Epistemologia [W1-KO-S1-E]
semestr letni 2022/2023
Wykład,
grupa nr 1
Przedmiot: | Epistemologia [W1-KO-S1-E] |
Zajęcia: |
semestr letni 2022/2023 [2022/2023L]
(zakończony)
Wykład [W], grupa nr 1 [pozostałe grupy] |
Termin i miejsce:
|
każdy wtorek, 11:30 - 13:00
sala 332 Wydział Nauk Społecznych oraz Wydział Humanistyczny (Katowice, ul. Bankowa 11) jaki jest adres? |
Terminy najbliższych spotkań:
Kliknij w datę by zobaczyć tygodniowy plan z zaznaczonym spotkaniem. |
Wszystkie zajęcia tej grupy już się odbyły - pokaż terminy wszystkich spotkań. |
Liczba osób w grupie: | 44 |
Limit miejsc: | 40 |
Zaliczenie: | Egzamin |
Prowadzący: | Piotr Łaciak |
Literatura: |
Literatura obowiązkowa: Ajdukiewicz K.: Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa 1984 (część na temat teorii poznania). Filozofia. Podstawowe pytania. Red. E. Martens, H Schnädelbach. Tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa 1995. Hasła: Filozofia, rozum, prawda. Leksykon filozofii klasycznej. Red. J. Herbut. Lublin 1997. Hasła: analityczny-syntetyczny, a priori–a posteriori, ja, poznanie, prawda, refleksja. Stępień A.B: Teoria poznania. Lublin 1971. Woleński J.: Epistemologia. Warszawa 2005. Literatura uzupełniająca: Dębowski J.: Bezpośredniość poznania. Spory-dyskusje-wyniki. Lublin 2000. Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny. Red. Z. Cackowski, J. Kmita. Wrocław 1987 Grobler A.: Metodologia nauk. Kraków 2006. Hempoliński M.: Problem obiektywności poznania i style badań epistemologicznych. W: Studia epistemologiczne 1. Transcendencja i ideał poznawczy. Wrocław 1990, s. 7 41. Ingarden R.: U podstaw teorii poznania. Część pierwsza. Warszawa 1971. Kotarbiński T.: Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk. Warszawa 1986. Krąpiec M. A.: Realizm ludzkiego poznania. Lublin 1995. Łaciak P.: Struktura i rodzaje poznania a priori w rozumieniu Kanta i Husserla. Katowice 2003. Noras A. J.: Kant a neokantyzm badeński i marburski. Katowice 2005. Rosiak M.: Studia z problematyki realizmu-idealizmu. Wrocław 2012. |
Zakres tematów: |
I. Zagadnienia teoriopoznawcze w ujęciu paradygmatycznym różne wzorce uprawiania refleksji teoriopoznawczej: 1. Teoria poznania jako jeden z działów filozofii teoretycznej. Teoria poznania a ontologia w ujęciu historycznym. 2. Status problematyki teoriopoznawczej w ramach trzech paradygmatów filozofowania: metafizycznego, subiektywistycznego i krytycystycznego. 3. Paradygmat metafizyczny jako filozofia bytu, w ramach której ontologia jest nadrzędna wobec epistemologii (poznanie jako relacja wewnątrzbytowa): a) pojęcie bytu jako pojęcie transkategorialne i wszechogarniające, obejmujące zarówno podmiot, jak i przedmiot poznania, b) epistemologiczna dystynkcja doksa episteme jako przedłużenie i uzupełnienie ontologicznej dystynkcji zjawisko byt. 4. Paradygmat subiektywistyczny jako filozofia podmiotu, w ramach której epistemologia jest nadrzędna wobec ontologii (poznanie jako relacja wewnątrzpodmiotowa): a) alternatywa racjonalizm obiektywizm albo empiryzm–subiektywizm jako alternatywa epistemologii typu przedkartezjańskiego, b) subiektywizm jako empirystyczny relatywizm (sceptycyzm) w ramach filozofii przedkartezjańskiej, c) subiektywistyczny zwrot Kartezjusza subiektywizm jako racjonalizm, d) subiektywizm jako idealizm subiektywny. 5. Paradygmat krytycystyczny jako filozofia badająca aprioryczne warunki zachodzenia relacji między poznaniem i bytem, to znaczy poszukująca drogi pośredniej między paradygmatem metafizycznym a paradygmatem subiektywistycznym: a) Kant jako protoplasta krytycyzmu filozofia Kanta jako krytyka poznania, badająca formalne warunki możliwości przedmiotów doświadczenia (subiektywizacja i formalizacja a priori), b) fenomenologia jako rozszerzenie Kantowskiej krytyki poznania o materialne warunki możliwości przedmiotów doświadczenia (ontologizacja i deformalizacja a priori), c) zrelatywizowanie warunków możliwości przedmiotów doświadczenia w ramach filozofii hermeneutycznej (historyzacja a priori), d) krytyka poznania jako krytyka języka w ujęciu filozofii lingwistycznej (logicyzacja a priori): przekształcenie krytycyzmu z poziomu rozumu na poziom języka (nominalizm i antyesencjalizm filozofii lingwistyczno analitycznej). II. Zagadnienia teoriopoznawcze w ujęciu typologicznym – typy poznania i stanowiska w sporach epistemologicznych: 1. Struktura władz poznawczych w kontekście sporu racjonalizmu z empiryzmem: zmysłowość a intelekt, intelekt a rozum. 2. Struktura i rodzaje poznania: aprioryczne aposterioryczne, analityczne syntetyczne, intuicyjne-dyskursywne, formalne materialne. 3 Zagadnienie przedmiotu poznania i granic naszej wiedzy: spór idealizmu z teoriopoznawczym realizmem. 4. Zagadnienie adekwatności naszej wiedzy. Prawda jako naczelna wartość epistemologiczna: klasyczna definicja prawdy, nieklasyczne definicje prawdy, problem kryteriów prawdy. 5. Zagadnienie pewności naszej wiedzy: spór fundamentalizmu epistemologicznego z antyfundamentalizmem. 6. Zagadnienie przedmiotowej ważności jakości zmysłowych: jakości zmysłowe a wrażenia, rozróżnienie jakości obiektywnych i subiektywnych, stanowiska w sporze o status epistemiczny jakości zmysłowych. |
Metody dydaktyczne: |
Wykład (metoda podająca z elementami dyskusji). |
Metody i kryteria oceniania: |
Egzamin ustny: bardzo dobry (5.0): student wykazuje się kompletną znajomością kluczowych zagadnień, sposobów uprawiania refleksji teoriopoznawczej, epistemologicznej terminologii. W sposób swobodny formułuje poprawne wypowiedzi w zakresie poznanych zagadnień. W ramach argumentacji potrafi sformułować wyczerpującą wypowiedź, w której wykazuje się wiedzą nabytą dzięki lekturze zalecanej literatury. dobry plus (4.5): student wykazuje się znajomością kluczowych zagadnień, epistemologicznej terminologii, sposobów uprawiania refleksji teoriopoznawczej. W zakresie poznanych zagadnień potrafi sformułować poprawne wypowiedzi, w których wykazuje się zarazem znajomością w odniesieniu do źródłowych tekstów filozoficznych. dobry (4.0): student wykazuje się znajomością kluczowych zagadnień i terminologii epistemologicznej. dostateczny plus (3,5): student w sposób niewyczerpujący i niesamodzielny formułuje wypowiedzi w zakresie podstawowych zagadnień problemowych. dostateczny (3,0): znajomość kluczowych zagadnień i pojęć epistemologicznych wskazuje na braki w odniesieniu do poziomu merytorycznego i erudycyjnego, niedostateczny. (2.0): brak poprawnej odpowiedzi na zadane pytania, nieudzielenie odpowiedzi na pytania. |
Uwagi: |
4 sem. kognitywistyki /stacjonarne I stopnia/ |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Ślaski w Katowicach.