PZ I(II) 1.4. Obszar zastosowań psychologii sądowej - Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy nieletnich (zagadnienia szczegółowe)

obowiązkowy

Rozumienie i praktyczne wykorzystanie przez studentów wiedzy z zakresu Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 października 1982 r. Zaprezentowanie aspektów związanych z funkcjonowaniem nieletnich w środowisku szkolnym i pozaszkolnym, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu środowisk zdemoralizowanych, grup przestępczych. Prezentacja wpływu środowiska rodzinnego i warunków opiekuńczo – wychowawczych na proces kryminogenezy. Nauka praktycznych umiejętności określania i diagnozowania czynników opiekuńczo - wychowawczych, edukacyjnych i osobowościowych, istotnych z puntu widzenia mechanizmów kryminogenezy nieletnich.

1. Wybrane zagadnienia Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 października 1982 r. istotne z punktu widzenia diagnozy oraz oddziaływań wychowawczych i poprawczych.

2. Realizacja zadań rozwojowych w okresie adolescencji a ryzyko wystąpienia przejawów demoralizacji i zachowań przestępczych nieletnich na przykładzie ujęcia R.J. Havighursta.

3. Wpływ środowiska rodzinnego, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów wydolności wychowawczej opiekunów, wzajemnych relacji rodzinnych oraz warunków materialno – bytowych a ryzyko wystąpienia przejawów demoralizacji i zachowań przestępczych nieletnich.

4. Rozwój intelektualny oraz przebieg i specyfika edukacji szkolnej a ryzyko wystąpienia przejawów demoralizacji i zachowań przestępczych nieletnich.

5. Wybrane aspekty charakterystyki osobowości nieletnich, ze szczególnym uwzględnieniem relacji interpersonalnych. Zachowania antyspołeczne, wrogość, gotowość do agresji.

6. Funkcjonowanie w subkulturach młodzieżowych, środowiskach osób zdemoralizowanych, grupach chuligańskich i przestępczych w kontekście kryminogenezy nieletnich.

7. Wpływ środków masowego przekazu, ze szczególnym uwzględnieniem treści internetowych, na postawy asocjalne wśród młodzieży.

8. Zajęcia praktyczne na materiale poglądowym: charakterystyka i ocena środowiska wychowawczego nieletnich – praca w grupach, referowanie, dyskusja.

9. Zajęcia praktyczne na materiale poglądowym: charakterystyka osobowości nieletnich – praca w grupach, referowanie, dyskusja.

10. Zajęcia praktyczne na materiale poglądowym: Analiza przejawów i przyczyn demoralizacji nieletnich, propozycja oddziaływań wychowawczych – praca w grupach, referowanie, dyskusja.

Literatura podstawowa:

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z 26 października 1982 r. Dz.U. 1982 nr 35 poz. 228

Górecki P., Stachowiak S. (2005) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz. Kraków: Wyd. Zakamycze.

Ackerman M. (2005) Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: Wyd. GWP.

Cierpiałkowska L. (2004): Psychologia zaburzeń osobowości – DSM – IV. Wyd. Naukowe UAM, Poznań.

Czarnecka – Dzialuk B. (1993) Nieletni sprawcy czynów karalnych przed sądem rodzinnym. Warszawa: Wyd. Inst.. Nauk Prawnych PAN.

Drwal R. (1993) Percepcja ważności i realizacji zadań rozwojowych przez adolescentów (w): Badania nad rozwojem w okresie dorastania (red.:) Z. Smoleńska. Warszawa: Wyd. Instytut Psychologii PAN.

Libiszowska-Żółtkowska M., Ostrowska K. (2008) Agresja w szkole: diagnoza i profilaktyka. Warszawa: Wyd. Difin.

Stanik J. M. (2007) Diagnozowanie niedostosowania i asocjalności (W:) Resocjalizacja T. 1.(red.): Urban B., Stanik J. M., Warszawa: Wyd. PWN.

Stanik J.M. (2013) Psychologia sądowa: podstawy, badania, aplikacje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Stanik J.M., Woszczek L. (2005) Przestępczość nieletnich. Aspekty psychospołeczne i prawne. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.

Literatura uzupełniająca

Guerin S., Hennessy E. (2004) Przemoc i prześladowanie w szkole: skuteczne przeciwdziałanie agresji wśród młodzieży. Gdańska, Wyd. GWP.

Hołyst B. (2007) Kryminologia. Warszawa: Wyd. Prawnicze Lexis – Nexis.

Seligman M.E.P., Walker E. F., Rosenhan D.L. (2003) Psychopatologia. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.

Strzembosz A. (1984): Postępowanie w sprawach nieletnich w prawie polskim. Lublin: Wyd. KUL.

Stanik J.M., Przybyła H. (1981) Opinia biegłego psychologa w sprawach karnych nieletnich. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.

Tyszkiewicz L. (1997) Kryminogeneza w ujęciu kryminologii humanistycznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Umiejętność podejmowania prób charakterystyki psychologicznej nieletnich, oceny wydolności środowiska wychowawczego nieletnich, przebiegu edukacji szkolnej oraz fizycznego i psychicznego stanu zdrowia, a także propozycji środków wychowawczych – na przykładach praktycznych.

Ćwiczenia, prezentacje, zajęcia praktyczne: analiza materiałów w postaci studium przypadku, akt sądowych i opinii psychologiczno – pedagogicznych w sprawach nieletnich o czyny karalne, demoralizację, zmianę środka wychowawczego.

Zaliczenie: Kolokwium pisemne, obecność, aktywność.