Podstawy systemowe kształcenia językowgo dziecka W6-PP-NM-PSKZJEZ
Wykład (W) semestr letni 2019/2020

Literatura podstawowa:

Karpowicz Tomasz, 1999, Gramatyka języka polskiego. Zarys. Warszawa: Muza SA Edukacja.

Karpowicz Tomasz, 2009, Kultura języka polskiego. Wymowa, ortografia, interpunkcja. Warszawa: WN PWN.

Nagórko Alicja, 1998, Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem). Warszawa: WN PWN.

Przybylska Renata, 2003, Wstęp do nauki o języku polskim. Podręcznik dla szkół wyższych. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Literatura rozszerzająca:

Bańko M., 2012, Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: WN PWN.

Bartmiński J. (red.), 2001, Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS.

Boniecka B., 1998, Składnia współczesnego języka polskiego. Lublin Wyd. UMCS.

Bula D., Krzyżyk D., Niesporek-Szamburska B., Synowiec H., 2004, Dziecko w świecie języka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Grzegorczykowa R., 2012, Wykłady z polskiej składni. Warszawa: WN PWN.

Jadacka H., 2001, System słowotwórczy polszczyzny (1945-2000). Warszawa: WN PWN.

Jadacka H., 2007, Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia. Warszawa: WN PWN.

Loewe I., Rejter A., 2002, Gra w gramatykę. Ćwiczenia i materiały do gramatyki opisowej języka polskiego. Katowice: WUŚ.

Lubaś W., Urbańczyk S., 1990, Podręczny słownik poprawnej wymowy polskiej. Warszawa: Spółka Wydawniczo-Księgarska.

Markowski A., 2008, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: PWN.

Nagórko A., 2012, Podręczna gramatyka języka polskiego. Warszawa: WN PWN.

Rocławski B., 1981, Poradnik fonetyczny dla nauczycieli. Warszawa: WSiP.

Sachajska E., 2006, Uczymy poprawnej wymowy. Warszawa: WSiP.

Strutyński J., 1999, Gramatyka polska. Wyd. trzecie. Kraków: Wyd. Tomasz Strutyński.

Wróbel H., 2001, Gramatyka języka polskiego. Kraków: Sp. Wyd. „OD NOWA”.

Realizacja zadania w 60% - ocena dst, w 80% - ocena db, w 100% - ocena bdb.

1. Fonetyka. Informacje ogólne o kryteriach klasyfikacji głosek: samogłosek, spółgłosek.

2. Fonetyka. Kryteria klasyfikacji samogłosek, uproszczony podział samogłosek, trójkąt samogłoskowy, samogłoska – ośrodek sylaby, sylaba.

3. Fonetyka. Kryteria klasyfikacji spółgłosek, uproszczony podział spółgłosek, spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne, ustne i nosowe, miękkie i twarde.

4. Fonetyka. Podział spółgłosek ze względu na:

1) sposób artykulacji

2) miejsce artykulacji

3) upodobnienia i uproszczenia spółgłoskowe.

5. fonetyka. Spółgłoski miękkie, sposoby zapisu spółgłosek miękkich w języku polskim, funkcje litery „i”.

6. fonetyka. Wymowa samogłosek nosowych w języku polskim na końcu wyrazu i wewnątrz wyrazu.

7. Fonetyka. Zjawiska koartykulacyjne a ortografia.

Opis i analiza prawideł poprawnej wymowy; różnice między wymową a pisownią; alfabet języka polskiego (sposoby zapisu głosek; fonetyka a ortografia).

8. System języka – hierarchia jednostek języka. Opis hierarchii i funkcjonowanie jednostek języka.

9. Słowotwórstwo. Charakterystyka wybranych procesów i podstawowych pojęć słowotwórczych (np. temat słowotwórczy, morfem rdzenny, formant, derywacja sufiksalna, wybrane kategorie słowotwórcze rzeczowników).

10. Fleksja – części mowy. Omówienie kryteriów opisu i wyodrębniania części mowy. Charakterystyka podstawowych pojęć fleksyjnych (np. temat fleksyjny, końcówka fleksyjna, koniugacja, deklinacja).

11. Składnia i interpunkcja – wybrane zagadnienia. Składnia: analiza stosunków syntaktycznych w obrębie wypowiedzeń. Pojęcia z zakresu składni: części zdania, zdanie, równoważnik zdania; składniowe właściwości zdań pojedynczych; typy zdań złożonych.

12. Leksyka – wybrane zagadnienia. Wyraz i jego znaczenie (np. polisemia, synonimia, homonimia). Frazeologia (rola frazeologizmów w edukacji elementarnej).

Uwaga - pewne tematy będą realizowane podczas dwóch kolejnych spotkań (wykładowych i/lub ćwiczeniowych).

Metody pracy podczas ćwiczeń i wykładów: ćwiczenia i wykłady z zakresu podstaw systemowych kształcenia językowego dziecka to:

analiza przykładów, rozwiązywanie ćwiczeń lingwistycznych z zakresu fonetyki, fleksji, słowotwórstwa i składni, prace pisemne - kolokwia.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest napisanie opowiadania bez użycia polskich znaków.