Stosowana psychologia rozwoju [06-PS-SM-023] semestr letni 2015/2016
Ćwiczenia, grupa nr 1

Literatura podstawowa:

Bee H., (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Zysk i S-ka: Poznań.

Brzezińska A. (2015), Niezbędnik Dobrego Nauczyciela. Seria 1. Rozwój w okresie dzieciństwa i dorastania, http://eduentuzjasci.pl/publikacje-ee-lista.html?option=com_content&view=category&id=214&Itemid=282&select_item=83_213&select_item_83_213=84_214., (dostęp: 21.02.2015 r.).

Brzezińska A. (2015), Niezbędnik Dobrego Nauczyciela. Seria 2. Opieka i wychowanie w okresie dzieciństwa i dorastania, http://eduentuzjasci.pl/publikacje-ee-lista.html?option=com_content&view=category&id=215&Itemid=282&select_item=83_213&select_item_83_213=85_215, (dostęp: 21.02.2015 r.).

Brzezińska A., (red.), (2005), Psychologiczne portrety człowieka: praktyczna psychologia rozwojowa, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Chirkowska-Smolak T., Hauziński A., Łaciak M., (2011), Drogi kariery. Jak wspomagać rozwój zawodowy dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR: Warszawa.

Dembo M. H. (1997), Stosowana psychologia wychowawcza, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne: Warszawa.

Dołęga Z. (2005), (red. nauk.), Diagnoza psychologiczna dzieci w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: Katowice.

Dołęga Z. (2010), (red. nauk.), Diagnoza psychologiczna dzieci w wieku szkolnym, tom 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: Katowice.

Gaś Z. B. (1995), (red. nauk.), Psychologia wychowawcza stosowana. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: Lublin.

Harwas-Napierała B. (2003), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe UAM: Poznań.

Hornowska E., Brzezińska A. I., Appelt K., Kaliszewska-Czeremska K. (2014), Rola środowiska w rozwoju małego dziecka – metody badania, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR: Warszawa.

Janicka I., Liberska H., (2014), (red. nauk.), Psychologia rodziny, PWN: Warszawa.

Kobylańska D. (2005), Wywiad psychologiczny na potrzeby wspierania rozwoju osobowości [w:] Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2005), (red. nauk), Wywiad psychologiczny 3. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego: Warszawa, s. 271-290.

Oleś P. K. (2011), Psychologia człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Pietrasiński Z. (1990), Rozwój człowieka dorosłego, Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”: Warszawa.

Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M. (2005), Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Schaffer H. R. (2013), Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Stemplewska-Żakowicz K., (2009), Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna, GWP: Gdańsk.

Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2005), (red. nauk), Wywiad psychologiczny1. Wywiad jako postępowanie badawcze.. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego: Warszawa.

Święcicka M. (2011), (red. nauk.), Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny, Wydawnictwo PARADYGMAT: Warszawa

Trempała J. (2012), (red. nauk.), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Turner J. S., Helms D. B, (1999), Rozwój człowieka, WSiP: Warszawa.

Vasta R., Haith M. M., Miller S. A. (1995), Psychologia dziecka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne: Warszawa.

Wilkin-Day A. (2005), Trudne rozmowy z uczniami. Wywiad psychologiczny z dzieckiem w pracy psychologa szkolnego, [w:] Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2005), (red. nauk), Wywiad psychologiczny 3. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego: Warszawa, s. 341-369.

Winch B. (2005), Jak rozmawiać z rodziną osoby terminalnie chorej? [w:] Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2005), (red. nauk), Wywiad psychologiczny 3. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego: Warszawa, s. 200-211.

Ziółkowska-Maciaszek D. (2005), Kto będzie klientem? Nad czym będę pracował? Wstępny wywiad w poradni psychologiczno-pedagogicznej, [w:] Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2005), (red. nauk), Wywiad psychologiczny 3. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego: Warszawa, s. 291-338.

Literatura dodatkowa:

Badura - Madej W. (1996), (red. nauk), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Warszawa. Interart.

Bolechowska M. (1982), (red. nauk.), Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dziecka do lat trzech, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: Katowice.

Całusińska M., Malinowski W. (2013), Trening umiejętności wychowawczych dla rodziców i specjalistów, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne: Gdańsk.

Dzieci alkoholików. Indywidualne plany pomocy, (2006), Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Wydawnictwo Edukacyjne PARPA: Warszawa.

Gałdowa A. (2000), Powszechność i wyjątek. Rozwój osobowości człowieka dorosłego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego; Kraków.

Jonh- Borys M., Dołęga Z. (2006), Z badań nad zdrowiem psychicznym uczniów – wstęp do działań profilaktycznych szkoły, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: Katowice.

Kubacka-Jasiecka D. (2010), Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Warszawa. Wyd Akademickie i Profesjonalne.

Oleś P. K. (2000), Psychologia przełomu połowy życia, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; Lublin.

Ridley D. S., Walther B., (2005), Jak nauczyć dzieci odpowiedzialności, Gdańskie Wydawnictwo Edukacyjne: Gdańsk.

Schaefer Ch. E., DiGeronimo T. F. (2002), Jak rozmawiać z dziećmi o bardzo ważnych sprawach. Dla rodziców dzieci od 4 do 12 lat. Konkretne pytania i odpowiedzi oraz pożyteczne wskazówki, Media Rodzina: Poznań.

Stemplewska-Żakowicz K., Krejtz K. (2005), (red. nauk), Wywiad psychologiczny 2. Wywiad jako spotkanie z człowiekiem. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego: Warszawa.

Steuden S. (2012), Psychologia starzenia się i starości, Warszawa: PWN.

Stuart-Hamilton I. (2006), Psychologia starzenia się, Poznań: Wydawnictwo Zysk i s-ka.

http://eduentuzjasci.pl/

1. Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życiu – obszary zastosowań. Wprowadzenie w problematykę przedmiotu.

2. Wybrane aspekty rozwoju prenatalnego – praktyczne zastosowanie wiedzy z wykorzystaniem metody wywiadu psychologicznego. Wywiad psychologiczny – wprowadzenie. Wywiad z rodzicami dotyczący rozwoju w okresie pre- i perinatalnym. Potencjalne interwencje psychologa-praktyka wobec rodziców spodziewających się dziecka.

3. Badania psychologiczne z udziałem dzieci. Metody badania psychologicznego stosowane w ocenie rozwoju małego dziecka. Obserwacja psychologiczna w procesie oceny funkcjonowania dziecka. Rola środowiska w rozwoju dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa.

4. Wybrane aspekty rozwoju w okresie wczesnego dzieciństwa – wykorzystanie metody obserwacji i wywiadu psychologicznego do oceny funkcjonowania psychomotorycznego, poznawczego i społecznego małego dziecka. Praktyczne zastosowanie wiedzy na temat w/w sfer rozwoju w okresie wczesnego dzieciństwa do budowania interwencji.

5. Wybrane aspekty rozwoju w okresie średniego i późnego dzieciństwa – wykorzystanie metody obserwacji psychologicznej oraz eksperymentu diagnostycznego do oceny rozwoju poznawczego i moralnego dzieci przedszkolnych i szkolnych.

6. Wybrane aspekty rozwoju w okresie średniego i późnego dzieciństwa – praktyczne zastosowanie wiedzy na temat rozwoju społeczno-emocjonalnego do oceny funkcjonowania dziecka oraz konstruowania interwencji o charakterze psychoedukacyjnym dla dzieci, rodziców i nauczycieli. Wykorzystanie wywiadu psychologicznego, skal szacunkowych, kwestionariuszy (w tym testów projekcyjnych) oraz technik socjometrycznych. Omówienie zalet i zagrożeń wynikających ze stosowania metod projekcyjnych w diagnozie rozwoju dziecka.

7. Psycholog rozwoju/psycholog dziecięcy w pracy z dziećmi i rodzicami. Specyfika pracy psychologa w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Stosowana psychologia rozwoju człowieka w pracy psychologa szkolnego.

8. Samopoznanie nastolatka. Rozwój zawodowy. Wybór kariery. Planowanie przyszłości zawodowej. Rola doradztwa zawodowego.

9. Poznanie i wspomaganie rozwoju człowieka dorosłego. Metody poznania rozwoju człowieka dorosłego. Wywiad psychologiczny na potrzeby poznania i wspierania rozwoju osobowości człowieka dorosłego. Realizacja zadań rozwojowych w okresie wczesnej i średniej dorosłości. Wyznaczniki dorosłości. Człowiek dorosły jako ekspert w obszarze własnego rozwoju. Kryzys wieku średniego: fakty i mity. Rozwój człowieka dorosłego w rodzinie.

10. Wspomaganie funkcjonowania ludzi starzejących się. Specyfika funkcjonowania poznawczego i emocjonalnego ludzi starzejących się. Metody poznania i wspierania człowieka w okresie późnej dorosłości. Człowiek w okresie późnej starości w rodzinie i w instytucji. Prawdy i mity na temat śmierci: 21 maja

11. Radzenie sobie z żałobą i śmiercią. Pomoc rodzinie opiekującej się osobą chorą terminalnie. Pokonywanie żałoby przez dzieci i młodzież. Podsumowanie zajęć. Omówienie prac zaliczeniowych.

- wykorzystanie metody projektu;

- metody interaktywne: dyskusja, element pracy warsztatowej, gry symulowane, aranżowane sytuacje komunikacyjne i scenki sytuacyjne;

- praca w małych grupach; praca w oparciu o studia przypadku;

- metody aktywizujące m.in. mapy myśli, burza mózgów; - wykorzystanie metod podających: wykład, pogadanka;

- elementy psychodramy oraz elementy audiowizualne.

1) Zaliczenie kolokwiów: 2, 3 niezapowiedziane w ciągu semestru

2) Praca w zespołach:

a. Projekty: Wykorzystanie „w terenie” poznanych metod do oceny funkcjonowania człowieka na poszczególnych etapach rozwoju. Przygotowanie materiału informacyjnego dla całej grupy. Zaprezentowanie własnych spostrzeżeń i wniosków na zajęciach.

b. Kwestionariusze: Przygotowanie listy kwestionariuszy, narzędzi możliwych do zastosowanie na danym etapie rozwoju człowieka: forma pisemna dla prowadzącego oraz kopia dla całej grupy. Krótka prezentacja najciekawszych testów/kwestionariuszy na zajęciach.

c. Książki: Stworzenie podręcznej biblioteczki psychologa rozwojowego-praktyka. Przygotowania listy pozycji książkowych naukowych i popularnonaukowych podejmujących zagadnienia danego okresu rozwojowego: forma pisemna dla prowadzącego + kopia dla całej grupy. Krótka prezentacja najciekawszych pozycji książkowych na zajęciach.

d. Pytania: Przygotowanie pytań/problemów, z jakimi może się spotkać w praktyce psycholog, pracując z dziećmi i dorosłymi na poszczególnych etapach rozwoju: forma pisemna dla prowadzącego oraz prezentacja pytań/problemów podczas zajęć.

3) Aktywność podczas zajęć:

a. Planowanie zajęć realizowanych w ramach projektów: Ustalanie zakresu zachowań podlegających obserwacji oraz metod jej prowadzenia, tworzenie zakresu pytań do wywiadu oraz sposobów przeprowadzania go, planowanie eksperymentów diagnostycznych etc.

b. Tworzenie „opinii”/”epikryzy” na bazie materiału dostarczonego przez zespoły, prowadzące zajęcia w ramach projektów z wykorzystaniem poznanych metod oceny funkcjonowania człowieka na poszczególnych etapach rozwoju.

c. Budowanie interwencji psychologa rozwojowego-praktyka w oparciu o posiadaną wiedzę z psychologii rozwoju w odpowiedzi na przygotowane przez zespoły pytania/problemy, z jakimi może się spotkać psycholog.

Ocena stanowi średnią z:

1) kolokwiów-warunkiem uzyskania zaliczenia jest otrzymanie co najmniej oceny dostatecznej z każdego z kolokwiów,

2) projektów i innych prac przewidzianych w ramach prac zespołowych (kwestionariusze, książki, pytania),

3) ocen z aktywności podczas zajęć.

Systematyczne wykonywanie dodatkowych zadań może podnieść ocenę o pół stopnia.

Nieobecności: możliwe są dwie nieobecności nieusprawiedliwione w ciągu semestru (jednakże obecny musi być przynajmniej jeden członek danego zespołu z przygotowanym materiałem podlegającym ocenie). Każdą kolejną nieobecność należy zdać na konsultacjach.