ergoterapia, edukacja, muzyka, plastyka i teatr w wychowaniu resocjalizującym.

Resocjalizująca rola kultury.

10. Diagnoza pedagogiczna i jej znaczenie w pracy resocjalizacyjnej (diagnoza a terapia wychowawcza, metody i narzędzia diagnostyczne).

11. Metoda wpływu osobistego. Znaczenie autorytetu i osobistego przykładu pedagoga w procesie resocjalizacji. Warunki zdobywania autorytetu. Walory i cechy osobowościowe i sprawnościowe pedagoga resocjalizacyjnego.

12. Oddziaływanie sytuacyjne.

Grupa jako instrument resocjalizacji. Kreowanie grupy wychowawczej, samorządu, kształtowanie celów norm i struktury grupy. Podnoszenie spoistości i prestiżu grupy. Style i sposoby kierowania grupą.

13. Metoda indywidualnych przypadków.

Ewolucja wychowania resocjalizującego nieletnich.

Personel resocjalizacyjny.

(właściwości osobowości, szczególna rola empatii i asertywności, kompetencje resocjalizacyjne jako konsekwencja profesjonalizmu, interakcja konfliktu

w instytucjach izolacyjnych, zagrożenia personelu resocjalizacyjnego: agresja ze strony wychowanków; wypalenie zawodowe).

14. Charakterystyka instytucji profilaktycznych, opiekuńczych i resocjalizacyjnych. Przygotowanie: scenariuszy zajęć socjoterapeutycznych, programu pracy ośrodka kuratorskiego, innych instytucji, itp. dokumenty).

15. Zaliczenie przedmiotu w formie pisemnej (test – kolokwium).

- metody aktywizujące,

- analiza literatury, materiałów poglądowych, przygotowanie eseju naukowego, bieżące przygotowanie do zajęć.

Podczas ćwiczeń rozwijane będą (w oparciu o teksty, zajęcia warsztatowe, konwersacje) treści przekazywane przez prowadzącego w ramach wykładów. Stąd nie różnicowano tematycznie treści.

- esej naukowy, podejmujący tematykę analizy stosowania metod w resocjalizacji w tym ich zasadność, etyczność, skuteczność.