Radykalne doktryny polityczne w ujęciu historycznym 05-BM-N1-SRDPUH14
Wykład (W) semestr letni 2018/2019

Literatura (źródła):

1 Platon, Państwo

2 Arystoteles, Polityka

3 M.T. Cicero, O państwie

4 Św. Augustyn, Państwo Boże

5 T. Moore, Utopia

6 A. F. Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej ksiąg czworo

7 N. Machiavelli, Książę

8 T. Hobbes, Lewiatan

9 J. J. Rousseau, Umowa społeczna

10 J. Locke, Dwa traktaty o rządzie

11 I. Kant, O wiecznym pokoju. Projekt filozoficzny

12 G. F. W. Hegel, Wykłady z filozofii dziejów

13 K. Marks, Kapitał

Podręczniki (wybór):

1. L. Strauss, J. Cropsey, Historia filozofii polityki, Warszawa 2011.

2. A. Szahaj, M, Jakubowski, Filozofia polityki, Warszawa 2006.

3. E. Voegelin, Nowa nauka polityki, przeł. P. Śpiewak, Warszawa 1992.

4. J. Derek, W. Kaute, M. Kaute-Porębska, R. Małek, A. Puszkow, J. Surzyn, P. Świercz, Słownik myśli społeczno-politycznej, kilka wydań.

5. Współczesna filozofia polityki. Wybór tekstów źródłowych, red. D. Pietrzyk Reeves, B. Szlachta, Kraków 2003.

6. M. Król, Filozofia polityki, Kraków 2009.

7. W. Kymlicka, Współczesna filozofia polityki, Warszawa 2009.

8. Przewodnik po współczesnej filozofii politycznej, red. R. E. Goodin, Ph. Petit, Warszawa 1998.

9. J. M Kelly, Historia zachodniej teorii prawa, Kraków 2006.

Opracowania (wybór):

1. Z. Bauman, Socjalizm. Utopia w działaniu, Warszawa 2010.

2. K. R. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1-2, kilka wydań.

3. H. Arendt, Korzenie totalitaryzmu, Warszawa 1996.

4. H. Arendt, O rewolucji, Kraków 1991.

5. I. Berlin, Cztery eseje o wolności, Warszawa 1993.

6. A. MacIntyre, Etyka a polityka, Warszawa 2009.

7. M. Sandel, Liberalizm a granice sprawiedliwości, Warszawa 2009.

8. W. Kaute, W poszukiwaniu dobrego życia. U filozoficznych podstaw głównych orientacji politycznego myślenia, Katowice 2010.

9. O. Höffe, Sprawiedliwość polityczna. Kraków 1999.

10. L. Strauss, Sokratejskie pytania, Warszawa 1998.

11. C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Kraków 2000.

Egzamin końcowy z całości materiału.

Wprowadzenie

1. Wstęp teoretyczny.

a) Czym jest polityka? – jej kształtowanie się w kontekście historycznym.

b) Termin „doktryna” i jego znaczenie.

c) Ideologia polityczna a doktryna polityczna.

d) Klasyfikacja doktryn politycznych:

- doktryny konserwatywne

- doktryny reakcyjne

- doktryny utopijne

- doktryny rewolucyjne.

e) Polityczny poddział doktryn:

- doktryny prawicowe

- doktryny centrowe

-doktryny lewicowe.

Starożytność

1. Greckie polis i pojęcie polityczności.

a) spór polityki z filozofią

b) relacja jednostka-ogół

c) człowiek jako istota społeczna

d) społeczeństwo jako polis

2. Sofistyka jako radykalizacja życia politycznego

a) relatywizm poznawczy

b) rola i znaczenie języka

c) człowiek jako miara wszechrzeczy

d) polityczne uwarunkowania relacji międzyludzkich

3. Radykalna doktryna polityczna Platona

a) krytyka demokracji

b) idealny obraz świata społecznego- poleois

c) totalność Platońskiej wspólnoty politycznej

4. Arystoteles i człowiek jako „zwierzę polityczne”

a) „esencjalizm”

b) geneza państwa i człowieka

c) klasyfikacja ustrojów

Średniowiecze

1. Dualizm polityczny św. Augustyna

a) założenia koncepcji św. Augustyna (predestynacja, łaska, iluminacja)

b) państwo Boże i państwo ziemskie (historiozofia, linearny porządek dziejów)

c) zagadnienie ustroju politycznego i władzy

d) relacja państwo-Kościół i wspólnota christianitas

2. Feudalizm

3. Uniwersalizm cesarski

4. Papalizm

5. Średniowieczny koncyliaryzm

Nowożytność

1. N. Machiavelli i doktryna makiawelizmu

a) praktyka polityka i etyka

b) Radykalna doktryna władzy politycznej

c) dialektyka przemian: virtu - fortuna

2. Polityka w okowach wolności

a) utopia polityczna T. Morusa

b) problem aspołecznej natury człowieka

3. Absolutyzm wolności i początki doktryny liberalizmu

a) państwo według T. Hobbesa

b) umowa społeczna J. Locke’a

c) aspołeczność natury ludzkiej i umowa społeczna J. J. Rousseau

4. Rewolucja i jej totalizm

a) pochwała rewolucji A. de Toquevilla

b) krytyka rewolucji E. Burke’a

c) kwestia społeczna

d) wolność, równość i nowy porządek społeczny

5. Idealizm niemiecki

a) filozofia krytyczna I. Kanta i „projekt wieczystego pokoju”

b) J. Fichte i kategoria narodu

c) państwo i prawo w filozofii G. W. Hegla

d) historycyzm i dziejowość

e) dialektyka i nowy trybalizm

f) wszechmoc państwo i droga do totalitaryzmu

6. Karol Marks i doktryna marksizmu

a) determinizm socjologiczny i polityczny

b) historycyzm ekonomiczny

c) klasa jako determinant dziejowy

d) dialektyka zmian

e) rewolucja i nowy porządek społeczny

7. XX wieczne doktryny polityczne w ujęciu radykalnym

a) narodziny totalitaryzmu

b) ideologia w służbie państwa

c) komunizm i nazizm – zbrodnicze systemy totalitarne

d) kontestacja współczesności i ruchy radykalne (anarchizm, rasizm, antyglobalizm).

Wykład (metoda podająca z elementami dyskusji).