Zarys fizjologii zwierząt 01-BT-S1-1BT-21
Laboratorium (L) semestr zimowy 2019/2020

1. 1. L. Borodulin-Nadzieja (red.). 2011. Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów licencjatów medycznych. Górnicki WM, Wrocław

2. K. Schmidt-Nielsen. 2008. Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska. PWN, Warszawa.

3. I Kay. 2001. Wprowadzenie do fizjologii zwierząt. PWN, Warszawa.

4. R.D. Jurd. 2006. Biologia zwierząt. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa.

5. D. McLaughlin, J. Stamford, D. White. 2009. Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa.

6. W. Traczyk. 2004. Fizjologia człowieka w zarysie. WL PZWL Warszawa.

7. B. Doleżych i P. Łaszczyca (red). 2003.Biomedyczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

8. J. Jaworek. 2012. Podstawy fizjologii medycznej. Wyd. Medycyna Praktyczna, Warszawa

9. Fizjologia człowieka, zintegrowane podejście. 2018. De Unglaub Silverthorn (red. Beata Ponikowska). PZWL

10. Podstawy Fizjologii Zwierząt. Zagadnienia teoretyczne i ćwiczenia w wirtualnym laboratorium. 2017. Red.: J. Konopacki, T. Kowalczyk, R. Bocian. Wyd. UŁ.

PROGRAM ĆWICZEŃ

1. Fizjologia pobudliwości

Uwaga: Należy przynieść kalkulator liczący logarytmy

Zasady obowiązujące na ćwiczeniach z fizjologii zwierząt – regulamin ćwiczeń i BHP.

Konwersatorium z fizjologii pobudliwości (tkanka mięśniowa i nerwowa). Neurony i komórki glejowe. Potencjał spoczynkowy i czynnościowy. Przekaźnictwo synaptyczne. Neuromediatory. Złącze nerwowo-mięśniowe, sprzężenie elektromechaniczne.

• Obliczanie wartości potencjałów błonowych.

• Symulator równania Nernsta i Goldmama

http://www.nernstgoldman.physiology.arizona.edu/

• Symulator zjawisk jonowych w neronie

https://phet.colorado.edu/en/simulation/neuron

2. Fizjologia układu nerwowego

Konwersatorium z fizjologii układu nerwowego. UN zwierząt – tendencje ewolucyjne; Kategorie czynnościowe i ich podłoże strukturalne. Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy; Budowa i funkcje autonomicznego UN. Rdzeń kręgowy, pień mózgu, móżdżek, międzymózgowie, kresomózgowie .

• Anatomia i fizjologia układu nerwowego – przegląd przeźroczy, modeli preparatów mikroskopowych.

• Badanie odruchów u człowieka (kolanowy, źreniczny, rogówkowy).

• Pomiar czasu reakcji prostej i reakcji z wyborem L-P metodą Boringa.

• Pomiar czasu reakcji prostej na bodziec wzrokowy metodą Pierona.

• Badanie percepcji (stereognozja, dermoleksja).

• Badanie galwanicznej reakcji skórnej (Galvanic Skin Response, GSR) z wykorzystaniem sprzętu i oprogramowania SiLab.

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

3. Fizjologia zmysłów

Konwersatorium z fizjologii zmysłów; Czucie, percepcja, właściwości receptorów; czucie teleceptywne: zmysł wzroku, zmysł słuchu, zmysł powonienia; czucie eksteroceptywne: czucie dotyku i ucisku, czucie ciepła i zimna, czucie bólu, czucie smaku; czucie proprioceptywne i interoceptywne; specyficzne narządy zmysłów zwierząt.

• Badanie słuchu: różnicowanie przestrzenne bodźców dźwiękowych. Model ucha człowieka

• Badanie wzroku: doświadczenie Marriota; badanie ostrości wzroku i widzenia przestrzennego; badanie widzenia barwnego (tablice Ishihary). Model oka człowieka, budowa oka kręgowca – demonstracja

• Estezjometria

• Równowaga: próba Romberga, próba Unterbergera

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

4. Fizjologia płynów ustrojowych.

Test podsumowujący z ćwiczeń 1-3.

Konwersatorium z fizjologii płynów ustrojowych. Elementy morfotyczne krwi i hemolimfy. Odporność i hemostaza. Transport gazów oddechowych; barwniki oddechowe.

• Krwinki czerwone kręgowców – obserwacja mikroskopowa.

• Identyfikacja rodzajów krwinek w preparacie barwionym – leukogram Schillinga.

• Nauka typowania grup krwi człowieka w formie interaktywnej animacji http://www.nobelprize.org/educational/medicine/bloodtypinggame/index.html

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

5. Fizjologia układu krążenia

Konwersatorium z fizjologii układu krążenia. Układ krążenia zwierząt – tendencje ewolucyjne; Układ bodźcoprzewodzący serca, cykl pobudliwości mięśnia sercowego, cykl hemodynamiczny serca, krążenie żylne i tętnicze, regulacja układu krążenia.

• Badanie czynności serca u człowieka: osłuchiwanie tonów serca; obserwacja EKG oraz fali tętna z wykorzystaniem sprzętu i oprogramowania SiLab.

• Obliczanie objętości wyrzutowej, pojemności minutowej i maksymalnej częstości akcji serca

• Pomiar ciśnienia krwi u człowieka.

• Odruch włókienkowy u człowieka.

• Lokalna reakcja naczyniowa na anemizację tkanek.

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

6. Fizjologia oddychania

Konwersatorium z fizjologii oddychania; Wyspecjalizowane narządy oddechowe: tchawki, skrzela, płuca; Wymiana gazowa i wentylacja. Charakterystyka układu oddechowego człowieka i ocean jego sprawności – parametry spirometrii statycznej, mechanizm i kontrola oddychania (receptory, ośrodki regulacji i efektory, reakcje odruchowe), transport gazów oddechowych, barwniki oddechowe: oddychanie na dużych wysokościach.

• Demonstracja mechaniki oddychania – model Dondersa.

• Spirometria statyczna i dynamiczna; wzory allometryczne i pomiary spirometryczne (SPIROBANK)

• Pomiary spirometryczne z wykorzystaniem sprzętu i oprogramowania SiLab

• Pomiar natężonej objętości wydechowej (próba Tiffeneau) [opcjonalnie].

• Próby krążeniowo–oddechowe: badanie wpływu hiperwentylacji na czas dowolnego bezdechu, pomiar siły mięśni oddechowych za pomocą manometru rtęciowego, pomiar czasu bezdechu pod ciśnieniem

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

7. Fizjologia trawienia.

Test podsumowujący z ćwiczeń 4-6.

Konwersatorium z fizjologii trawienia. Sposoby odżywiania się zwierząt. Trawienie węglowodanów, tłuszczów i białek. Wchłanianie składników odżywczych. Funkcje jelita grubego. Funkcje wątroby.

• Wpływ pH i temperatury na aktywność amylazy ślinowej.

• Wykrywanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową.

• Emulgujące działanie żółci.

• Aktywność wybranych enzymów przewodu pokarmowego owada

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

8. Fizjologia wydalania, termoregulacji i przemiany materii.

Uwaga: Na ćwiczenia należy przynieść mocz (pobrany na czczo)!

Konwersatorium z fizjologii wydalania, termoregulacji i przemiany materii. Filtracja kłębuszkowa, zagęszczanie moczu, resorpcja i sekrecja kanalikowa. Wewnątrzwydzielnicza funkcja nerek. Metody pomiaru tempa metabolizmu: kalorymetria bezpośrednia i pośrednia; Podstawowa przemiana materii; temperatura, zużycie tlenu, wielkość ciała, a tempo metabolizmu.

Wpływ różnych temperatur środowiska na temperaturę ciała zwierząt stało- i zmiennocieplnych.

• Analiza fizyczna i biochemiczna moczu ludzkiego.

• Zadania z fizjologii wydalania moczu.

• Obserwacja naczyniowych reakcji skórnych na zmiany temperatury.

• Wyznaczanie tempa metabolizmu u bezkręgowców metodą respirometryczną z wykorzystaniem sprzętu i oprogramowania SiLab.

• Ocena zapotrzebowania energetycznego u człowieka (ćwiczenia tablicowe).

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

9. Fizjologia wysiłku fizycznego

Uwaga: Obowiązuje strój i obuwie umożliwiające wykonywanie ćwiczeń!

Konwersatorium z fizjologii wysiłku fizycznego. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Koszt fizjologiczny i energetyczny pracy. Deficyt i dług tlenowy. Sposoby oceny wydolności fizycznej.

• Wyznaczanie maksymalnego poboru tlenu na podstawie częstości tętna – test Astranda.

• Restytucja tętna po wysiłku fizycznym na cykloergometrze.

• Pomiar wybranych wskaźników układu krążenia i oddechowego po wysiłku fizycznym z wykorzystaniem sprzętu i oprogramowania SiLab.

• Prezentacja wybranych zagadnień w formie referatowej

10. Fizjologia układu hormonalnego.

Test podsumowujący z ćwiczeń 7-9.

Konwersatorium z fizjologii układu hormonalnego. Mechanizm działania hormonów. Charakterystyka wybranych gruczołów wydzielania wewnętrznego. Regulacja wydzielania hormonów. Regulacja cyklu miesięcznego. Spermatogeneza. Ciąża i poród. Hormony bezkręgowców.

• Karty pracy

• Animacje tematyczne: mechanizm działania hormonów, cykl miesięczny

https://www.youtube.com/watch?v=pNe43KGZTl8

http://eamcetzoology.blogspot.com/2008/08/endocrine-system-animations.html

• sesja referatowa