Czary-mary, Hokus-pokus. Kościół wobec wróżbiarstwa i magii [W7-R1-077] semestr zimowy 2022/2023
Wykład, grupa nr 1

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu;

Cyceron, De divinatione; zob. w: Pisma filozoficzne, t. 1, Warszawa 1960, Lukian z Samosat, Pisma wybrane, oprac. i tłum. W. Madyda, Warszawa 1957, księga I s. 224- 305, księga II s. 306-392 (Biblioteka Klasyków Filozofii);

Augustyn z Hippony, De divinatione daemonum, w: W.Kamczyk, Bogowie i demony. Augustyn z Hippony i religijność pogańska późnej starożytności, StAC.SN 22, Katowice 2020; Apulejusz, Metamorfozy albo Złoty osioł. Apologia czyli w obronie własnej Księga o magii, przeł. Edwin Jędrkiewicz, Jan Sękowski, Warszawa 1999. Codicis Theodosiani Liber Sextus Decimus. Kodeks Teodozjusza Księga Szesnasta, tłum. A.Caba, oprac. A.Ożóg, M.Wójcik, Kraków 2014 (Synody i Kolekcje PRAW Tom VII);

Orygenes, Eustacjusz z Antiochii i Grzegorz z Nyssy o wywoływaniu duchów. Czy wróżka z Endor wywołała ducha Samuela (1 Sm 28)?, red. L.Nieścior, Kraków 2016;

Lidia Winniczuk, Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, t.2, Warszawa² 1985,

Robert Wiśniewski, Pythones, engastrimythoi, arrepticii. Wieszczący opętani i ich klienci w późnej starożytności, w: Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, red. Aneta Pieniądz-Skrzypczak, Jerzy Pysiak, Warszawa 2005, R.Wiśniewski, Wróżbiarstwo chrześcijańskie w późnym antyku, czyli jak poznać przyszłość i nie utracić zbawienia, Warszawa 2013;

A.Wypustek, Magia antyczna, Wrocław 2001; tenże, Patrystyka a badania nad magią w starożytności, w: Chrześcijanie w świecie późnego antyku, Studia Antiquitatis Christianae [=SAC] 18, Warszawa 2009, 127-142;

Wróżbiarstwo i magia należały i ciągle należą do tej sfery ludzkiej aktywności, która budzi zainteresowanie zwłaszcza dla tych osób wierzących, które poszukują wiary w myśl zasady fides qaerens intellectum. W badaniach zagadnienia dywinacji praktykowanej w epoce starożytności, średniowiecza i czasach nowożytnych krytycznej analizie historycznej poddane zostaną teksty źródłowe proweniencji pogańskiej (por. Cyceron, De divinatione) i chrześcijańskiej (por. 1 Sm 28), kazania, komentarze biblijne, teksty hagiograficzne i historiograficzne, edykty państwowe, kościelne kanony soborowe i akta synodalne, rozporządzenia prawne i opisy literatury popularnej. Kierunek badań wyznaczą pytania dotyczące genezy i zasięgu zjawiska wróżbiarstwa i magii, procesu chrystianizowania tego fenomenu, stosunku Kościoła; rozwoju liturgii, doktryny chrześcijańskiej i ideałów ascetycznych praktykowanych także w życiu monastycznych.

Wykład problemowy połączony z prezentacją multimedialną jako wprowadzeniem do dyskusji.

a/ przygotowanie komentarza do wskazanych tekstów zgodnie z podanym harmonogramem;

b/ umiejętność aktualizacji omawianych zjawisk w kontekście przemian społeczno-religijnych;

c/ obecność i aktywny udział w wykładach.

a/=dostateczny

a/+b/=dobry

a/+b/+c/=bardzo dobry